دستمزد خبازان در سال جدید افزایش نیافت/ در روزگار کرونایی کسی احوالی از کارگر خباز نمی‌پرسد

به گزارش خبرنگار ایلنا، «کارگران خباز این روزها در فقر زندگی می‌کنند. کسی به فکر ما نیست؛ نه وزارت کار و نه هیچ نهاد مسئولی. اگر کارگری زورش رسید حقش را می‌گیرد؛ اگر نه راهروهای پر و پیچ و خم وزارت کار به هیچ کارگری جوابگو نیست. در جواب مشکلات کارگران خباز؛ پاسخ می‌دهند که این مشکلات را با نماینده‌تان مطرح کنید. به ما هم جواب سر بالا می‌دهند و می‌گویند بودجه نداریم.» این‌ها صحبت‌های رمضان علی نوروزی (نایب رئیس کانون انجمن های صنفی کارگران خباز کشور و  رئیس انجمن صنفی کارگران خباز استان مرکزی)  است که درباره این روزهای کارگران خباز می‌گوید: «کسی احوالی از کارگر خباز نمی‌پرسد!»

شرایط کارِ کارگران خباز در پی شیوع کرونا

تا وقتی که مردم به نان نیاز دارند، کارگران خباز حتی با شیوع کرونا در محیط کار حاضر می‌شوند. خیلی از مردم با مراجعه به نانوایی‌ها؛ کارگران خبازی را می‌بینند که با کمترین امکانات بهداشتی و مراقبتی در حال کار و فعالیت هستند. برای این کارگران قرنطینه‌ای در کار نیست. وقتی که سفره کارگران بی‌نان باشد؛ پخت نان حتی در شرایط پرخطر تنها راه ممکن است. 

چندی پیش بود که علیرضا زالی (فرمانده ستاد مقابله با کرونا) در تهران با اشاره به ابلاغ پروتکل بهداشتی به نانوایی‌ها، درخصوص تامین اقلام بهداشتی مورد نیاز این صنف با همکاری اتحادیه نانوایان اعلام آمادگی کرد. وی در خصوص عدم رعایت نکات بهداشتی توسط برخی نانوایی‌ها گفته بود: در نشستی که با اصناف برگزار شد، پروتکل‌های بهداشتی تدوین و به نانواها نیز استانداردهای مرتبط ابلاغ شده است، در این رابطه کارشناسان بهداشت محیط نظارت‌های ویژه‌تری را اعمال خواهند کرد، اظهار کرد: ستاد مقابله با کرونا در تهران آماده همکاری با اتحادیه نانوایان برای تامین اقلام بهداشتی مورد نیاز با قیمت مناسب است.

با این‌حال به گفته رمضانعلی نوروزی؛ در پی بازدید اعضای کانون انجمن‌های صنفی کارگران خباز از برخی نانوایی‌ها و گزارش‌های دریافت شده، خیلی از خبازان بدون بهداشت فردی مناسب در محیط کار مشغول به کار هستند. کارگران خباز اما حق انتخابی هم ندارند و مجبور هستند در هر شرایطی کار کنند تا شغل خود را از دست ندهند. 

استیصال انجمن‌های صنفی کارگران خباز 

کارگران خباز قدرت چانه‌زنی ندارند. اگرچه انجمن‌های صنفی کارگران از سوی دولت به رسمیت شناخته شده است اما انجمن‌های صنفی نیز به علت مشکلات عدیده کم‌رونق شده و رو به تعطیلی می‌روند. خیلی از آنها کارگرانی هستند که ضرورت فعالیت را احساس می‌کنند اما بی‌توجهی به انجمن‌های صنفی این روزها معضل نمایندگان کارگران خباز است. 

او می‌گوید: حتی بودجه برای اجاره دفتر انجمن صنفی نیز نداریم. ما هم کارگر هستیم و از نان شب‌مان می‌زنیم تا تشکل‌ها را حفظ کنیم. قبل از این دولت یک یارانه که سالیانه مبلغ دومیلیون تومان بود به انجمن‌های صنفی کمک می‌کرد اما همین مبلغ اندک هم قطع شد. انجمن صنفی حتی توان خرید یک کامپیوتر برای استفاده کارگران را ندارد. بسیاری از خبازان گوشی‌های هوشمند و کامپیوتر و امکانات ندارند و به این نوع خدمات نیاز دارند اما ما توان حل این مشکلات را نیز از کارگران نداریم. 

نوروزی می‌گوید: انجمن‌های صنفی کارگران خباز خیلی بی‌اثر شده‌اند. اگر کارگری خودش حقوق و بیمه و سنواتش را گرفت، که هیچ، اگر نه عملاً ما نمایندگان نمی‌توانیم کارگر را در رسیدن به حق و حقوقش یاری کنیم. چراکه دولت مدام انجمن‌های صنفی را ضعیف‌تر می‌کند. ما فقط تلاش می‌کنیم که نگذاریم در انجمن صنفی به روی کارگران بسته شود. 

