مراسم رونمایی از کتاب «مبانی جامعه‌شناسی» برگزار شد
مراسم رونمایی از کتاب «مبانی جامعه‌شناسی» ترجمه مهرداد هوشمند و غلامرضا رشیدی با حضور جمعی از اساتید جامعه شناسی برگزار شد.
به گزارش ایلنا، مراسم رونمایی از کتاب «مبانی جامعه‌شناسی» ترجمه مهرداد هوشمند و غلامرضا رشیدی و توضیح نویسی شده توسط علی محمد حاضری با حضور غلامعباس توسلی، بنیانگذار و رئیس پیشین انجمن جامعه‌شناسی ایران و استاد بازنشسته دانشگاه تهران، هاجری معاون پژوهشی سازمان «سمت»، مهرداد هوشمند، مترجم کتاب، محمدامین قانعی راد، رئیس سابق انجمن جامعه‌شناسی ایران، سید حسین سراج‌زاده رئیس انجمن جامعه‌شناسی ایران، تقی آزادارمکی، رئیس سابق گروه جامعه‌شناسی سمت و رئیس سابق انجمن مطالعات فرهنگی و ارتباطات، سعید معیدفر عضو هیأت علمی دانشگاه تهران و از ارزیابان کتاب، علی رضا شجاعی‌زند عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت‌مدرس، سید یعقوب موسوی عضو هیأت علمی دانشگاه الزهرا (س)، غلامرضا جمشیدی‌ها مدیرگروه جامه‌شناسی اسلامی دانشگاه تهران و مدیر کارگروه علوم اجتماعی شورای تحول و ارتقای علوم انسانی برگزار شد.
در ابتدای این مراسم هاجری معاون پژوهشی سازمان سمت، با ابراز امیدواری از اینکه انتشار این کتاب زمینه همکاری بیشتر سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی (سمت) با استادان دانشگاه برای تدوین کتب دانشگاهی فراهم کند، گفت: مأموریت سازمان سمت تدوین کتاب برای علوم انسانی است که بالغ بر ۳۵ رشته را شامل می‌شود.
وی افزود: لازم است ظرفیت‌های مختلف هم افزایی شود تا بتوانیم پاسخگوی نیاز‌ها باشیم. بالغ بر یک هزار و ۵۰۰ استاد و بیش از ۱۴۰ دانشگاه و مرکز درسی همکار ما هستند و با این همه نتوانستیم پاسخگوی نیاز‌ها باشیم. سازمان سمت خانه همه استادان است و همه را به همکاری دعوت می‌کنم.
وی در مورد کتاب «مبانی جامعه‌شناسی» نیز گفت: این کتاب محصول زحمات نزدیک به سه سال گروهی از استادان بوده است. شروع آن از دوره آقای آزاد (مدیر سابق گروه جامعه‌شناسی سمت) بود و بعد از اینکه ترجمه شد در نهایت دکتر حاضری مسئولیت پذیرفت و ملحقات ارزشمندی اضافه کرد.
مهرداد هوشمند - یکی از مترجمین کتاب مبانی جامعه‌شناسی - نیز در این مراسم با بیان اینکه راهنمایی دکتر آزاد چراغ راه ما بود، اظهار داشت: کتاب حاضر در ۱۳ فصل تدوین شده است. کتاب توسط مایکل هیوز و کرولین جی تألیف شده است. بار اول که کتاب را دیدیم چاپ نهم بود. به همراه غلامرضا رشیدی کار را شروع کردیم.
مترجم کتاب مبانی جامعه‌شناسی یادآور شد: مؤلفین این کتاب حدود ۳۵ تا ۴۰ سال تدریس علوم اجتماعی داشتند و با دید علمی جامعه آمریکا را نقد کردند و چون چاپ نهم بود احساس کردیم می‌تواند در جامعه ما هم مورد استقبال قرار گیرد. این کتاب از غنای خیلی خوبی برخوردار است. نویسندگان اصلی بیش از ۱۵۰ منبع استفاده کردند. بنابراین پشتوانه علمی خوبی دارد.
اردشیر انتظاری- مدیر گروه علوم اجتماعی سمت- هم در این مراسم گفت: کتاب مبانی جامعه‌شناسی تنها کتاب در این حوزه نیست. ولی چیزی که این کتاب را ویژه کرده اهتمام دکتر هوشمند در انتخاب کتاب و تلاش دکتر حاضری برای بومی کردن آن است. ایده آل این نیست که ترجمه کنیم اما این کتاب می‌تواند زمینه تألیف باشد. اگر مثال‌ها را از جامعه آمریکا بیاوریم مشکلات زیادی دارد؛ قطعا باید تعدیل مثال‌ها صورت بگیرد.
