ایلنا گزارش می‌دهد؛
بودجه‌های غیرضروری حذف و خرج بیمه بیکاری شود/ کاهش میزان مستمری بیکاری معیشت شهروندان را به خطر می‌اندازد
پالایش‌های صورت گرفته و فهرست‌ها آماده است؛ حدود ۷۰۰ هزار نفر مشمول دریافت مستمری بیکاری شناخته شده‌اند، اما هنوز مبلغی که قرار است پرداخت شود مشخص نیست و معلوم نیست پنج هزار میلیارد تومان وعده داده شده برای این منظور کی تخصیص داده می‌شود؟
به گزارش خبرنگار ایلنا، اطلاعات وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نشان می‌دهد حدود ۷۰۰ هزار نفر از ثبت‌نام‌کنندگان برای دریافت بیمه بیکاری مشمول این بیمه می‌شوند. حدود سه ماه بعد از اعلام رسمی شیوع بیماری کرونا در ایران، کارگران بیکار شده در نتیجه شیوع این بیماری همچنان چشم انتظار هستند تکلیف بیمه بیکاری‌شان مشخص شود. آنها جزء آن دسته از کارگرانی هستند که سه درصد حق صندوق بیمه بیکاری را پرداخت کرده‌اند. بر این اساس مطالبه به حقی دارند و قانون هم بر آن تاکید کرده و حتی ضوابطش را مشخص ساخته است. با این همه، شرایط، شرایط ویژه‌ای است. در عرض کمتر از سه ماه درخواست‌کنندگان بیمه بیکاری حدودا سه برابر شده‌اند و مسلم است که فشار مالی زیادی بر تامین اجتماعی وارد می‌شود. به همین منظور دولت وعده داده پنج هزار میلیارد تومان کمک کند؛ بودجه‌ای که البته هنوز تخصیص داده نشده و این نگرانی وجود دارد که مثل بسیاری از وعده‌های دولت به تامین اجتماعی، عملی نشود و سازمانی که می‌گویند بیشترین گردش مالی را در کشور دارد یا نتواند تعهدات خود را عملی کند یا مثل خیلی وقت‌های دیگر مجبور به استقراض شود.
بیمه بیکاری در شرایط کرونا
«سازمان برنامه و بودجه با توجه به محدودیت در منابع اصلاحاتی را در نظر دارد که باید در ستاد ملی مقابله با کرونا مصوب شود. از آنجا که اعلام شده مصوبات ستاد ملی کرونا، به منزله مصوبات شورایعالی امنیت ملی خواهد بود، تصمیم نهایی در خصوص مبلغی که به کارگران بابت بیمه بیکاری باید پرداخت شود، از سوی ستاد مقابله با کرونا مصوب و اجرایی می‌شود. بنابراین کارگران بابت بیمه بیکاری الزاما همان مبلغ بیمه بیکاری عادی را دریافت نمی‌کنند.»
این اظهارات را دهم اردیبهشت امسال مسعود بابایی (مدیرکل اشتغال و بیمه بیکاری وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی) بیان کرد؛ اظهاراتی که البته تازگی نداشت و او قبل از آن چند بار دیگر هم بیان‌شان کرده بود.
در واقع در مورد بیمه بیکاری که اکنون به تنها امید بسیاری از کارگران تبدیل شده، اما و اگر‌های اساسی وجود دارد. از طرفی هنوز مبلغ در نظر گرفته شده مشخص نیست و از طرف دیگر، ابهام در تخصیص منابع باعث شده این نگرانی وجود داشته باشد که به این زودی‌ها کار سامان پیدا نکند.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که منابع لازم هست، اما مسائل مربوط به رفاه اجتماعی در اولویت دولت قرار ندارند و دولت جای اختصاص بودجه لازم به این موارد، بودجه را صرف اموری می‌کند که ممکن است ضروری نباشند. نهاد‌ها و سازمان‌های مختلفی هستند که بدون اینکه فعالیت‌شان لااقل در شرایط کنونی ضروری باشد بودجه‌های دولتی را دریافت می‌کنند. اکنون و باتوجه به اینکه شیوع کرونا منجر به ایجاد مشکلات عدیده‌ای شده لازم است اولویت‌ها تغییر کرده و بودجه‌های لازم برای مسائل اجتماعی پرداخت شود
مستمری بیمه بیکاری بین شش تا ۵۰ ماه به بیکارشدگان غیرارادی پرداخت می‌شود. بسته به سابقه پرداخت حق بیمه و همچنین تاهل یا تکفل افراد و همچنین دریافتی آنها زمان و میزان مستمری متفاوت است.