دستمزد کارگران خباز افزایش نیافته است

دستمزد کارگران خباز به صورت توافقی تعیین می‌شود. مذاکرات افزایش مزد در این صنوف به صورت توافق بین اتحادیه‌های کارگری و کارفرمایی در هر استان است. دستمزد توافقی و منطقه‌ای کارگران خباز و عدم رعایت حداقل‌های تعیین شده هر ساله موجب مشکلات شدید معیشتی برای کارگران این صنف می‌شود. نبود نظارت‌ها و بازرسی‌های لازم، عدم افزایش قیمت نان و بالا رفتن هزینه‌های مواد اولیه سبب شده تا کارفرمایان به صورت «غیرقانونی» از پرداخت حداقل‌های دستمزد تعیین شده هم طفره بروند. 

باتوجه به تعیین حداقل دستمزد سی روزه کارگران به مبلغ یک میلیون و ۸۳۵ هزار و ۴۲۷ تومان، در کنار مشخص شدن کمک هزینه مصرفی خانوار به مبلغ ۴۰۰ هزار تومان و حق مسکن دویست هزار تومانی، دریافتی کارگران بدون فرزند در ماه سی روزه به ۲ میلیون و ۴۳۵ هزار و ۴۲۷ تومان رسیده است. همچنین  دریافتی کارگران دارای یک فرزند برای ماه سی روزه حداقل ۲ میلیون و ۶۱۸ هزار و ۹۵۹ تومان و دریافتی کارگران دارای دو فرزند برای ماه سی روزه برابر با ۲ میلیون و ۸۰۲ هزار و ۶۱۲ تومان و ۴ ریال است. اما دستمزد کارگران خباز خیلی کمتر از این‌هاست. در واقع خبازان برخلاف دیگر کارگران افزایش دستمزد نداشته‌اند. 

به گفته نوروزی؛ در سال جدید نیز خیلی از کارگران همچنان همان ۷۰ هزار تومان روزانه را دریافت می‌کنند. با این حساب در بهترین حال خبازان همچنان کمتر از دو میلیون و نیم دریافت می‌کنند. این دستمزد اغلب کارگران نانگیر، نان‌پهن‌کن، خمیرگیر و ... است. فقط کارگر شاتر است که ممکن است بیش از ۲ میلیون و نیم دریافتی داشته باشد که آنهم در صورت افزایش روزهای تعطیلی کاهش می‌یابد. 

کارگران خباز روزانه دستمزد می‌گیرند. در ایام شیوع کرونا که گاه به گاه نانوایی‌ها از کسادی کار تعطیل بودند، همین دستمزد روزانه هم سهم خبازان نشد. خیلی اوقات کار بود اما پولی در کار نبود. چون کارفرمایان مشکلات بودجه را بهانه می‌کردند. 

نوروزی تصریح می‌کند: اگر بنا بر دریافت سنوات باشد، هر کارگری سر و زبان داشته باشد، بعد از حدوداً پنج سال کار در یک نانوایی از کارفرما شکایت می‌کند و می‌تواند بخشی از سنوات خود را بگیرد. اغلب خبازان حتی موفق نمی‌شوند همه سنوات خود را دریافت کنند. 

وزارت کار چرا اهمال می‌کند؟

نوروزی می‌گوید: کسی احوالی از کارگران خباز نمی‌پرسد. وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی کارگران را به حال خود رها کرده است. با وجود مراجعات ما هر بار کمبود بودجه را بهانه کرده‌اند. کمیته‌های بدوی اداره کار در خصوص سختی کار کارگران پیگیر هستند. این کمیته‌ها تخصصی هستند و میزان سختی کار کارگران را اندازه‌گیری می‌کردند. اکنون این وظیفه عمدتاً به بخش خصوصی واگذار شده است درحالیکه انجمن‌های صنفی حتی پول اجاره مکان خود را ندارند. هر وقت هم مراجعه می کنیم ما را به بخش خصوصی ارجاع می‌دهند. 

افزایش حقوق امسال هنوز برای کارگران خباز اعمال نشده است. در افزایش مزد آنها هر بار نارضایتی مردم از گران شدن نان را بهانه می‌کنند. با این‌حال دولت نیز حاضر نیست بر یارانه نان بیفزاید تا کارگران خباز کمتر در مضیقه زندگی کنند. مطمئنا کارگران خباز راضی به گران شدن نان نیستند. اکنون که کارگرانی که بر اساس مصوبه شورایعالی کار دستمزد می‌گیرند، نارضایتی دارند، کارگران خباز که هیچ افزایش دستمزدی نداشته‌اند، ناراضی‌تر هستند. 

گزارش: مریم وحیدیان