مراقبت از بیماران رها شده چه دشواری‌هایی دارد؟
از «امین‌آباد» تا «روزبه» پای دردِ دل روان‌پرستاران
مشکلات روان‌پرستاران بیمارستان روزبه کم نیست: کارانه پایین‌تر نسبت به بخش‌های جسمی و تبعیض در ضریب سختی برای روان‌پرستاران شرکتی تا الزام کار در دو تا سه بیمارستان.
به گزارش خبرنگار ایلنا، برخورد شبانه‌روز با بیماران اسکیزوفرنی، اختلال دو قطبی و روان‌پریشی روزگار سختی را برای کارکنان روانپزشکی و روان‌پرستاران رقم زده است. بیمارانی که درک متفاوتی از جهان اطراف خود دارند، گاهاً آغازکننده درگیری‌های فیزیکی با پرستاران هستند و فضای شب و روز این بیمارستانها مملو از التهاب و آشوب است. در تهران بیمارستانهایی چون روزبه و رازی (امین‌آباد سابق) و... به صورت تخصصی برای این دست بیماران هستند.
آرشیوی از آسیب‌دیدگی پرستاران روان توسط بیماران/ مراقبت از رهاشدگان
خیلی سخت است که شبانه‌روز همراه رهاشدگانی باشی که نه پولی دارند و نه خانواده‌ای. اغلب‌شان محاط در دیوارهای سفید بیمارستانها فراموش می‌شوند. اگر قرار باشد ترخیص شوند، بابت پول باید دنبال کارهای خیریه و بهزیستی برایشان بود. آنها از حاشیه‌های جهان بیرون افتاده‌اند. همین چندی پیش یک بیمار به سمت روان‌پرستار بیمارستان روزبه حمله کرد و تا مرز خفه کردن او پیش رفت. این صحنه درگیری و آشوب برای شاغلین بیمارستان‌های روزبه و امین‌آباد آشناست. آنها می‌آموزند که چطور باید با کسانی زندگی کنند که در جمعیت زنده‌ها به شماره نمی‌آیند. آنها عملاً نیستند.
یک پرستار بیمارستان روزبه تهران می‌گوید: کار پرستاری در مواجهه با بیماران روان بسیار سخت است. چندی پیش مترونی در بیمارستان ما کار می‌کرد که آرشیوی از تصاویر آسیب‌های جسمیِ روان‌پرستاران روزبه درست کرده بود که توسط بیماران آسیب دیده بودند. بماند که زندگی ما سراسر تشنج نیز هست. به خصوص شیفت شب مشکلات خودش را دارد.
این پرستار بیمارستان روزبه تصریح می‌کند: مشکل اغلب بیمارستان‌های کشور پایین بودن نسبت تعداد پرستاران به تخت‌های بیمارستانی است اما این مشکل برای روان‌پرستاران دوچندان و بلکه صدچندان است. مراقبت از بیماران بخش روان بسیار کاهنده‌تر است. در عین حال ضرورت وجود تعداد کافی پرسنل حراستی و امنیتی احساس می‌شود چراکه ممکن است حملاتی به کارکنان روانپزشکی از طرف بیماران اتفاق بی‌افتد.
مبلغ ضریب سختی شرایط کار شرکتی‌ها کمتر پرداخت می‌شود
البته سعی شده تا کار سخت روان‌پرستاران بر اساس مصوبه هیئت امنای دانشگاه‌های علوم پزشکی با مبلغی در فیش حقوقی به عنوان «ضریب سختی کار» جبران شود. مدتی است که ضریب سختی کار پرستاران بخش‌های سوختگی و روانی بر اساس مصوبه هیئت امنای دانشگاه‌های علوم پزشکی از هزار به سه هزار امتیاز افزایش یافته است. پرستاران در حوزه‌های مختلف مطابق میزان سختی کارشان امتیازات جداگانه‌ای دارند که بر این اساس مبلغی به فیش حقوقی آنها تحت عنوان «ضریب سختی» افزوده می‌شود. روان‌پرستاران و پرستاران سوانح سوختگی مبلغ بیشتری بابت ضریب سختی به نسبت دیگر پرستاران می‌گیرند.
