کارگران در اراک به وزیر کار چه گفتند؟
نسخه خصوصی‌سازی برای واگن‌پارس، آذرآب، هپکو، ایرالکو و پالایشگاه نفت شازند جواب نداد/ وقتی ما را ندید می‌گیرند مجبوریم فریاد بزنیم و روی ریل برویم
روز دوشنبه محمد شریعتمداری با سفر به استان اراک با کارگران پنج کارخانه مهم واگن‌پارس، آذرآب، هپکو، ایرالکو و پالایشگاه نفت امام خمینی شازند دیدار کرد. این جلسه به طرح موضوعات و مشکلات این کارخانه‌ها از زبان نمایندگان کارگران اختصاص داشت.
به گزارش خبرنگار ایلنا، چندی پیش کارگران صنعتی‌ترین استان کشور، این فرصت را یافتند تا در جلسه‌ای با محمد شریعتمداری (وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی) از درد چندین ساله شرکت‌هایشان بگویند. در این جلسه کارگران واگن‌پارس، آذرآب، هپکو، پالایشگاه نفت امام خمینی شازند و شرکت آلومینیوم ایران(ایرالکو) شرکت داشتند.
شرکت واگن پارس در سال ۵۳ تاسیس و در سال ۶۳ مورد بهره‌برداری قرار گرفت. این شرکت پیشتاز در صنعت خودروهای ریلی در خاورمیانه و یکی از بزرگترین سازندگان این صنعت در جهان به شمار می‌آید. این شرکت تاکنون موفق به صادرات دو هزار دستگاه انواع واگن باری، مسافری و بوژی به کشورهای کوبا، سودان، سوریه، بنگلادش و چین شده است. در تیرماه سال ۷۶ شرکت از سهامی خاص به سهامی عام تبدیل شد. گرچه این شرکت به تازگی طی تصمیمات دولتی به مپنا واگذار شده و امید کارگرانش افزایش یافته اما هنوز هم کارگران واگن پارس مشکلات زیادی دارند. یکی از کارگران واگن پارس در جلسه با وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفت: خواسته ما کارگران واگن‌پارسی مثل دیگر کارگران این است که لااقل وقتی سالهای طولانی برای این کارخانه کار می‌کنیم، بتوانیم قراردادهای بلندمدت و دائمی داشته باشیم. ما کارگرانی داریم که بعد از ۱۰ سال کار در واگن پارس هنوز قراردادهای ۱۵ روزه و یک ماهه امضا می‌کنند، چاره‌ای نیز ندارند. ما توان ساخت انواع واگن‌های باری، مسافربری و مترو و تمام واگن‌های مورد نیاز کشور را داریم؛ اما اندوه کارگر واگن‌پارسی این است که واگن مترو بعضاً از چین وارد می‌شود. یعنی به واسطه ارتباطات دلالی برخی آقایان؛ کالایی که با زحمت در داخل کشور آن را تولید می‌کنیم، به فروش نمی‌رود.
او افزود: واگن پارس در سال ۸۳ قریب به ۲۳۰۰ کارگر داشته؛ اما اکنون حدود ۱۷۰۰ کارگر دارد و همین مسئله امنیت شغلی کارگران را به خطر می‌اندازد. زیرساخت‌ها و ماشین‌آلات شرکت قدیمی هستند. قطعات وارد نمی‌شود، برخی پروژه‌ها را به دلیل نبود اولیه نمی‌توانیم تمام کنیم. ما نگرانیم از اینکه در چند سال آینده به همین علت کلاً شرکت رو به نابودی برود. واگن پارس به تازگی به مپنا منتقل شده است و پیش از این بدهی‌هایی داشت که باید پرداخته شود، اگر بتوانیم مدت زمانی را به عنوان تنفس برای بدهی‌های شرکت داشته باشیم یا آن را تقسیط کنیم، شرایط بهتری خواهیم داشت و پرداخت حقوق پرسنل نیز با مشکل مواجه نخواهد شد.
