مهمترین وظیفه رسانه، دیده‌بانی و پاسخگو ساختن مسئولان است

استاد دانشگاه علامه طباطبایی گفت: مهم ترین نقش و وظیفه‌ی رسانه‌ها نقد و نظارت و دیده‌بانی و هوشیار نگاه داشتن جامعه و پاسخگو ساختن مسئولان است و اگر در کشورمان رسانه‌های آزاد داشتیم، هرگز شاهد اختلاس‌های هزاران میلیاردی نبودیم.

به گزارش ایلنا از یزد، دکتر محمد مهدی فرقانی با بیان این مطلب در نشستی به مناسبت هفته " ارتباطات و روابط عمومی " که با حضور جمعی از استادان دانشگاه و فعالان رسانه و روابط عمومی در یزد برگزار شد، افزود: در جوامع در حال گذار، همه چیز در حال تغییر و جوش و خروش است و اقشار مختلف نگران خواسته ها و از دست رفتن مطلوبیت‌های خود هستند. در این جوامع توصیه شده رسانه‌ها باید زبان نرم به کار گیرند و از پرخاشگری پرهیز کنند که در غیر این صورت پرخاشگری به دنبال می آورد.

وی تاکید کرد: باید از نوعی زبان ارتباطی نرم استفاده کنیم که در آن استقلال و منطق وجود داشته باشد، این تمرینی است که همه باید داشته باشیم و آرام و بدون خشونت، سخنانمان را مطرح کنیم.

نویسنده کتاب درآمدی بر ارتباطات سنتی در ایران و راه دراز گذار طی سخنان خود خاطرنشان ساخت: در زمینه جایگاه و نقش رسانه ها در توسعه، هر تحلیلی که بخواهیم داشته باشیم، به دستگاه فکری و چهارچوب نظری ما بستگی دارد. در نگاهی کلی می توان گفت نقش رسانه ها در توسعه انکارناپذیر است و این نقش گاهی تسهیل کننده و گاهی مانع توسعه است.

وی با اشاره به این که رسانه‌ها می‌توانند در توسعه نقش‌آفرینی کرده و به پیشرفت جامعه کمک کنند، افزود: رسانه ها باید از برنامه‌های توسعه‌ای دولت حمایت کنند، حمایتی که همراه با نقد و نظارت باشد و از دولت‌ها حساب‌کشی کنند. گرایش کلی دولت‌ها این است که رسانه‌ها در خدمت تبلیغ دولت‌ها باشد، اما رسانه‌ها دولت ها را در معرض نقد قرار می‌دهند تا نتوانند سوء استفاده کنند.

دکتر فرقانی با طرح دیدگاهه‌های گوناگون در خصوص توسعه، نظریه نوسازی دانیل لرنر را نظریه غالب توسعه دانست که شامل چهار مرحله شهرنشینی، سوادآموزی، رویارویی با وسایل ارتباط جمعی و مشارکت سیاسی، اجتماعی شهروندان در تعیین سرنوشت می‌باشد.

وی افزود: بر اساس این نظریه، مشارکت سیاسی اجتماعی شهروندان، یکی از شاخص‌ها و کلید توسعه است.

دکتر فرقانی با اشاره به این که آن چه در دهه ۴۰ تا ۶۰ در ایران اتفاق افتاد تقلید از الگوی لرنر بود اظهار داشت: پس از پیروزی انقلاب الگوی لرنر مورد پرسش واقع شد، و لرنر دلیل ناموفقیت این الگو در ایران را ناشی از نحوه ی اجرای آن دانست. لرنر معتقد بود شعار رسیدن به دروازه های تمدن بزرگ و این که همه جا در حال پیشرفت و توسعه است، از طریق رسانه‌ها تکرار شد و ابتدا انقلاب آرزوهای شکست دهنده شکل گرفت.

وی افزود: انتظارات مردم باید فاصله‌ی معقولی با امکانات و ظرفیت های جامعه داشته باشد وگرنه با شکست روبرو می شود. دولت‌های جهان سوم بیشتر از آن که به دستیابی به توسعه توجه داشته باشند، به آثار نمایشی و همان وعده های بلندپروازانه توسعه توجه کردند، و امروز هم پس از گذشت ۵۰ سال هوز این استفاده نمایشی ادامه دارد و زمینه‌های شکست را فراهم می کند.

این استاد و عضو هیئت علمی دانشگاه در ادامه به تشریح سایر نظریه‌های ارتباطات و توسعه پرداخت و پیرامون نظریه‌های وابستگی، مکتب فرانکفورت، نظریه تحلیل گران گفتمانی و… پرداخت.

وی اسطوره‌های غرب را آزادی گرایی، بی‌طرفی، عینی‌گرایی و استقلال رسانه‌ها معرفی کرد و تاکید کرد هیچیک از این اسطوره‌ها در آمریکا محقق نمی‌شود.

دکتر فرقانی با توضیح پیرامون جایگاه رسانه‌ها در توسعه خاطرنشان ساخت: رسانه‌ها یک طیف هستند که همه‌ی رنگ‌ها را درون خود دارند، و نقش ثابتی ندارند.

وی مهم ترین نقش و وظیفه‌ی رسانه‌ها نقد و نظارت و دیده‌بانی و هوشیار نگاه داشتن جامعه و پاسخگو ساختن مسئولان دانست و افزود: ما اگر در کشورمان رسانه‌های آزاد داشتیم، هرگز شاهد اختلاس‌های هزاران میلیاردی نبودیم.

در پایان این نشست دکتر فرقانی در خصوص ارتباطات و توسعه و نقش و جایگاه رسانه‌ها در ایران، به پرسش‌های حاضران پاسخ گفت.

محمد مهدی فرقانی، دکترای علوم ارتباطات و عضو هیئت علمی گروه علوم ارتباطات و استاد یزدی الاصل دانشگاه علامه طباطبایی است و طی سال ۱۳۸۲ تا ۱۳۸۶ ریاست دانشکده علوم اجتماعی علامه طباطبایی را بر عهده داشته و در تعدادی از انجمن‌های بین‌المللی، آسیایی و ملی، سابقه عضویت دارد.