نگرانی بازنشستگان کارگری بابتِ صدور دو فیش برای مستمری مردادماه/ آیا افزایش همسان‌سازی مشمول افزایش سالیانه مستمری خواهد شد؟
سازمان تامین اجتماعی باید با صراحت و صداقت تمام پاسخگوی بازنشستگان خود باشد؛ آیا این افزایش متناسب سازی که در فیشی جداگانه ابلاغ شده، در سالهای بعد مشمول افزایش سالیانه مستمری خواهد شد یا خیر؛ چرا این افزایش چند صد هزار تومانی عطف به ماسبق نشده و از ماه ابتدایی سال یعنی فروردین اجرایی نمی شود تا بازنشستگان بتوانند مابه التفاوت آن را برای چهار ماه ابتدای سال دریافت کنند؛ مگر سایر بازنشستگان از همان ابتدای سال، مشمول حداقل مستمریِ ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تومانی نشده‌اند؟!
به گزارش خبرنگار ایلنا، همه چیز از اسفندماه آغاز شد؛ زمانی که مصوبه کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی، کفِ ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تومانی را برای حداقل مستمری بازنشستگان دولت (بازنشستگانِ صندوق‌های لشگری و کشوری) تعیین کرد ولی بازنشستگان تامین اجتماعی مجبور شدند در انتظار نتایج جلسات مزدی شورایعالی کار بمانند.
مسیر تعیین مستمری از ابتدای سال جاری
در هفدهم خردادماه، در پنجمین نشست طولانی شورایعالی کار، حداقل مزد کارگران فقط ۲۶ درصد افزایش یافت (البته در مزایای مزدی نیز تغییراتی حاصل شد که این تغییرات فقط برای شاغلان است و شامل حال بازنشستگان نمی‌شود)؛ در نهایت در تیرماه با مصوبه مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی، حداقل مستمری بازنشستگان کارگری براساس یک خوانش نادرست و ناقص از ماده ۱۱۱ قانون تامین اجتماعی با ۲۶ درصد افزایش به ۲ میلیون و ۸۰ هزار تومان رسید و در معادلات دستمزدی کارگران، سبد معاش ۴ میلیون و ۹۴۰ هزار تومانیِ مصوب کمیته دستمزد در اسفندماهِ ۹۸، به کلی نادیده گرفته شد.
بعد از افزایش ۲۶ درصدی مستمری‌ها، بازنشستگان کارگری اعتراضات زیادی کردند؛ بسیاری از آنها، همان امضاکنندگان طومار ۶ هزار امضایی علیه مصوبه دستمزد ۹۹ بودند که در کل، یک خواسته فراگیر و جامع داشتند: لغو افزایش ۲۶ درصدی مزد و عمل به ماده ۴۱ قانون کار و ماده ۹۶ قانون تامین اجتماعی یا همان به رسمیت شناختن مقوله‌ی «سبد معیشت خانوار» در تعیین حداقل مزد و حداقل مستمری.
گرچه کنشگری‌های قانونی کارگران و بازنشستگان برای کاربدستان و مسئولان (وزارت کار و مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی) اهمیت چندانی نداشت و در کل نادیده گرفته شد (چراکه نه مزد ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار تومانی ملغی شد و نه مستمری ۲ میلیون و ۸۰ هزار تومانی) اما از همان روزهای انتهای خرداد، مدیران سازمان تامین اجتماعی وعده دادند در جهت رفع تبعیض مزدی اقدام خواهند کرد و با افزایش مزایای مزدی بازنشستگان ازجمله حق مسکن و بن خواربار و اجرای همسان‌سازی یا متناسب‌سازی (تکلیف برنامه ششم توسعه)، حداقل مستمری بازنشستگان کارگری را به همان ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تومانِ سایر بازنشستگان می‌رسانند.
در هجدهم تیرماه، ۳۲ هزار میلیارد تومان از بدهی دولت به سازمان پرداخت شد و در نهایت، قرار شد از محل این اعتبار، همسان‌سازی بازنشستگان به اجرا دربیاید؛ علاوه بر این، در جلسه هفته گذشته‌ی هیات امنای سازمان، مزایای مزدی بازنشستگان افزایش یافت.
بازنشستگان در مردادماه چقدر دریافتی دارند؟
قرار بود از مردادماه، بازنشستگان کارگری، مستمری خود را با افزایش‌های همسان‌سازی و مزایای مزدی دریافت کنند. هفدهم مردادماه، علی اصغر بیات (رئیس کانون عالی بازنشستگان تامین اجتماعی کشور) در خصوص پرداخت حقوق بازنشستگان تأمین اجتماعی همراه با اجرای قانون همسان‌سازی گفت: به مناسبت ایام فرخنده و عید غدیر خم تمامی اقدامات لازم برای پرداخت حقوق بازنشستگان همراه با همسان‌سازی انجام شد. مصوبه هیئت امنا را گرفته و بخشنامه ابلاغ و احکام نیز صادر شده است.
وی تاکید کرد: بر همین اساس بازنشستگان و مستمری‌بگیران تأمین اجتماعی حقوق مردادماه خود را همراه با همسان‌سازی دریافت خواهند کرد.
به گفته بیات، زمان پرداخت مستمری‌ها نیز همانند ماه قبل و براساس حروف الفبا از چند روز آینده آغاز می‌شود.