مطابق بند ب (ماده ۷) قانون بیمه بیکاری، میزان مقرری بر اساس ۹۰ روز آخر بیمه شده و به میزان ۵۵ درصد و به ازای افراد تحت تکفل (حداکثر تا ۴ نفر)، ۱۰ درصد حداقل دستمزد افزوده خواهد شد. در هر حال، مجموع دریافتی نباید از حداقل دستمزد کمتر و از ۸۰ درصد متوسط دستمزد یا حقوق وی بیشتر باشد.
فرشید یزدانی (کارشناس تامین اجتماعی) در گفتگو با ایلنا، درباره این اظهارات که ممکن است مبلغ مستمری بیکاری با توجه به شرایط متفاوت باشد، می‌گوید: مستمری بیکاری اگر به صورت کامل و طبق قانون پرداخت شود جوابگوی نیاز‌های افراد نیست. حال درنظر بگیرید که عنوان شود باتوجه به شرایط پیش آمده، قرار است این میزان را کم هم کنیم. برای مثال به بیکارشدگان ۷۰۰ یا ۸۰۰ هزار تومان پرداخت کنند. مسلم است که این پول هزینه مسکن افراد هم نمی‌شود و این می‌تواند مشکل‌ساز باشد.
بودجه هست، تخصیص نیست
در سال‌های اخیر هر گاه بحث پرداخت پول از طرف دولت به تامین اجتماعی پیش آمده، این نگرانی بروز کرده است که باز هم قرار است خلف وعده شود و باز هم قرار است از جیب سازمان تامین اجتماعی به نفع دولت برداشته شود. دولت طلب‌های بسیار بالایی به تامین اجتماعی دارد. در واقع به صورت معمول و طی سالیان مختلف طلب‌های معمول این سازمان پرداخت نشده. حالا که قرار است نه طلب‌ها پرداخت شود، بلکه به این سازمان کمک شود، خیلی‌ها چشم‌شان آب نمی‌خورد که پنج هزار میلیارد تومان وعده داده شده به تامین اجتماعی برسد.
دوم اردیبهشت امسال علی دهقان کیا (رئیس کانون کارگران بازنشسته و مستمری‌بگیر تامین اجتماعی شهرستان تهران) به ایلنا گفت: در شرایط عادی تامین اجتماعی به حدود ۲۵۰ هزار نفر مستمری بیکاری می‌دهد، اما الان ظرف کمتر از دو ماه بیش از ۶۰۰ هزار نفر درخواست مستمری بیکاری کرده‌اند. به نظر می‌رسد چاره‌ای جز تامین منابع از محل‌های دیگر نیست و بر این اساس است که پرداخت پنج هزار میلیارد تومان وعده داده شده است، اما تجربه ما می‌گوید از حرف تا عمل دولت در مورد تعهداتی که به تامین اجتماعی دارد ۱۸۰ درجه فرق هست، یعنی اینطور نیست که حتی بخشی از تعهدات رعایت شوند، به صورت کلی به وعده وفا نمی‌شود.
چرا این نگرانی وجود دارد؟ آیا دولت منابع لازم را برای تخصیص ندارد؟، یزدانی می‌گوید: مشکل نبود بودجه و منابع لازم نیست، بلکه مشکل عدم تخصیص بودجه لازم است.