به گفته محمود عمیدی (عضو شورای مرکزی خانه پرستار) روان‌پرستاران شرکتی بیمارستانها از حق امتیاز هزار بهره‌مند هستند و یکسری از پرستاران قراردادی هستند که ضریب سختی کار ۳ هزار برای آنها لحاظ می‌شود و روی فیش حقوقی‌شان لحاظ می‌شود.
او می‌افزاید: طبق آیین‌نامه‌ای که در هیئت دولت نوشته شده، ضریبی از حق شغل به عنوان سختی محیط کار به این افراد پرداخت می‌شود. سال ۸۸ بخشنامه‌ای از وزارت بهداشت صادر شده که برای هر امتیاز درصدی قائل می‌شوند. مثلاً بخش روان و سوختگی ۷۵ درصد سختی کار دارند. این درصدها بعدها تبدیل به امتیاز شد. هر درصدی ۱۲ امتیاز است. حداکثر امتیازی که بخش‌هایی غیر از این دو بخش می‌توانند بگیرند، هزار امتیاز است اما این دو بخش ۳ هزار امتیاز دارند.
این درحالی است که طبق دستورالعمل تعیین فوق‌العاده سختی شرایط محیط کار جهت کارکنان غیرهیئت علمی در بیمارستان‌های سوانح سوختگی و روان؛ کلیه کارکنان رسمی، قراردادی، پیمانی، مشمولین و متعهدین خدمت، واجد شرایط که در واحدهای موسسه اشتغال دارند، مشمول این فوق‌العاده می‌شوند.
دریافتی پرستاران بخش روان پایین است
البته پرستاران سوانح سوختگی و کارکنان بخش روان از مزیت نسبت به پرستاران برخوردار هستند. آنها از دو ماه مرخصی در سال استفاده می‌کنند و بابت اضافه‌کاری نیز اجبار چندانی متحمل نمی‌شوند. اگر پرستاری نخواهد اضافه‌کاری کند، مختار است. البته اخیراً بخشنامه‌ای توسط مدیریت پرستاری دانشگاه علوم پزشکی تهران صادر شده است که طبق آن محدودیت‌هایی برای گرفتن مرخصی منظور شده است. در واقع آنها تعداد معینی در ماه را مشخص کرده‌اند؛ اما قانون که یک ماه مرخصی اضافه‌تر برای روان‌پرستاران را در نظر گرفته چنین محدودیتی نگذاشته است.
به گفته عمیدی؛ دریافتی پرستاران روان بسیار پایین است. کارانه‌ی پرستاران بخش‌های جسمی پول‌سازتر و در نتیجه کارانه بیشتری هم دارند اما بخش روان چنین نیست. پرستار مجبور می‌شود در دو یا سه بیمارستان اشتغال داشته باشد تا خرج زندگی‌اش را تامین کند و همین مسئله باعث کاهش کیفیت خدمات به بیماران و تحلیل رفتن جسمانی پرستاران روان می‌شود. در عین حال سازمان نظام پرستاری پیشتر طی گزارشی اعلام کرده بود؛ اجرای قانون ارتقای بهره‌وری برای پرستاران روان بسیار سودمند بوده است به‌طوری‌که شیفت‌های ۱۲ ساعته شبانه ۱۸ ساعت محاسبه می‌شود.
طبق اظهارات این پرستار بیماستان روزبه؛ پرستاران این بیمارستان حدود ۵۵۷ هزار تومان در ماه ضریب سختی کار دریافت می‌کنند؛ تعداد پرسنل رسمی خیلی وقت است که کم شده و پرسنل شرکتی زیاد؛ اما برای پرسنل شرکتی که سختی کار هزار درنظر گرفته می‌شود، حدود ۱۸۵ هزار تومان پرداخت می‌شود. این پول هم حدود دو سالی است که به فیش حقوقی پرستاران اضافه شده است.