نگرانی بازنشستگان از فیش‌های صادر شده
با اینهمه صدور فیش‌های پرداختی مردادماه، بازنشستگان را به شدت نگران کرده است؛ پیش از این مقامات سازمان تامین اجتماعی ادعا کرده بودند افزایش همسان سازی، جزو مستمری بازنشستگان خواهد بود و در نتیجه در جریان افزایش مستمری سالیانه، مشمول افزایش خواهد شد؛ اما اکنون، برای هر بازنشسته دو فیش جداگانه برای مستمری مردادماه صادر شده است؛ یکی فیش دریافت مستمری که مبلغ آن مشابه ماه قبل یعنی تیرماه است و دیگری فیشی تحت عنوانِ «تفاوت افزایش معوقه».
در این فیش دوم، که نمونه ای از آن در زیر آمده است، ردیف های متناسب سازی، کمک به تامین معیشت یا همان بن خواربار ، ضریب ترغیب و کمک هزینه مسکن، به تفکیک آمده است؛ همین تفکیک فیش هاست که بازنشستگان را به شدت نگران کرده است.
بازنشستگان می‌گویند اگر قرار است افزایش ناشی از همسان‌سازی استمرار داشته باشد و به عنوان یک ضریب، جزء لاینفک مستمری باشد، باید در همان فیش مستمری و جزو آن، صادر می‌شد؛ در غیر این صورت، این افزایش ناشی از همسان‌سازی یا متناسب‌سازی، یک مولفه جداگانه مانند یکی از مزایای مزدی است که ممکن است سالها بدون تغییر بماند؛ چرا که براساس قانون، آن مولفه‌ای که هر ساله مشمول افزایش سالیانه می‌شود (که براساس روال عرفی البته اشتباه، به اندازه افزایش حداقل مزدِ کارگری مصوب شورایعالی کار، افزایش می‌یابد) همان پایه مستمری است و اضافات مزدی و مزایای جنبی می‌توانند برای سالها لایتغیر باقی بمانند؛ به این ترتیب، آیا سال بعد، این چند صد هزار تومانی که به مستمری هر بازنشسته بابت اجرای همسان‌سازی، بعد از پنج ماه تاخیر و انتظار افزوده شده، ثابت می‌ماند و زیاد نخواهد شد؟ این درحالیست که از همان ماه ابتدای سال یعنی فروردین ماه، کف مستمری بازنشستگان کشوری و لشگری بدون در نظر گرفتن اضافه تطبیق یا مزایای مزدی به ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان رسید و این رقم از آنجایی که جملگی جزو پایه مستمری آنهاست، سالهای بعد هم مشمول افزایش سالیانه خواهد شد.
حال سوال اینجاست که چرا دو فیش جداگانه صادر شده است؛ چرا افزایش ناشی از متناسب سازی، جزو مستمری پایه‌ای محسوب نشده است و چرا دولت میان بازنشستگان تا این اندازه تمایز و تبعیض قایل می‌شود؟!
بازنشستگان چه می‌خواهند؟
روشن است که روی مزایای جانبی مانند بن خواربار و حق مسکن و افزایش آنها نمی‌توان چندان حساب باز کرد چراکه افزایش این مزایای جانبی براساس قانون برعهده هیات امنای سازمان تامین اجتماعی است و هر ساله اگر قرار باشد این مزایا افزایش یابند، باید هیات امنا تشکیل جلسه داده و در مورد آن تصمیم‌گیری کند؛ کما اینکه تا قبل از امسال، برای سالهای متوالی مبلغ این مزایا ثابت مانده بود و مشمول هیچ افزایشی نشده بود.
با این حساب، بازنشستگان به خصوص فعالان صنفی مستقل از رویکردهای مزدی دولت و سازمان تامین اجتماعی انتقاد دارند؛ آیت نیافر (فعال صنفی مستقل بازنشستگان تامین اجتماعی) با بیان اینکه خواسته‌ی تنازل‌ناپذیر بازنشستگان، افزایشِ حداقل مستمری به اندازه هزینه‌های زندگی یا همان سبد معاش خانوار است، می‌گوید: افزایش‌های ناکافی و مقطعی که استمرار و پایداری آنها زیر سوال است، نمی‌تواند مطالبات مزدی کارگران و بازنشستگان را برآورده سازد؛ با همان سبد معاش ۴ میلیون و ۹۴۰ هزار تومانی اکنون به ۷ میلیون تومان رسیده است؛ چطور می‌خواهند با افزایش ناچیز متناسب‌سازی که مشخص نیست سال بعد هم استمرار داشته باشد، بازنشستگان را راضی نگه دارند؟!
به گفته او، بایستی مصوبات مزدی امسال همگی ابطال شوند؛ هم افزایش ۲۶ درصدی حداقل مزد کارگرانِ شاغل و هم تصمیمات ناعادلانه‌ای که در ارتباط با مستمری بازنشستگان گرفته‌اند.
حالا سازمان تامین اجتماعی باید با صراحت و صداقت تمام پاسخگوی بازنشستگان خود باشد؛ آیا این افزایش متناسب‌سازی که در فیشی جداگانه ابلاغ شده، در سالهای بعد مشمول افزایش سالیانه مستمری خواهد شد یا خیر؛ چرا این افزایش چند صد هزار تومانی عطف به ماسبق نشده و از ماه ابتدایی سال یعنی فروردین اجرایی نمی‌شود تا بازنشستگان بتوانند مابه‌التفاوت آن را برای چهار ماه ابتدای سال دریافت کنند؛ مگر سایر بازنشستگان از همان ابتدای سال، مشمول حداقل مستمریِ ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تومانی نشده‌اند؟! دلیل تبعیض در حق بازنشستگان کارگری چیست؟! آیا کارگران شاغل و بازنشسته، مزدبگیرانِ درجه دوم محسوب می‌شوند؟! آیا سیاستِ «فقیرترسازیِ کارگران» قرار است استمرار داشته باشد؟!
گزارش: نسرین هزاره مقدم
