در گفت‌وگو با ایلنا مطرح شد؛
حمایت از مشاغل خانگی با تضمین فروش و بازاریابی/ کسب‌وکارهای خانگی را ترغیب به فعالیت آشکار کنیم
این روزها اظهارات زیادی در این باره می‌شنویم که در زمانه پاندمی توسعه مشاغل خانگی نجات‌بخش است، اما آیا مسئولان تعریف و تصور درستی از مشاغل خانگی دارند؟
به گزارش خبرنگار ایلنا، مخفی ماندن یک کسب‌وکار هر چند ممکن است برخی هزینه‌های صاحب کسب‌وکار را پایین بیاورد، اما منجر به محدود ماندن نیز می‌شود و به عبارت روشن‌تر در حد و اندازه کوچک باقی می‌ماند. این اتفاق یعنی هدر رفتن ظرفیت کسب‌وکاری که با بزرگ شدن می‌تواند ایجاد اشتغال و ارزش افزوده کند.
در چند سال اخیر مسئولان وزارت کار تاکید زیادی روی کسب‌وکارهای خانگی داشته‌اند. با شیوع کرونا این نوع کسب‌وکارها با استقبال بیشتری هم روبه‌رو شده است. دبیرخانه ستاد حمایت از مشاغل خانگی که متعاقب تصویب طرح ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی در سال ۸۹ در وزارت کار تشکیل شد، در ۱۰ سال گذشته طرح‌های مختلفی را به اجرا گذاشته است.
چهارم مهر امسال مهناز امام دادی (رییس دبیرخانه ستاد حمایت مشاغل خانگی) گفت: در بحث ساماندهی مشاغل خانگی، در چارچوب قانون موضوع را دنبال کردیم و برای فعالیت افرادی که کارت مهارت داشتند و در سامانه ثبت‌نام و طرح‌شان تصویب می‌شد، تسهیلات پرداخت می‌کردیم. پس از مدتی پایش طرح‌ها و بررسی‌ها نشان داد که تنها دادن تسهیلات یا داشتن کارت مهارت برای ایجاد اشتغال کافی نیست و آماده‌سازی افراد برای ورود توانمند آنها به بازار موضوع مهمی است. بنابراین به این نتیجه رسیدیم که باید روی توانمندسازی متقاضیان بیشتر کار کنیم و از وابستگی آنها به تسهیلات کم کنیم.
اگر اعطای تسهیلات می‌توانست در مواردی صاحبان کسب‌وکارهای خانگی را به سمت رسمی و آشکار شدن سوق دهد، حالا که دیگر خبری از وام هم نیست، بسیاری از صاحبان این کسب‌وکارها سعی می‌کنند راه خود را بروند، تا مشمول برخی هزینه‌ها ازجمله مالیات نشوند. آنها به درآمد بخور و نمیرشان اکتفا می‌کنند، حال آنکه جهان، جهان کسب‌وکارهای خانگی به ویژه با استفاده از فضای مجازی است.
کسب‌وکارهای خانگی پنهان
«وقتی از تعبیر کسب‌وکار خانگی استفاده می‌شود مشاغلی مثل پخت و پز، ترشی درست کردن، صنایع دستی، قالیبافی و... به ذهن می‌آید، حال آنکه هر چند زمانی این کارها در حوزه مشاغل خانگی دست بالا را داشتند، حالا دیگر درصد کمی از مشاغل خانگی را شامل می‌شوند.»
مهناز قدیرزاده (کارشناس روابط کار) در گفتگو با ایلنا این اظهارات را بیان می‌کند. به گفته او رصد کسب‌وکارهای خانگی نشان می‌دهد بخش عمده‌ای از آنها با استفاده از بستر فضای مجازی حول محور تبلیغات، خدمات مجازی و... هستند.
او ادامه می‌دهد: جز این کسب‌وکارهای هنری که می‌توان آنها را هنر خلاقه نامید روز به روز بیشتر از فضای رسمی بازار کار خارج و وارد فضای غیررسمی می‌شوند. کافی است در شبکه‌های اجتماعی مثل اینستاگرام برای خرید یک اثر هنری جست‌وجو کنید. انواع و اقسام کارهای دکوراتیو برای شما به نمایش درمی‌آید که یا در کارگاه‌های خانگی عرضه می‌شوند یا فعالان فضای مجازی در زمینه فروش آنها اقدام می‌کنند. وارد دنیای تبلیغات و مدلینگ که شویم که دیگر شاهد این هستیم که چه دنیای بزرگی، موازی دنیای واقعی ما هست که بعضا از آن غافلیم.
وقتی از تعبیر کسب‌وکار خانگی استفاده می‌شود مشاغلی مثل پخت و پز، ترشی درست کردن، صنایع دستی، قالیبافی و... به ذهن می‌آید، حال آنکه هر چند زمانی این کارها در حوزه مشاغل خانگی دست بالا را داشتند، حالا دیگر درصد کمی از مشاغل خانگی را شامل می‌شوند
غفلتی که او از آن حرف می‌زند بیشتر مربوط به رسمیت ندادن به کسب‌وکارهای خانگی است. تعریف سنتی از کسب‌وکارهای خانگی و برخی موانع فرهنگی و اجتماعی باعث شده، مسئولان روی همان حوزه‌هایی تمرکز کنند که سال‌هاست به عنوان مشاغل خانگی شناخته می‌شود. اکنون به عنوان رویکردی جدید در وزارت کار، دادن کارت مهارت و مهارت‌آموزی به صاحبان مشاغل خانگی در دستور کار قرار گرفته است. شاید بتوان به یک قالیباف یا یک آشپز کارت مهارت داد، اما برای فردی که در حوزه تبلیغات کار می‌کند یا هنری خلاقه دارد، کارت مهارت به چه دردی می‌خورد؟ در واقع امتیاز چنین فردی تک بودن و نگنجیدن در دسته‌بندی‌های معمول است.
قدیرزاده می‌گوید: کارشناسان روابط کار بارها تاکید کرده‌اند که ایجاد اشتغال و مقابله با بیکاری نیازمند پوست‌اندازی سیاست‌های این حوزه است. قدم اول عوض کردن ذهنیات درباره کار است. در مورد همین مشاغل خانگی فضای مجازی غایب است یا اگر از این فضا حرف می‌زنیم فکرمان این است که این فضا واسطه‌ای برای فروش محصول است، حال آنکه بخش عمده‌ای از مشاغل خانگی می‌توانند تولید محتوا و ارائه خدمات کاملا مجازی باشند. البته این حوزه در عمل فعال شده است، اما سیاست‌گذاران از آن غافل هستند و وقتی آنها به رسمیت شناخته نشده و مورد حمایت واقع نشوند، پنهان و محدود می‌مانند.
در حالی که فعالان تولید محتوا، تبلیغات و هنرهای خلاقه تاکید دارند که باید زیرساخت‌هایی مثل سرعت اینترنت بهبود یابد، انتظارشان نه گرفتن کارت مهارت و حتی تسهیلات که تضمین‌هایی برای مواقع رکود است. شاید تضمین خرید و ارتباط بخشی بتواند آنها را ترغیب به کار در فضایی رسمی‌تر کرده و به فکر توسعه کار بیندازد.