این کارگر واگن پارس سخنان خود را اینگونه به پایان برد: تمام شرکت‌ها حقوقشان را از بانک‌های ملت سپه و بانک‌های متفرقه می‌گیرند، چرا جامعه کارگری نباید تماماً از بانک رفاه که متعلق به کارگران است، حقوق بگیرد که بعدها نیز بابت وام گرفتن و مسائل دیگر بتواند پشتیبان آنها باشد؟ کارگران هپکو برای اولین بار در استان ما کتک خوردند و شرکت آذرآب نیز شرکت دوم بود. واقعاً جای تاسف دارد. وقتی ما نامه‌نگاری می‌کنیم و برای کل استان و کشور نامه می‌زنیم و جلسه می‌رویم و آن را ندید می‌گیرید، مجبور می‌شویم روی خط ریل بیاییم تا کسی صدای ما را بشنود، اما وقتی کارگران با برخورد فیزیکی مواجه می‌شوند، همه می‌گویند، چرا زودتر نگفتید اما ما زودتر گفته بودیم.
ای کاش وزیر کار وضعیت کارگران آذرآب را از نزدیک می‌دید
صنایع آذرآب اراک، در زمینه احداث زیرساخت‌های صنعتی، ساخت پالایشگاه گاز، پالایشگاههای نفت، مجتمع‌های پتروشیمی، سدها، کارخانجات سیمان، نیروگاه‌های برق آبی، نیروگاه‌های گازی، نیروگاه‌های حرارتی و هسته‌ای و تولید تجهیزات مربوط به آنان فعالیت می‌کند. شرکت در این روزها درگیر مشکلات خصوصی‌سازی است و کارگران خواستار تعیین تکلیف وضعیت سهامداری شرکت هستند. روز دوشنبه وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی پای درد و دل کارگران آذرآب نیز نشست. کارگر آذرآب در این جلسه درباره مشکلات شرکت گفت: ای کاش وضعیت بحرانی آذرآب را از نزدیک می‌دیدید، کارگری که زحمت می‌کشد و می‌خواهد نان زحمت‌کشی بر سر سفره زن و فرزندش ببرد، دو روز شاهد درگیری فیزیکی و گاز اشک‌آور بود. مگر این کارگر چه خواسته‌ای داشته است؟ ای کاش می‌آمدید و حرف کارگران آذرآب را از نزدیک می‌شنیدید. اینکه من اینجا با بیسکویت و آب معدنی پذیرایی شوم با اینکه شما به آذرآب می‌آمدید خیلی تفاوت داشت. کارگری که نان زحمت‌کشی می‌خواست برای خانواده‌اش ببرد، مگر چه می‌خواسته است؟
این کارگر سخنانش را اینگونه ادامه داد: حدود شش تا هفت ماه به صورت مسالمت‌آمیز نمایندگان کارگران بودیم و به طور قانونی مسائل کارگری را پیگیری کردیم. سه خواسته داشتیم. آذرآبی که ابرمجموعه و غول صنعتی کشور است، نیاز به کمک دارد. ما از شما وام نمی‌خواهیم. اینکه از بانک‌ها وام بگیریم، باعث می‌شود بدهکار بانک‌ها شویم. جناب آقای وزیر سال ۹۶ به آذرآب در وضعیت بحرانی آمدند و وام ۲۰ میلیاردی به آذرآب داده شد تا حقوق‌ها پرداخت شود. این مُسَکِن بود. ما از شما مسکن نمی‌خواهیم. درخواست ما این است که مشکلات ما به صورت ریشه‌ای حل شود. از سال ۸۲ به اشتباه آذرآب خصوصی شد. ما یک شرکت مادر تخصصی و صنعت ساز هستیم. اشتباه شده است. می‌توانید این اشتباه را جبران کنید. خواسته پرسنل آذرآب از دولت این است که شرکت به سازمان گسترش و نوساز صنایع بازگردد. آرامش به شرکت بازگردد. در حالت آرامش تصمیم درستی برای سهام آذرآب گرفته شود. ما نمی‌خواهیم در شرایط بحرانی کنونی شرکت تصمیم اشتباهی گرفته شود و آذرآب رو به نابودی برود.
این کارگر آذرآب با بیان اینکه یک پرونده مربوط به مدیرعامل سابق آذرآب وجود دارد که پرونده‌ای مفتوح است، ادامه داد: لطفا به این پرونده رسیدگی کنید. ۱۵۰ میلیارد تومان به دلار ۳ هزار تومانی از شرکت پول رفته است. ما وام نمی‌خواهیم پولی که رفته را به شرکت ما بازگردانید، مشکلات ما حل نمی‌شود. خواسته پرسنل این است به شرکت ما سر بزنید. بچه‌های آذرآب همگی شریف و زحمتکش هستند. درست است که مشکلاتی به وجود آمده اما همه آنها شریف هستند، از شما می‌خواهم ترتیبی اتخاذ کنید، زودتر همکاران ما آزاد شوند.
