امکان ثبت قرارداد‌های شفاهی در سامانه جامع روابط کار وجود دارد

به گزارش خبرنگار ایلنا، راه‌‌اندازی سامانه جامع روابط کار وعده‌ای است که به رغم اینکه بار‌ها تکرار شده، هنوز عملی نشده است. ۲۲ مرداد امسال حاتم شاکرمی (معاون روابط کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی) با بیان اینکه این سامانه در مرحله راه‌اندازی است، عنوان کرد: با راه‌اندازی سامانه جامع روابط کار تمامی دادخواست‌ها در این سامانه ثبت می‌شوند و با انعکاس شفاف روابط بین کارگر و کارفرما، سامانه اجازه ثبت قرارداد سفید امضا را نمی‌دهد.

همانطور که از گفته‌های این مقام مسئول پیداست یکی از کارویژه‌های سامانه جامع روابط کار شفاف‌سازی در زمینه قرارداد‌های کار است. وجود حجم بالای قرارداد‌های موقت و همچنین رواج قرارداد‌های سفید امضا یکی از آفت‌های بازار کار ایران است و به شدت حقوق نیروی کار در ایران را تهدید می‌کند. هر چند مشخص است که راه‌اندازی سامانه جامع روابط کار تا حدی مشکلات در این زمینه را رفع می‌کند، اما تاخیر در این کار فعالان حوزه کار در ایران را نگران کرده است.

علیرضا حیدری (نایب رئیس اتحادیه پیشکسوتان جامعه کارگری) به ایلنا گفت: مدت‌هاست بحث راه‌اندازی سامانه جامع روابط کار که قرار است در آن قرارداد‌ها ثبت شود مطرح شده، اما شاهد تاخیر در این کار هستیم. درباره این تاخیر باید از وزارت کار سوال کرد. به نظر می‌رسد دلیل آن، مشکلات فنی در راه‌اندازی این سامانه است.

او با بیان اینکه واقعیت این است که راه‌اندازی این سامانه کاری بسیار گسترده و پرحجم است، گفت: راه‌اندازی این سامانه از مدت‌ها قبل مطرح و درباره آن جلساتی با نمایندگان تشکل‌های کارگری برگزار و موضوع در شورای عالی کار هم مطرح شده است. اجرای این پروژه در سطح ملی فواید زیادی دارد. این سامانه می‌تواند به شفاف‌سازی و دقت کمک کند.

این کارشناس بازار کار با تاکید بر اینکه این سامانه استفاده‌های زیادی در حوزه کار و تامین اجتماعی دارد، بیان کرد: سامانه جامع روابط کار یک مرکز ثبت داده‌های اطلاعاتی است که می‌تواند در برنامه‌ریزی حوزه کار مورد استفاده قرار گیرد. این سامانه زیرمجموعه‌های زیادی دارد و ثبت قرارداد‌ها و طرح دعاوی تنها بخشی از آن است. قرار است اطلاعات زیادی در این سامانه ثبت شود. راه‌اندازی این سامانه در راستای توسعه دولت الکترونیک است و همه دستگاه‌ها و سازمان موظف هستند خودشان را به نظام جدید اطلاعاتی دولت متصل کنند.

سرعت و دقت در ثبت قرارداد‌ها

حیدری گفت: ما بحث چهار نسخه بودن قرارداد‌ها را در قانون داریم و اکنون ایجاد این سامانه و ثبت قرارداد‌ها در آن یکی از شیوه‌های اجرای این قانون است. این در واقع یک تغییر روش است و می‌تواند به سرعت و دقت در ثبت قرارداد‌ها کمک کند.

او با بیان اینکه از آنجا که اختیار ورود به سامانه به هر دو طرف یعنی کارگر و کارفرما داده شده، منعی برای ورود به آن وجود ندارد و اطلاعات از امنیت برخوردار است، عنوان کرد: اینطور نیست که وقتی کارگری در این سامانه ثبت نام و جزئیات قرارداد خود را وارد کرد، کسی به آن دسترسی داشته باشد و مثلا کارفرما ممانعت به عمل بیاورد. فقط بحث راستی‌آزمایی مطرح است که این هم از طریق بازرسی کار امکان‌پذیر است. وقتی فردی اطلاعات خود را در این سامانه ثبت کرد می‌تواند تحت نظارت و بازرسی قرار گیرد تا در صورت صحت اطلاعات از حقوق اجتماعی مربوط به کارگران برخوردار شود.

نایب رئیس اتحادیه پیشکسوتان جامعه کارگری گفت: دو نوع قرارداد کتبی و شفاهی وجود دارد. کم و کیف کار در قرارداد کتبی مشخص است، اما قرارداد شفاهی قراردادی است که روی کاغذ ثبت نشده و معمولا در واحد‌های کوچک این نوع قرارداد‌ها وجود دارند. وجود قرارداد شفاهی نافی ثبت اطلاعات فرد در سامانه جامع روابط کار نیست و کارگران هر نوع قراردادی را می‌توانند در سامانه ثبت کنند. یعنی اینکه فردی که قرارداد شفاهی دارد می‌تواند اطلاعات کار خود مانند تاریخ شروع کار، ساعت کار و ... را در سامانه وارد کند و وزارت کار در صورت صحت اطلاعات باید پیگیر حقوق او باشد.

او تصریح کرد: در قانون نیز بحث قرارداد‌های شفاهی مطرح شده و زمان طرح دعاوی اینکه عنوان شود قراردادی شفاهی است باید پیگیری صورت گیرد.

کارگران خارجی غیرمجاز ثبت نمی‌شوند

حیدری با بیان اینکه بحث دیگری در مورد سامانه جامع روابط کار ثبت اطلاعات کارگران خارجی است، گفت: ما دو نوع کارگر خارجی در ایران داریم. دسته‌ای از آنها مجاز هستند و دسته‌ای دیگر به صورت غیرقانونی در ایران کار می‌کنند. قانون در مورد کارگران غیرمجاز عنوان می‌کند که نباید به کار گرفته شوند. قاعدتا چنین کارگرانی امکان ثبت اطلاعات خود را در سامانه ندارند، اما کارگران مجاز خارجی می‌توانند در سامانه ثبت‌نام شوند.