طرح آمایش سرزمین در گیلان مانند شطرنج نفس‌گیر است

به گزارش ایلنا از رشت،  مظفر صرافی در  اولین کارگاه هم اندیشی مرحله شناخت و تحلیل وضع موجود آمایش استان گیلان، هدف از برگزاری این کارگاه را به وجود آوردن یک مفاهمه بین مفاهیم دانست و اظهار کرد: سازمان فضایی موجود در استان گیلان در سه محور پهنه طبیعت، کاربری های طبیعی و استقرار جمعیت تعریف می شود.

 عضو گروه مطالعه آمایش استان گیلان با بیان اینکه برنامه‌ریز روندهای مثبت را تقویت می‌کند و روندهای منفی را باز می دارد، تصریح کرد: برنامه آمایش استان گیلان سندی برای تحقق توسعه پایدار فضایی استان در چارچوب چشم انداز، اهداف توسعه ملی و جهت‌گیری‌های آمایش سرزمین با رویکردی توسعه‌گرا، آینده‌نگر، مشارکت جو و انعطاف‌پذیر متشکل از مجموعه اهداف، راهبردها، سیاست‌ها و برنامه های اجرایی برای بخش‌های دولتی و غیر دولتی در ابعاد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، زیست محیطی و کالبدی است.

وی مدیریت سرزمین در راستای آرمان‌های درازمدت، رفع آشفتگی‌های فعالیت‌ها، افزایش کارایی فعالیت‌ها، بهره‌مندی عادلانه اجتماعات سرزمین از مواهب توسعه و حفاظت محیط‌زیست و تعادل اکولوژیک را از جمله ضرورت ها و کاربردهای سند آمایش دانست.

صرافی اضافه کرد: اگر اقتصاد به تخصیص بهینه منابع کمیاب برای منافع همگانی اهتمام می ورزد، باید پذیرفت فضای توسعه نیز منبعی نادر است که نیازمند دانش و میثاقی برای چگونگی توزیع یا تخصیص بهینه آن می باشد.

وی با بیان اینکه کارکرد آمایش سرزمین تنها مکان یابی پروژه‌ها برای برنامه‌ریزی‌های بخشی نیست، افزود: دغدغه آمایش سرزمین صرفا کارکرد بهینه بخش ها بر پهنه طبیعت نیست بلکه برخورداری اجتماعات و هدایت مجموعه آنها به توسعه پایدار ملی مد نظر قرار دارد که فراتر از منطقه ای کردن برنامه ملی می‌باشد.

 صرافی تقلیل آمایش سرزمین به توان سنجی و تعیین کاربری زمین را تضعیف دلیل وجودی آن یعنی برقراری عدالت فضایی دانست و اضافه کرد: ارائه برش‌های بخشی و ناحیه‌ای برنامه آمایش استان گیلان از جمله الزامات نهادی است.

وی گیلان را استانی با محدودیت‌های منطقه‌ای و دارای مواهب الهی حساس و اکولوژیک شکننده دانست و متذکر شد: طرح آمایش سرزمین در گیلان مانند جابجایی مهره های شطرنج نفس گیر است.

عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی سهم جمعیت گیلان از کل کشور را 3.16 درصد دانست و خاطرنشان کرد: گیلان در جمعیت رتبه 12 و در تولید ناخالص داخلی رتبه 13 کشور را دارد. گیلان بیست وهشتمین استان کشور از نظر مساحت و سومین استان از نظر تراکم نسبی جمعیت است لذا گیلان در وضعیت اجتماعی و اقتصادی خوبی قرار ندارد.

صرافی، با بیان اینکه گیلان در سرانه آب قابل دسترسی رتبه 6 و در سهم اراضی زراعی رتبه 12 را دارد، اظهار کرد: گیلان مسن‌ترین استان کشور است، اما بیکاری جوانان 35-20 رتبه هفتم را دارد.

وی ادامه داد: با وجود سهم بالای نیروی کار در بخش های کشاورزی و خدمات، این بخش‌ها کمترین بهره‌وری را دارند؛ این در حالی است که برای محورهای توسعه استان باید بهره‌وری را بالا ببریم.

مجری طرح آمایش گیلان شاخص کیفیت محیط کسب و کار از دیدگاه تشکل‌های اقتصادی استان را برابر با 6.11 دانست و یادآور شد: گیلان در شاخص مذکور دارای رتبه 21 کشوری است. در واقع با توجه به نرخ اشتغال نسبتا پایین و نرخ بیکاری بالای جوانان، عملکرد استان در ایجاد فرصت های شغلی در بنگاه های زودبازده و کارآفرین نامناسب بوده است.

وی با بیان اینکه بیش از 50 درصد گیلان در ناحیه کوهستانی و یک سوم در ناحیه جلگه‌ای و ساحلی قرار دارد، گفت: 89 درصد منابع آبی گیلان صرف کشاورزی می شود. کاهش پهنه های جنگلی و عقب نشینی آن در جلگه مرکزی استان به سمت کوهپایه و افزایش فاصله میان پهنه های جنگلی و نوار ساحلی در شرق و شمال غرب استان مشهود است.

صرافی، ردپای اکولوژیک، ظرفیت نسبی، ظرفیت برد منابع آبی و مدل تخریب را از جمله روش های برآورد ظرفیت برد استان دانست و بیان کرد: ردپای اکولوژیک استان 1.9 برابر ظرفیت زیستی است. در واقع فشار وارد به منابع طبیعی استان دو برابر توان آن است لذا نیازمند تغییر سبک هستیم.

وی تنها 3 درصد مساحت استان را دارای قابلیت نسبی برای دفن پسماند دانست و افزود: در حال حاضر سالانه 180 میلیون لیتر فاضلاب بخش خانگی در استان گیلان تولید و تنها 18 درصد آن تصفیه می شود. همچنین تولید روزانه زباله در استان گیلان حدود 2 هزار تن است که 22 درصد آن راهی کارخانه کمپوست می شود.

عضو گروه مطالعات آمایش دانشگاه شهید بهشتی، با بیان اینکه سازمان فضایی گیلان در زمره مناطق قدیمی کشاورزی با حاشیه های کوچک و توزیع ابتدایی سلسله مراتب جمعیتی است، خاطرنشان کرد: الگوی کالبدی- شکلی سازمان فضایی گیلان دارای ساختار شعاعی است.