دستگاه‌های قضایی به جای هیئت‌ها حل اختلاف؟
شرکت آلومینیوم ایران یا ایرالکو به‌عنوان بزرگترین شرکت آلومینیوم سازی کشور، نیز در اراک مستقر است و در زمینه تولید انواع شمش آلومینیوم و آلیاژهای ریخته‌گری؛ بیلت و اسلب فعالیت می‌کند. این شرکت عضوی از بورس فلزات لندن (LME) و بورس اوراق بهادار تهران است. موضوع تأسیس کارخانه ایرالکو در سال ۱۳۴۶ به تصویب هیئت دولت رسید و اقدامات مربوط به نصب تأسیسات و ساختمان از سال ۱۳۴۸ با همکاری شرکت رینولدز آمریکا آغاز شد و در سال ۵۱ با دو خط تولید و ظرفیت ۴۵۰۰۰ تن در سال، مورد بهره‌برداری قرار گرفت. ایرالکو نیز از مشکلات خصوصی‌سازی رنج می‌برد، اگرچه به اندازه هپکو و آذرآب مشکل ندارد. یک کارگر ایرالکو در جلسه با وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفت: شرکت ایرالکو اگرچه شرایطی بحرانی همچون هپکو و آذرآب ندارد اما به جهت خصوصی‌سازی‌های ناصوابی که اتفاق افتاده است، هیچ بعید نیست که به سرنوشت دو کارخانه مذکور دچار شود. خصوصی‌سازی‌ها باعث شده تا افرادی که حتی تخصص لازم را برای اداره شرکت‌ها ندارند، واقعاً صنایع را دچار مشکل کنند. برخی علت خصوصی‌سازی را حائز تکنولوژی کردن، شرکت‌ها می‌دانند و بالاخره شرکتی که از دانش روز بهره می‌برد، طبعاً موفق‌تر است اما شرکت‌هایی که واگذار می‌شوند، توسط خریداران حتی نوسازی نیز نمی‌شوند. افرادی که این شرکت‌ها را می‌خرند، دغدغه توسعه و پیشرفت کارخانه را ندارند. کدامیک از شرکت‌های اراک بعد از واگذاری سرمایه‌گذاری صورت گرفته است؟
این کارگر اظهاراتش را اینگونه ادامه داد: در حوزه تکنولوژی صنایع در بین ۱۴۸ کشور ما در رتبه ۱۲۰ قرار داریم. شرکت آلومینیوم ایران دردهه ۸۰ توانست از تکنولوژی‌هایی استفاده کند اما از وقتی خصوصی‌شدیم، نتوانسته‌ایم تکنولوژی خود را ارتقا دهیم. در کشور ما انرژی و نیروی کار ارزان وجود دارد. چرا صنایع ما قابل رقابت نیستند؟ چون از تکنولوژی روز استفاده نمی‌کنیم. ما الان ۳۰ هزار تن تولیدات در انبار داریم اما الان برای حقوق کارگر باید وام بگیریم، چون به دلیل برنامه‌ریزی‌های نادرست وزارت صمت نمی‌توانیم محصولاتمان را به فروش برسانیم.
یکی دیگر از کارگران ایرالکو که در جلسه حضور داشت، نیز با تایید سخنان همکارش گفت: بارها مسئولان دولت گفته‌اند که نباید با کارگرانی که در چارچوب قانون اعتراضات رسمی و صنفی خود را ابراز می‌کنند، برخورد قضایی صورت گیرد؛ سوال ما از شما این است که آیا شما نیز در چارچوب قانون پاسخ می‌دهید؟ به نظر شما چرا آذرآب و هپکو از چارچوب خارج شدند؟ هر کدام از این شرکت‌ها چند سال است که در چارچوب قانون و مسالمت‌آمیز سخن گفته‌اند. گفته شده بود باید با جرم کارگران بازداشتی با رأفت اسلامی برخورد شود، اگر منظور از جرم فریاد دست و پا زدن کارگران در زیر تیغ خصوصی‌سازی است، این فریاد تظلم‌خواهی است.