اختلاف کارانه با پزشکان مشکل همیشگی پرستاران
بیمارستان روزبه بیمارستان تک تخصصی دانشگاه علوم پزشکی تهران است. بیمارستان رازی (امین‌آباد سابق) نیز بیمارستان تک تخصصی بخش روان ذیل علوم بهزیستی و توانبخشی است و شرایط ضریب سختی و کارانه این بیمارستانها تقریباً مشابه است.
کارانه پرستاران بخش روان حدود ۴۰۰ هزار تومان در ماه است. در حالی که به گفته عمیدی؛ اختلاف کارانه پزشکان و پرستاران دستِ کم ۱۰۰ درصد است که بعد از طرح تحول سلامت این تبعیض آشکار بین پرستاران و پزشکان به وجود آمده است.
این پرستار بیمارستان روزبه بیان می‌کند؛ اخیراً یکی از مشکلات ما در خصوص پارکینگ و سلف سرویس پرسنل است. پارکینگ از ما گرفته شده و سلف سرویس هم برای تغییر کاربری تخریب شده و غذای پرسنل از بیرون از بیمارستان می‌آید که باید از سایت خریداری شود و این مسئله برای پرستاران سخت شده است. غذا از احمدآباد مستوفی برای پرستاران می‌آید که با بیمارستان فاصله دارد.
تاثیرات طرح تحول سلامت
محمود عمیدی بیان می‌کند: به تمام کارکنانی که به صورت بالینی هستند، مثل روان‌درمان‌ها و کاردرمان‌ها این ضریب سختی محیط کار تعلق می‌گیرد. شغل آنها نیز جزو مشاغل سخت و زیان‌آور حساب می‌شود. برای نقدی شدن این امتیازات، هر درصد را در ضریب ریالی سال که هر سال بانک مرکزی آن را اعلام می‌کند، ضرب می‌کنند و مبلغی را به این همکاران می‌پردازند. بانک مرکزی سالانه یک ضریب ریالی سال اعلام می‌کند که برای کل کشور است.
او ادامه می‌دهد: پرستاران در بخش آی سی یو با۸۰ امتیاز حدود ۱۴۸ هزار تومان در ماه بابت ضریب سختی محیط کار می‌گیرند. در نظام سلامت و مراکز درمانی سایر ارگان‌ها مثل تأمین اجتماعی، شرکت نفت و نیروهای مسلح معضل پرستاری عدم اجرای قوانین آنهاست. سوانح سوختگی و روانپزشکی هم چنین مشکلی دارند اما به هر حال برای این دو بخش قوانین بهتر اجرا می‌شود تا بخش‌های دیگر.
این فعال صنفی‌پرستاری تصریح می‌کند: در طرح تحول نظام سلامت افزایش تعرفه‌ها ۳۰۰ درصد بود، تعرفه‌های بخش روانپزشکی به تبع طرح تحول نظام سلامت افزایش تعرفه داشته‌اند. البته افزایش آنها نسبت به بقیه پزشکان کمتر بود، چون از قبل دریافتی آنها نیز نسبت به دیگر پزشکان کمتر بود.
او ادامه می‌دهد: پزشکانی که ماهیانه ۱۰ میلیون می‌گرفتند، حدود ۲۵ تا ۳۰ میلیون دریافتی پیدا کردند. اما جراحی که قبل از طرح تحول سلامت ۳۰ میلیون می‌گرفت، ماهی ۹۰ میلیون گرفت. البته بعدها که پرستاران اعتراض کردند، سقف شصت میلیون برای دریافتی پزشکان در نظر گرفته شد.
عمده اعتراض پرستاران به تبعیض‌هایی است که در سیستم سلامت دیده می‌شود. قوانین خوبی نوشته شده اما اجرا نمی‌شوند و همین امر موجب اعتراض آنها بوده است.
گزارش: مریم وحیدیان
