مسجد و مدرسه آقا بزرگ با شکوه‌ترین بنای اسلامی کاشان است

ایلنا: مسجد و مدرسه آقا بزرگ از باشکوه‌ترین بناهای اسلامی کاشان است که با معماری زیبای گودال باغچه و گنبد عظیم آجری، ایوان با دو گلدسته، در حال حاضر از جالب‌ترین ابنیهٔ تاریخی کاشان محسوب می‌شود.

«مهران سرمدیان» در گفتگو با خبرنگار ایلنا در کاشان ضمن تاکید بر ارزش تاریخی این بنا افزود: این بنا که در خیابان فاضل نراقی کاشان واقع شده در دوره قاجار و در حدود سال‌های ۱۲۵۰ تا ۱۲۶۰ به اهتمام سید محمد تقی خانبان برای محل درس و وعظ دامادش ملا مهدی نراقی دوم ملقب به آقابزرگ بنا شده است. غالب این بنا از جمله گنبد که جزو بزرگ‌ترین گنبدهای آجری است با آجر ساخته شده وتزئینات بکار رفته در این بنا عبارت است از: کاشی کاری، آجرکاری، کتیبه‌های نفیسگچی و کاشی، مقرنس کاری، خطاطی ثلثو نستعلیق و نقاشی، که نقاشی این مدرسه توسطاستاد محمد باقر قمصری صورت گرفته است.

وی ادامه داد: کتیبه‌های خطوط مسجد توسط اساتید برجسته خوشنویس کاشان از جمله: محمد ابراهیم(جد خاندان معارفی)، محمد حسین(جد خاندانادیب) و سید صادق کاشانی نوشته شده است.

به گفته وی: این مسجد دارای سردر زیبایی است که سقف آن با مقرنس‌های معلق گچی و نقاشی تزئین یافته و دیوارهای جلوخان از کتیبه بالای سر در تا کف تختگاه‌های طرفین درگاه با کاشی‌های خشتی الوان پوشیده شده است.

سرپرست اداره میراثفرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان کاشان در ادامه در اهمیت این بنای عظیم تاریخی اذعان داشت: هیئت اصلی بنا و گنبد و ایوان با شکوه آن به واسطه عظمت ساختمان و طرح عالی و نقشه بی‌نظیر به خصوص ظرایف و فنون معماری اصیل ایرانی که درآن بکار برده شده، یکی از بناهای مهم ایرانی اسلامی بشمار می‌رود.

سرمدیان، مسجد آقابزرگ را از نظر معماری جزو مساجد بسیار ویژه دانست که با استفاده از طرح گودال باغچه تلفیق بسیار مناسبی از مسجد و مدرسه در آن انجام شده و غالب فضاهای طبقه تحتانی به مدرسه اختصاص یافته و فضاهای همکف عمومی‌تر بوده و به مسجد اختصاص دارد.

سرپرست اداره میراثفرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کاشان سبک سازی و برداشتن لایه‌های فرسوده بام، تراشیدن کاهگل بدنه فرسوده مسجد، درآوردن بندهای فرسوده گچی طاق چشمه‌ها و استحکام بخشی، اجرای دوغاب گچ کف مال و اجرای پالانه جهت استحکام بخشی گنبد‌ها و ملات گچ بر روی آن‌ها، اجرای سقف دوم بر روی چشمه‌ها جهت جلوگیری کامل از نفوذ رطوبت به داخل سقف‌ها، اجرای قید بندی و استحکام بخشی قید‌ها و صندوقه‌های موجود خشتی بر روی بنا را از اقدامات مرمتی در این مسجد تاریخی برشمرد.

به گفته وی، اجرای سقف قید‌ها با آجر سفال، اجرای اندود غوره گل جهت شیب بندی، اجرای اندود کاه گل و در ‌‌‌نهایت اجرای آجر فرش سنتی با ملات نیم کاه به همراه بندکشی بر روی سقف‌های دور گنبد اصلی و مرمت دیواره‌های پیرامونی مسجد، انجام مرمت‌های ورودی و در اصلی مسجد جهت جلوگیری از آسیب و سرقت، جمع آوری کف فرش‌های فرسوده خفته راسته قسمت مهتابی و سبک سازی و استحکام بخشی طاق و چشمه‌های غرفه‌های پایین و در ‌‌‌نهایت اجرای مجدد کف فرش خفته راسته از دیگر اقداماتی است که در بازسازی و مرمتی این مسجد تاریخی در سال گذشته انجام شده است.

سرپرست اداره میراثفرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کاشان تاکید کرد: مسجد آقا بزرگ به شیوه کاملا سنتی مرمت شده است و امید است در آینده‌ای نزدیک در فهرست ثبت جهانی قرار بگیرد.

مسجد و مدرسه آقابزرگ در تاریخ ۱۱ / ۰۹ / ۱۳۳۰ به شماره ۳۸۲ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.