او در ادامه گفت: گفته بودید نباید با نمایندگان کارگران به جرم دفاع از حقوق کارگران برخورد شود، وقتی اعتراضات صنفی کارگران ایرالکو انجام می‌شد، به جای اینکه مسائل نمایندگان کارگران ایرالکو در هیئت‌های حل اختلاف بررسی شود، سر از دستگاه دستگاه قضایی درآورد. ایرالکو در لبه پرتگاه قرار دارد، به فریادش نرسید، فردا نوبت ایرالکو است. ما از نمایندگان مجلس خواستیم تا به قراردادهای موقت که برای کارگران عذاب مطلق است، پایان دهید و به دولت فشار بیاورید اما پاسخی نگرفتیم. کارگران با چه منطقی باید به شما رای بدهند؟ در کشور ۹۸ درصد کارگران با قراردادهای موقت و سفید امضا کار می‌کنند، تا چه زمانی باید این مسئله ادامه پیدا کند؟
سازمان گسترش و نوسازی صنایع مسئولیت هپکو را بگیرد
هپکو ابرشرکتی در حوزه صنایع سنگین است. شرکتی که ماشین‌آلات راهسازی تولید می‌کند. شرکت هپکو در سال ۵۱ در زمینی به وسعت ۹۰ هکتار با هدف تولید و مونتاژ ماشین‌آلات سنگین، توسط سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ایدرو) (۵۵%) و برادران رضایی (۴۵%) تأسیس و از سال ۱۳۵۴ با همکاری شرکت‌های نویستار اینترنشنال آمریکا، پوکلین فرانسه، صنایع‌سنگین ساکائی ژاپن، دایناپاک سوئد، و لوکومو فنلاند رسماً شروع به فعالیت کرد. پس از انقلاب، توجه به ساخت ماشین‌آلات ساخت‌وساز و معدنی در دستور کار قرار گرفت و با همکاری شرکت لیبهر آلمان طرح توسعه هپکو با تأسیس سالنی به مساحت ۶۰۰۰۰ متر مربع با اعتبار ارزی ۱۰۰،۰۰۰،۰۰۰ دلار همراه با مجموعه‌ای از مدرن‌ترین ماشین‌آلات، و با ظرفیت تقریبی ۳۰۰۰ دستگاه در سال ۱۳۶۳ آغاز کرد. هپکو به دلیل اعتراضات اخیرش این روزها ورد زبان‌ها شده است. کارگرانی که خواستار لغو خصوصی‌سازی هپکو شدند و نهایتاً سهام هیدرو اطلس در این شرکت لغو شد. یکی از کارگران هپکو در جلسه با وزیر درباره مشکلات امروز این کارخانه سخن گفت. این کارگر سخنانش را اینطور آغاز کرد: ما اولین بار نیست که درباره مشکلات هپکو حرف می‌زنیم. از سال ۸۵ داریم فریاد می‌زنیم اما فریادرسی نیست. به عنوان تصمیم ستاد تسهیل ۲۴۰۰ دستگاه قرار بود از هپکو خریداری شود. آن زمان شما وزیر صنعت بودید. این مقدار دستگاه پشت دیوارهای برنامه و بودجه ماند. اگر قرار باشد، وزیر امضا کند اما اتفاقی نیفتد، برای چه جلسه تشکیل می‌دهید؟ آن زمان سال ۹۵ بود و سه سال از این تعهد می‌گذرد.
او در ادامه افزود: در سال ۹۵ سازمان خصوصی‌سازی اشتباه مجددی می‌کند و قیمت هپکو را ۲۱۶ میلیارد تومان با ۱۰ میلیون تومان حصه نقدی تعیین می‌کند. خنده‌دار نیست؟ ده میلیون تومان پول برای هپکویی که ۲۱۶ میلیارد تومان قیمت دارد؟ هیئت واگذاری چه کسی است؟ از وزرا، نمایندگان مجلس و رئیس سازمان خصوصی در هیئت واگذاری هستند. مشکلات شرکت هپکو هنوز پا برجا است. دستتان درد نکند که شرکت هپکو بعد از اعتراضات طولانی بالاخره به سازمان خصوصی‌سازی رسید. البته الان کارگران هپکو ۳۷ پرونده قضایی در قوه قضاییه دارند. هنوز اقدامات کافی در مورد هپکو صورت نگرفته است. مسئولان مصاحبه می‌کنند که هپکو به سازمان خصوصی‌سازی بازگشته است. از شما سوال می‌کنم، سازمان خصوصی‌سازی ردیف بودجه‌ای دارد که بتواند نقدینگی هپکو را تامین کند؟ سازمان خصوصی‌سازی ردیف بودجه ندارد.