او عنوان می‌کند: باتوجه به اینکه مستمری بیکاری برای بیکارشدگان شیوع کرونا برای کوتاه‌مدت دیده شده است، می‌توان امیدوار بود که پنج هزار میلیارد تومان وعده داده شده در صورت تخصیص کافی باشد و مشکلی به وجود نیاید، اما نگرانی عمده این است که به وعده‌ها عمل نشده و این بودجه تخصیص پیدا نکند.
این کارشناس تامین اجتماعی با بیان اینکه نمی‌توان عنوان کرد منابع لازم وجود ندارد، می‌گوید: بررسی‌ها نشان می‌دهد که منابع لازم هست، اما مسائل مربوط به رفاه اجتماعی در اولویت دولت قرار ندارند و دولت جای اختصاص بودجه لازم به این موارد، بودجه را صرف اموری می‌کند که ممکن است ضروری نباشند. نهاد‌ها و سازمان‌های مختلفی هستند که بدون اینکه فعالیت‌شان لااقل در شرایط کنونی ضروری باشد بودجه‌های دولتی را دریافت می‌کنند. اکنون و باتوجه به اینکه شیوع کرونا منجر به ایجاد مشکلات عدیده‌ای شده، لازم است اولویت‌ها تغییر کرده و بودجه‌های لازم برای مسائل اجتماعی پرداخت شود.
سازمان برنامه و بودجه باتوجه به محدودیت در منابع اصلاحاتی را در نظر دارد که باید در ستاد ملی مقابله با کرونا مصوب شود. از آنجا که اعلام شده مصوبات ستاد ملی کرونا، به منزله مصوبات شورایعالی امنیت ملی خواهد بود، تصمیم نهایی در خصوص مبلغی که به کارگران بابت بیمه بیکاری باید پرداخت شود، از سوی ستاد مقابله با کرونا مصوب و اجرایی می‌شود. بنابراین کارگران بابت بیمه بیکاری الزاما همان مبلغ بیمه بیکاری عادی را دریافت نمی‌کنند
او تاکید می‌کند: قانون درباره پرداخت مستمری بیکاری کاملا صراحت دارد. هم افراد مشمول و هم میزان پرداخت مشخص است. هر چند مبلغ تعیین شده مبلغی نیست که جوابگوی نیاز‌های افراد باشد، انتظار می‌رود حداقل همین مبلغ پرداخت شود و دولت نیز به وعده خود برای تخصیص اعتبار پنج هزار میلیارد تومانی عمل کند.
کارگران در انتظار تحقق وعده‌ها
در این روز‌ها شاید کارگران فصلی یا آن دسته از کارگران با بیمه‌های خاص که مشمول مستمری بیکاری نمی‌شوند، به کارگران مشمول این مستمری حسرت بخورند. با این همه وضعیت فعلا برای همه یکسان است. هنوز خبری از بیمه بیکاری نیست و مهم‌تر از آن مشخص نیست قرار است چه مبلغی به افراد بیکار شده به دلیل شیوع کرونا پرداخت خواهد شد.
نظام‌های بیمه‌ای در واقع با این فلسفه شکل گرفته‌اند که در روزهای سخت بتوانند کمک حال افراد باشند. اگر تامین اجتماعی و دولت نتوانند از پس بحران ایجاد شده بر آیند، اعتماد عمومی به نظام بیمه‌ای مخدوش می‌شود. به نظر می‌رسد باید در شرایط کنونی رویه‌هایی را که البته نادرست بوده‌اند، کاملا کنار گذاشت. یکی از این رویه‌ها خلف وعده مدام دولت نسبت به تعهداتی است که به تامین اجتماعی دارد. پرداخت مستمری حدود ۷۰۰ هزار کارگر بیکار شده مشمول مستمری بیکاری تنها با پرداخت پنج هزار میلیارد تومان وعده داده شده ممکن است.
