در گفت‌وگو با ایلنا مطرح شد:
ظاهر محله هرندی، معتادان را جذب می‌کند/ تغییر کالبد شهری؛ تنها راهکار کاهش آسیب‌های اجتماعی منطقه
عضو شورای شهر تهران گفت: تا زمانی که در محله هرندی، دسترسی معابر به سایر نقاط شهر باز نشود و این محله از حالت بن بست خارج نشود و همچنین تا وقتی بافت‌های فرسوده هرندی نوسازی نشود و کالبد شهری و ظاهر این محله تغییر نکند، همچنان بستر رشد آسیب‌های اجتماعی بخصوص حضور معتادان و کارتن‌خواب‌ها در این محله وجود خواهد داشت.
به گزارش خبرنگار ایلنا، محله هرندی در جنوب پایتخت همواره به عنوان یکی از محلات دارای بیشترین آسیب‌های اجتماعی در سطح شهر تهران شناخته شده است و حضور تعداد زیادی از معتادان متجاهر، افراد کارتن خواب، اتباع غیرمجاز و دیگر اقشار آسیب دیده، در کنار وجود پاتوق‌های سنتی، خانه‌های پلاک قرمز و املاک متروکه، به همراه وجود بافت‌های فرسوده و ناکارآمد در بسیاری از نقاط این محله نزدیک به بازار تهران، هرندی را به بستر رشد انواع آسیب‌های اجتماعی تبدیل کرده است.
البته در سال‌های اخیر سازمان‌های مردم نهاد در کنار شهرداری تهران و دیگر نهادهای متولی، برنامه‌های اجتماعی و فرهنگی مختلفی را در هرندی اجرا کرده‌اند و در بعضی بازه‌های زمانی تا حدودی از آسیب‌های اجتماعی موجود در این محله کاسته‌اند، اما اساسا کالبد شهری و بافت هرندی و ظاهر کوچه پس‌کوچه‌ها و خانه‌های مخروبه و پلاک قرمز آن، به گونه‌ای است که همچنان امکان حضور معتادان متجاهر، افراد کارتن خواب و سایر آسیب دیدگان اجتماعی را در این محله فراهم می‌کند و زمینه تشدید انواع آسیب‌های اجتماعی و وقوع جرم را بالا می‌برد.
به همین دلیل است که با وجود این که در یک سال گذشته هم رئیس جمهور و هم شهردار تهران از محله هرندی بازدید کرده‌اند و هرکدام دستورات خاصی را برای رفع آسیب‌های اجتماعی موجود در این محله صادر کرده‌اند و هم قرارگاه اجتماعی تهران به طور ویژه روی هرندی متمرکز شده است و هم نیروی انتظامی بارها طرح جمع آوری معتادان متجاهر را در این محله اجرا کرده و این افراد را به مراکز تحت پوشش شهرداری و بهزیستی انتقال داده است، اما هنوز هم می‌توان حضور معتادان و کارتن‌خواب‌ها را هرندی مشاهده کرد و همچنان اهالی این محله قدیمی پایتخت، نسبت به وجود ناامنی اجتماعی در محله خود گلایه دارند.
آخرین خبرهای اعضای شورای شهر تهران از محله هرندی از این حکایت دارد که با وجود جمع آوری بیش از ۶ هزار و ۶۰۰ کارتن خواب یا معتاد متجاهر از این محله در یک سال گذشته، حدود ۸۰ درصد این افراد بعد از مدت کوتاهی اقامت در مراکز تحت پوشش بهزیستی، در ماه‌های اخیر به پاتوق‌های سنتی خود بازگشته‌اند و همچنین از ۴۴ ملک مخروبه در این محله که تحت عنوان خانه‌های پلاک قرمز توسط دستگاه قضایی پلمپ شده بودند، تا امروز ۳۳ ملک رفع پلمپ شده‌اند. این آمارها نشان می‌دهد که برخوردهای سلبی نمی‌تواند راه حل دائمی رفع آسیب‌های اجتماعی هرندی باشد و تا وقتی فکری به حال بهبود زیرساخت‌ها و خدمات شهری و تغییر کالبد و ظاهر این محله صورت نگیرد، هرندی همچنان یکی از پرآسیب‌ترین محلات پایتخت باقی خواهد ماند.
این نکته‌ای است که ناصر امانی، عضو شورای شهر تهران در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا روی آن دست گذاشت و اظهار داشت: ممکن است بتوانیم با جمع آوری معتادان متجاهر و افراد کارتن خواب از محله هرندی، بعضا به صورت موقتی آرامش را به این محله بازگردانیم، ولی تا زمانی که بستر رشد آسیب‌های اجتماعی در هرندی برطرف نشود، آسیب‌های این محله پاکسازی نخواهند شد و همچنان احتمال بازگشت معتادان وجود دارد، زیرا هنوز هم کالبد و ظاهر محله هرندی به گونه‌ای است که معتادان را به خود جذب می‌کند.