محمد امین قانعی راد -جامعه‌شناس- نیز به عنوان یکی دیگر از سخنرانان این مراسم، با تأکید بر اینکه این کتاب یک کتاب با غنا و پشتوانه علمی زیاد است، افزود: ارائه این کتاب به جامعه علمی را باید تبریک گفت. مفهومی با این کتاب ابداع شد که «بومی‌سازی کتاب» است. یعنی کتابی که نوشته شده بر اساس پژوهش‌هایی است که از جامعه ایرانی بر آمده و هرچند به جامعه‌شناسی مستقل معتقد هستم، ولی در این کتاب می‌توانید آقای دکتر حاضری را از سال ۶۴ تا ۹۵ دنبال کنید که دغدغه بومی سازی علم را داشته است.
مدیر گروه علم و معرفت انجمن جامعه‌شناسی ایران ادامه داد: جامعه‌شناسی آن سال‌ها با ترس آمیخته بود و سؤال این است که آیا این کتاب می‌تواند نمادی از عبور از این هراس فرهنگی باشد؟ یعنی موقعی که تنوع فرهنگی جهان معاصر را بپذیریم و آن‌ها را تهدید ندانیم توانسته‌ایم با جامعه‌شناسی مدرن ارتباط برقرار کنیم.
وی در مورد کتابی که امروز رونمایی شد، گفت: یک جاهایی در مثال‌های این کتاب هنوز این هراس‌ها نسبت به جامعه غرب را می‌بینیم؛ اما واقع گرایانه‌تر. شاید این مسیری برای تحول جامعه‌شناسی ایران باشد. اما هنوز این عوامل هست. این مثال‌ها می‌خواهد تفاوت ما با جامعه غرب را گوشزد کند..
غلامعباس توسلی - بنیانگذار انجمن جامعه‌شناسی ایران- هم در این مراسم گفت: من ۴۰ سال درگیر مقدمه هستم و نمی‌دانم چه زمانی از مقدمه جلو‌تر می‌رویم. از طرف دیگر مقدمه مهم است؛ چون مثل الفبا است. اکثر کتاب‌های جامعه‌شناسی ما یک پیشوند مقدمه دارد. عده‌ای هم اصرار دارند که کتاب خودشان را تدریس کنند و آخر مشخص نشد که مبانی جامعه‌شناسی چیست؟ ولی مسأله این است که هر کتابی قابل تدریس عمومی نیست و نمی‌شود همه کتاب‌ها را رد کرد.
بنیانگذار انجمن جامعه‌شناسی ایران ادامه داد: ما کتاب جیمز کویین را ترجمه کردیم که کتاب خیلی شفافی است و ۲۷ چاپ از این کتاب در سمت درآمده و شاید بیش از ۵۰۰ هزار نسخه از این کتاب چاپ شده است.
وی افزود: مسأله دیگر این است که باید عالمانه و از روی تفهم کامل این کتاب‌ها را حل کرد و باید یک آزادی برای آکادمی‌هایی که در ایران فعالیت می‌کنند فراهم شود. ما از هرچیزی زود نگذریم. دانشجو و استاد باید برای انتخاب کتاب آزاد باشد و حق‌شناسی است که کتاب‌های دیگران را هم معرفی کنیم تا معلومات بچه‌ها فرا‌تر رود.
توسلی با بیان اینکه دکتر حاضری یکی از دانشجویان خوب و دردمند جامعه بودند، اظهار داشت: تلاش من این بوده که دانشجویان ما هم عالم و هم متخصص باشند. عالم بودن غیر از متخصص بودن است. امیدوارم کتاب‌های دیگری نوشته شود و این حرکت که بعد از انقلاب فرهنگی شروع شد ادامه پیدا کند.
حسین سراج‌زاده - رییس انجمن جامعه‌شناسی ایران - هم در این مراسم گفت: سمت انتشاراتی برآمده از انقلاب فرهنگی با هدف اسلامی سازی و بومی سازی دانش در ایران است اما در انجام کار خود رویکردی متعادلی داشت برخلاف برخی از دیدگاه‌ها که به نفی دستاورهای دانش اجتماعی در دانشگاه‌ها و در سطح جهانی بودند، ارتباط خود با اجتماع علمی و دانشگاهی و دستاوردهای علم جهانی را قطع نکرد و با بهره گیری از دانش موجود جامعه‌شناسی در پی بومی سازی بود. انتشار این کتاب نمونه‌ای از این رویکرد است که تلاش شده وقتی یک نظریه یا مفهوم جامعه‌شناسی مطرح می‌شود دانشجویان ما با مثال‌ها و شواهدی از جامعه خودشان آن را بفه‌مند.