این کارگر با بیان این مطلب که چندین مصوبه ستاد تسهیل برای هپکو صادر شد اما نتیجه خاصی ندیدیم، ادامه داد: مدیران شرکت هپکو باید کسانی باشند که صنعت هپکو را شناسند. ما چند راهکار در مورد هپکو داریم. اول اینکه برای شرکت هپکو بسته‌های حمایتی داشته باشید، تمام این راهکارها باید با تعیین تکلیف کامل وضعیت سهامداری آغاز شود. ما کارگران هپکو خواستار بازگشت شرکت به دولت به معنای سازمان گسترش و نوسازی صنایع یا ارگان‌های زیرمجموعه دولت هستیم. چون شرکت هپکو مثل آذرآب شرکتی نیست که یک شخص بتواند آن را اداره کند. حتماً باید ارگان‌های دولتی باشند و تحت حمایت دولت این صنعت پا بگیرد. حتی پیشنهاداتی مثل کنسرسیوم معادن نیز پیشنهاد خوبی است؛ اما اگر دولت مستقیماً نظارت و حمایت کامل بر هپکو نداشته باشد، هیچ اتفاقی نمی‌افتد. بنابراین ما هنوز هم خواسته دولتی شدن هپکو را به معنای واقع کلمه داریم.
به اعتقاد این کارگر شرکت تولید تجهیزات سنگین هپکو؛ الان رقبای شرکت هپکو، شرکت‌های واردکننده هستند. او گفت: این مسئله واقعاً جای تاسف دارد. باید دستِ‌کم به مدت پنج سال جلوی این نوع واردات را بگیرید. شرکت هپکو اگر فروشی دارد، از تولیدش دارد، نباید امتیاز خاص برای هپکو قائل شد؟ دستگاهی که چندی پیش به نام دستگاه هپکو مقابل آقای استاندار بردند و از آن پرده‌برداری کردند، دستگاه تولید هیدرو اطلس بود که در سال ۲۰۱۳ تولید شده بود. ما اسنادش را هم داریم. آرم هپکو را به آن می‌زنند و می‌گویند، تولید هپکو است. مشتری اگر متوجه بشود که تولید هپکو نیست، از آقای احمدپور که سهامدار شرکت است شکایت می‌کند یا از شرکت هپکو؟ این مسئله را باید چه کسی بررسی کند؟ به ما گفتند بازرسی استان نمی‌تواند در این زمینه ورود کند. مگر ممکن است؟
زمزمه خصوصی‌سازی پالایشگاه شازند، کارگران را نگران کرده است
شرکت پالایش نفت امام خمینی تولیدکننده بنزین یورو ۴ یکی از مهمترین پالایشگاههای نفت کشور است. پالایشگاه شازند (پالایشگاه اراک) یکی از شرکت‌های فرعی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران است که به عنوان بزرگترین پالایشگاه تک واحدی ایران در سال ۱۳۷۲ با ظرفیت اسمی ۱۵۰ هزار بشکه در روز راه‌اندازی شد. پس از مدتی با تلاش و کوشش نیروهای متعهد و متخصص ظرفیت تولید پالایشگاه به ۱۷۰ هزار بشکه در روز رسید. این روزها زمزمه خصوصی‌سازی کارگران پالایشگاه نفت امام خمینی شازند را مضطرب کرده است. به گفته یکی از کارگران؛ پالایشگاه نفت شازند کارگران زیادی دارد. این روزها زمزمه‌های خصوصی‌سازی این شرکت هم شنیده می‌شود.
این کارگر گفت: خواسته ما این است که بخشی از سهام پالایشگاه به کارگران واگذار شود؛ شرکت‌های تعاونی که به کارگران تعلق دارند، راهکار خوبی هستند تا از واگذاری به افرادی که اهلیتی ندارند، جلوگیری شود. شازند یک شرکت بزرگ است اما طرح طبقه‌بندی مشاغل در مورد کارگرانی که ذیل شرکت‌ها پیمانکاری کار می‌کنند، اجرایی نمی‌شود.
گزارش: مریم وحیدیان