وی افزود: علاوه بر مساله معتادان متجاهر و افراد کارتن خواب، یکی دیگر از آسیب‌های مهم محله هرندی، حضور پرتعداد اتباع بیگانه غیرمجاز است، به نحوی که برآورد می‌شود ۱۱ هزار تبعه خارجی در این محله سکونت دارند که بخش زیادی از آن‌ها اتباع غیرقانونی هستند، زیرا به خاطر ارزان بودن نرخ کرایه خانه در هرندی و البته وجود تعداد زیادی املاک متروکه و بی‌صاحب در این محله، معمولا تعداد زیادی از اتباع غیرمجاز به صورت گروهی در این خانه‌ها ساکن می‌شوند و نرخ‌های پایینی را بابت اجاره می‌پردازند. البته با توجه به نزدیکی محله هرندی به بازار تهران، بیشتر این اتباع روزها در بازار مشغول به کار می‌شوند و شب‌ها و ایام تعطیل برای استراحت به این خانه‌ها می‌آیند.
فقر شدید حمل و نقل عمومی در هرندی
امانی با بیان اینکه توسعه‌نیافتگی محله هرندی، زمینه رشد آسیب‌های اجتماعی در آن را افزایش داده است، عنوان کرد: با وجود تلاش‌هایی که دولت و شهرداری در دوره‌های مختلف برای ارتقای سطح خدمات رفاهی و شهری در هرندی انجام داده اند، اما همچنان سطح توسعه یافتگی این محله نسبت به بسیاری از محلات دیگر پایتخت پایین‌تر است.
وی ادامه داد: هرندی از نظر جغرافیایی در بخشی از منطقه ۱۲ تهران قرار گرفته که دسترسی آن به سایر بخش‌ها به شدت دشوار شده است و به نوعی می‌توان گفت این محله تقریبا به یک بن‌بست شباهت دارد. این در حالی است که محله هرندی به شدت از فقر حمل و نقل عمومی رنج می‌برد و اساسا به دلیل وجود معابر باریک در این محله، امکان تردد اتوبوس در آن وجود ندارد و اهالی محله ناچارند که با سواری و موتورسیکلت شهری در آن تردد کنند.
پلمپ خانه‌های پلاک قرمز مشکل هرندی را حل نمی‌کند
امانی با اشاره به وجود خانه‌های متروکه و پلاک قرمز در محله هرندی گفت: فرسودگی بافت مسکونی محله هرندی و وجود خانه‌های متروکه متعدد در آن که بعضا به پاتوق معتادان متجاهر تبدیل شده‌اند و به عنوان خانه‌های پلاک قرمز شناخته می‌شوند، یکی از مهمترین آسیب‌های این محله از منظر کالبد شهری است. البته صاحبان مشاغل مختلف بازار از خانه‌های متروکه هرندی به عنوان انبار استفاده می‌کنند، اما این خانه ها، همزمان محل استراحت تعداد زیادی از معتادان متجاهر، کارتن‌خواب‌ها و اتباع غیرمجاز هستند.
عضو شورای شهر تهران با اشاره به روال پلمپ و فک پلمپ خانه‌های پلاک قرمز در محله هرندی توضیح داد: با توجه به این که بخش زیادی از خانه‌های متروکه در محله هرندی عملا انبار صاحبان مشاغل بازار است، وقتی این خانه‌ها تحت عنوان پلاک قرمز پلمپ می‌شوند، مالکان این پلاک‌ها مدارکی ارائه می‌دهند که از ملک خود صرفا به عنوان انبار استفاده می‌کنند و معتادان متجاهر در آن حضور ندارند و خرید و فروش مواد در آن انجام نمی‌شود و معمولا با ارائه این مدارک از سوی مالک، حکم فک پلمپ صادر می‌شود و این روال چند سالی است که در محله هرندی وجود دارد.
وی در ادامه تاکید کرد: تداوم این روال نشان می‌دهد که صدور دستور پلمپ خانه‌های پلاک قرمز راه حل مناسبی برای مقابله با بستر رشد آسیب‌های اجتماعی در محله هرندی نیست و راهکار مؤثرتر، نوسازی بافت‌های فرسوده هرندی است که می‌تواند به صورت عملی تکلیف پلاک‌های قرمز را مشخص کند و برای همیشه بساط خانه‌های متروکه به عنوان محل تجمع معتادان و بستر رشد انواع آسیب‌های اجتماعی دیگر را از این محله جمع کند.
فعالیت سمن‌ها باعث جذب معتادان محلات دیگر به هرندی شده است
امانی با اشاره به نقش سازمان‌های مردم نهاد در کاهش آسیب‌های اجتماعی محله هرندی گفت: در سال‌های اخیر تعداد زیادی از سمن‌ها و گروه‌های مردمی با نیت خیرخواهانه در هرندی فعال شده‌اند و امکاناتی نظیر غذای گرم، لباس مناسب و وسایل بهداشتی را در اختیار معتادان متجاهر و افراد کارتن خواب می‌گذارند. این کار با وجود این که کاملا پسندیده است، اما متاسفانه باعث شده که بسیاری از معتادان و کارتن‌خواب‌ها از سایر محلات تهران جذب هرندی شوند؛ به نحوی که سال گذشته مسئولان شهرداری منطقه و معتمدین محلی برآورد می‌کردند که روزانه ۸ هزار تردد برای دریافت خدمات مربوط به معتادان متجاهر در محله هرندی انجام می‌شود.