وی افزود جامعه‌شناسی ایران بدون نفی میراث علم جامعه‌شناسی مختصات جامعه ایران را دارد اما به معنای رد جامعه‌شناسی جهانی نیست. وی تأکید کرد: امیدوارم از سودای خام نفی دانش موجود جامعه‌شناسی و ایجاد یک علم جدید که هیچ دستاوردی نداشته و در آینده هم ندارد، دست برداریم و با استفاده از همه ظرفیت‌های علمی اسلامی و ملی خودمان و ظرفیت‌های جهانی یک جامعه‌شناسی ملی و مستقل را مطرح کنیم
سعید معیدفر - عضو بازنشسته هیات علمی دانشگاه تهران - با بیان اینکه مبانی جامعه‌شناسی کتابی است که قطعا مخاطبین آنجامعه‌شناسان نیستند، افزود: قطعا هر تلاشی در این زمینه می‌تواند مورد تقدیر باشد. همچنان ما موانع اساسی برای تدوین کتاب‌های اصیل در این زمینه داریم. برای تدوین کتاب مبانی جامعه‌شناسی باید گام‌های بسیار بلندتری برداریم.
وی با تأکید بر اینکه در ایران جامعه‌شناسی وجود ندارد، تصریح کرد: یکی از بسترهای اساسی جامعه‌شناسی این است که واقعیت اجتماعی بتواند تعین پیدا کند؛ نه اینکه در فیل‌تر قرار بگیرد و در نهایت ایده‌ها بیان نشود. البته تعینات جامعه‌شناسی غرب هم محدودیت‌هایی دارد اما هرچه به این سمت می‌آییم به نظر بیشتر می‌شود.
معیدفر با بیان اینکه سطح انتظارات از این کتاب باید متناسب با این فضا باشد، گفت: ما قدرت برساخت شرایط اجتماعی را نداریم؛ تلاش می‌کنیم و کلاس می‌گذاریم اما حرف‌های ما جایی اثر نمی‌گذارد. تا زمانی که این مشکلات وجود دارد ما نمی‌توانیم دانش اصیل تولید کنیم.
علی رضا شجاعی زند -عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت مدرس- هم در این مراسم با بیان اینکه کار دکتر حاضری باعث طرح یک مسأله مهم در بحث جامعه‌شناسی شده است که اگر به آن بپردازیم دستاوردهای بیشتری دارد، تصریح کرد: تلاش برای مداخله در کار ترجمه‌ای یک معادله دوگانه است. یعنی با مداخلتی تلاش کردند یک کار ترجمه‌ای را بومی کنند. جامعه‌شناسی اساسا یک علم بومی است.
تقی آزاد ارمکی نیز در این مراسم گفت: هرکدام از استادان این رشته به نحوی دغدغه جامعه‌شناسی را پی می‌گیریم. دکتر حاضری برای یک تلاش خود را قربانی کرده و یک شیوه در پاسخ نسلی ما در باب بومی گرایی ارائه کرده است.
غلامرضا جمشیدی‌ها -مدیر گروه علوم اجتماعی اسلامی دانشگاه تهران - تأکید کرد: همه ما روی بومی سازی اتفاق نظر داریم. اگر ما بخواهیم دانش بومی داشته باشیم لازمه آن این است که یک گروه علمی دانشگاهی داشته باشیم. این امکان فراهم است. البته امکان تولید علمی بدون در نظر گرفتن دیگران وجود ندارد.
علی محمد حاضری نیز به عنوان آخرین سخنران گفت: همه حرف من این است که بین صفر و یک حرکت نکنیم. حاصل ۴۰ سال کار من این است که واقع گرایانه به راه میانبر بیاندیشیم؛ توانایی‌ها را به میدان بیاوریم و برای تکمیل آن‌ها تلاش کنیم. اگر به خاطر ناقص بودن بیاستیم به جایی نمی‌رسیم.
عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت مدرس با اشاره به محدودیت‌های موجود، افزود: ادعای داشتن یک کتاب جامعه‌شناسی تا مدت‌ها محال است. به هر حال همین مقدار ارائه شد. من ادعای بی‌نقصی این کار را ندارم. اما مدعی هستم که دیکته نانوشته غلط ندارد. ما این راه را آغاز کردیم و از استادان خواهش می‌کنیم که ضعف‌ها را بگویند.
وی تأکید کرد: یک جامعه‌شناس آمریکایی حق دارد از افتخارات خود بگوید؛ اما من هم حق دارم از جامعه ارزشی خودمان بگویم. ما به جامعه و فرهنگی تعلق داریم که فکر نکنیم هیچ چیز نداشتیم. اگر در گذشته برای آزادی برده تلاش می‌کردیم امروز برای آزادی زندانی و حصر تلاش کنیم.