در گفت‌وگو با ایلنا مطرح شد:
دستمزد کارگران یک سوم هزینه‌های آنها را پوشش می‌دهد/ کارگر بعد از کار هم باید کار کند
عضو هیات مدیره کانون عالی شورای اسلامی کار گفت: دستمزد کارگران تامین کننده هزینه‌های آنها نیست و اکثر آنها برای اینکه دخل و خرج‌شان جور دربیاید مجبور به انجام کار‌های متفرقه و اغلب کاذب هستند.
به گزارش خبرنگار ایلنا، اخیرا مرکز آمار گزارشی درباره درآمد و هزینه‌های خانوارهای ایرانی در سال ۹۸ منتشر کرد. بر اساس این گزارش منابع تامین درآمد خانوارهای شهری نشان می‌دهد که ٣٢.٥ درصد درآمد از مشاغل مزد و حقوق‌بگیری، ١٦.١ درصد از مشاغل آزاد کشاورزی و غیرکشاورزی و ٥١.٤ درصد از محل درآمدهای متفرقه خانوار تامین شده است. این موضوع که درآمد خانوار‌ها کفاف زندگی آنها را نمی‌دهد، موضوعی است که بار‌ها در سال‌های اخیر مورد توجه قرار گرفته است. همین امسال و زمانی که مصوبه افزایش ۲۱ درصدی مزد (قبل از افزایش مجدد دستمزد) ابلاغ شد، محمد شریعتمداری (وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی) اذعان کرد که حداقل دستمزد حدود ۵۵ درصد هزینه‌های خانوار‌ها را جبران می‌کند. البته بسیاری از فعالان کارگری و کارشناسان حوزه رفاه این رقم را نمی‌پذیرند و می‌گویند حداقل دستمزد حدود یک سوم هزینه‌ها را پوشش می‌دهد. در چنین شرایطی این بحث مطرح است که کارگران مابقی هزینه‌ها را چطور تامین می‌کنند؟ آیا آنها درآمدهای متفرقه خارج از کار دارند؟
کارگران بعد از کار هم مشغول کارند
علی اصلانی (فعال کارگری و عضو هیات مدیره کانون عالی شورای اسلامی کار) در گفتگو با ایلنا می‌گوید: اگر قرار باشد شکاف میان دستمزد و هزینه را ریشه‌یابی کنیم باید به چندین سال پیش و دوران جنگ هشت ساله ایران و عراق برگردیم. آن زمان افزایش حقوقی صورت نگرفت و این هم در بسیاری موارد خودخواسته بود، یعنی اینکه کارگران با درک شرایط کشور رضایت دادند که دستمزد‌شان افزایش نیابد.
او ادامه می‌دهد: انتظار می‌رفت بعد از جنگ این عدم افزایش دستمزد جبران شود، اما شاهد بودیم که این اتفاق نیفتد و حتی افزایش دستمزد سالانه نیز در مواردی کمتر از تورم بود. به این موارد باید نوسانات اقتصادی به ویژه در دهه ۹۰ را اضافه کرد. افزایش قیمت ارز، گران شدن حامل‌های انرژی و ... همه باعث شدند شکاف میان درآمد و هزینه خانوارهای کارگری افزایش یابند.
این فعال کارگری تصریح می‌کند: بررسی‌ها نشان می‌دهد خط فقر در کلانشهر‌ها چیزی حدود شش میلیون و ۶۰۰ هزار تومان است. نمایندگان کارگران با در نظر گرفتن کف معیشت و با زدن از بسیاری از اقلام، سبد معاشی را مشخص کردند که حدود چهار میلیون و ۹۰۰ هزار تومان است. حال در نظر بگیرید که حداقل حقوق با افزایش صورت گرفته طوری است که دریافتی حداقلی‌بگیران به سه میلیون تومان هم نمی‌رسد. بر این اساس نه تنها بیش از سه میلیون و ۵۰۰ هزار تومان با خط فقر فاصله داریم که یک حداقلی‌بگیر دو میلیون تومان دیگر هم می‌خواهد تا به سبد معاش حداقلی برسد.
اصلانی با بیان اینکه این یافته مرکز آمار که حدود ۳۲ درصد منابع مالی خانوارهای شهری از طریق دستمزد و حقوق تامین می‌شود، نزدیک به واقعیت است، می‌گوید: اما در بحث درآمدهای متفرقه باید تامل کرد و پرسید درآمدهای دیگر کارگران برای تامین باقی مانده هزینه‌هایشان از کجاست؟ درآمدهای متفرقه مواردی مانند اجاره دادن مسکن یا سرمایه‌گذاری مثلا در بازار بورس را به ذهن می‌آورد. واقعیت این است که اکثر کارگران از چنین درآمد‌هایی محروم هستند.
او ادامه می‌دهد: بیش از ۶۰ درصد کارگران مستاجر هستند. آنها اغلب خانه‌ای ندارند که اجاره دهند و درآمدی کسب کنند. در مورد سرمایه‌گذاری هم وضعیت به همین ترتیب است. کارگران پولی ندارند که در بورس سرمایه‌گذاری کنند و اگر هم داشته باشند اغلب مهارت و دانشی در این زمینه ندارند.
عضو هیات مدیره کانون عالی شورای اسلامی کار می‌گوید: وقتی این را جست‌و‌جو می‌کنیم که کارگران درآمدهای دیگرشان از کجا می‌آید به اینجا می‌رسیم که بسیاری از آنها غیر از کاری که دارند و در ساعت‌های غیرکاری، کار می‌کنند. واقعیت این است که کارگران قبل و بعد کار هم مشغول کارند.
او توضیح می‌دهد: کارگری که باید ساعت هفت سر کار باشد، ساعت چهار یا پنج صبح بیدار می‌شود و با ماشین در خیابان‌ها مسافرکشی می‌کند. او بعد از اتمام کار هم جای رفتن به خانه و استراحت و پرداختن به امورات شخصی خود و خانواده مجبور است سه چهار ساعت دیگر کار کند تا خرج و دخلش جور دربیاید.
اصلانی همچنین به فعالیت کارگران در مشاغل کاذب و غیررسمی اشاره و عنوان می‌کند: بسیاری از دستفروشان، پیک‌موتوری‌ها و ... کارگرانی هستند که بعد از پایان کار برای کسب درآمد این کار‌ها را انجام می‌دهند. این شرایط باعث خستگی و فرسودگی آنها می‌شود و اگر بخواهیم آن را تغییر دهیم چاره‌ای جز افزایش دستمزد کارگران و رساندن آن به خط فقر نداریم.