وی افزود: در یک سال گذشته شهرداری و قرارگاه اجتماعی تهران برنامه‌ای را برای مدیریت فعالیت‌های مردمی در هرندی انجام داده‌اند که در ذیل این برنامه، تعداد سمن‌های فعال در این محله از ۱۵۰ سازمان مردم نهاد به حدود ۲۰ سمن کاهش پیدا کرده است. البته هنوز هم خدمات ارائه شده به معتادان متجاهر و کارتن‌خواب‌ها در محله هرندی، جهت‌دار و برنامه‌ریزی‌شده نیست و تا زمانی که ما برنامه‌ریزی مشخصی برای ارائه خدمات هدفمند در هرندی نداشته باشیم، ارائه خدمات اجتماعی باعث جذب تعداد بیشتری از معتادان و کارتن‌خواب‌ها به این محله خواهد شد.
لزوم هدفمند شدن ارائه خدمات اجتماعی به معتادان در هرندی
عضو شورای شهر تهران با تاکید بر اینکه ارائه خدمات اجتماعی به معتادان متجاهر در محله هرندی و سایر محلات پرآسیب پایتخت باید به یک متولی واحد سپرده شود، اظهار داشت: خوشبختانه در یک سال گذشته قرارگاه اجتماعی تهران راه‌اندازی شده است و اکنون این قرارگاه وظیفه دارد که ارائه خدمات اجتماعی به معتادان و کارتن‌خواب‌ها را به صورت هدفمند و براساس مطالعات علمی و تجربیات میدانی، به سمن‌های مجرب بسپارد. در واقع، قرارگاه اجتماعی تهران باید به عنوان متولی اصلی کاهش آسیب‌های اجتماعی در محلات پرآسیب پایتخت شناخته شود تا اگر بعدا مشکلی در این زمینه پیش آمد، همین قرارگاه بتواند به نهادهای نظارتی پاسخگو باشد.
وی در ادامه اظهار داشت: نمی‌توان خدمات موثری را که در سال‌های گذشته توسط سمن‌ها در هرندی و دیگر محلات پرآسیب پایتخت ارائه شده است، انکار کرد، اما این خدمات، زمانی به نتیجه مطلوب خواهد رسید و باعث کاهش محسوس آسیب‌های اجتماعی در محلات تهران خواهد شد که به صورت متمرکز، با برنامه و کنترل‌شده ارائه شود و یک نهاد مشخص، مسئولیت هدایت تمام فعالیت‌ها را برعهده بگیرد، زیرا در شرایط کنونی نه تنها معتادان متجاهر و افراد کارتن خواب، بلکه حتی اتباع غیرمجاز نیز از خدمات ارائه شده توسط سمن‌های فعال در محله هرندی بهره‌مند می‌شوند، در حالی که این افراد، مخاطب اصلی خدمات سازمان‌های مردم نهاد نیستند.
می‌توان با سرمایه‌گذاری مناسب، هرندی را متحول کرد
امانی با بیان این که احیای بافت‌های فرسوده هرندی، مهمترین اولویت برای کاهش آسیب‌های اجتماعی در این محله است، گفت: تا زمانی که در محله هرندی، دسترسی معابر به سایر نقاط شهر باز نشود و این محله از حالت بن بست خارج نشود و همچنین تا وقتی بافت‌های فرسوده هرندی نوسازی نشود و کالبد شهری و ظاهر این محله تغییر نکند، همچنان بستر رشد آسیب‌های اجتماعی بخصوص حضور معتادان و کارتن‌خواب‌ها در هرندی وجود خواهد داشت.
عضو شورای شهر تهران ادامه داد: شهرداری منطقه ۱۲ اخیرا طرحی را برای باز کردن معابر، خارج کردن هرندی از بن بست و بهبود وضعیت حمل و نقل عمومی این محله تهیه کرده و منتظر طی شدن مراحل اداری این طرح است. البته شهرداری به تنهایی نمی‌تواند وضعیت هرندی را بهبود ببخشد و دولت باید با کمک بخش خصوصی در این محله سرمایه‌گذاری کند؛ به خصوص که محله هرندی نزدیک بازار قرار گرفته و بخشی از بافت آن مربوط به تهران قدیم است و می‌توان با برنامه ریزی مناسب از جاذبه‌های هرندی برای توسعه گردشگری درون شهری بهره‌مند شد و این محله را متحول کرد.
وی تصریح کرد: با توجه به بازدید سال گذشته رئیس جمهور محترم از محله هرندی، در حال حاضر اهالی این محله انتظار دارند که اتفاقی بزرگ در سطح ملی برای هرندی رخ دهد، ولی متاسفانه هنوز این انتظار مردم برآورده نشده است و به همین دلیل، دولت و شهرداری تهران باید سرعت اجرای برنامه‌های لازم برای بهبود وضعیت محله هرندی را افزایش دهند.
