فرامرز توفیقی در گفت‌وگو با ایلنا مطرح کرد؛
تابلوی تعاونی‌های مصرف خاک می‌خورند/ در اوج گرانی‌ها، تعاونی‌ها را به بقالی تقلیل دادند
یک فعال کارگری گفت: تعاونی‌ها قدرت رقابت در بازار را ندارند. چون کسی از آنها حمایت نمی‌کند و کسی همراه آنها نبوده است. اوایل انقلاب در هر کوچه و خیابانی که می‌رفتیم شعب تعاونی‌های مصرف وجود داشت. هدف آنها هم این بود که بتوانند محصولات را با قیمت مناسب به مردم عرضه کنند.
به گزارش خبرنگار ایلنا، فرامرز توفیقی (رئیس کمیته دستمزد کانون عالی شوراهای اسلامی کار) معتقد است که در صورت تقویت تعاونی‌های مصرف و سیاستگذاری‌های دولت در حوزه تعاونی‌ها به جای تخصیص حق بن نقدی به کارگران می‌توان کالاهای اساسی با کیفیت به دست کارگران رساند که با حذف دلالی و هزینه‌های مبادله‌ای همراه باشد. با این‌حال این فعال کارگری بیان می‌کند که دولت در تجربه‌های پیشین نه تنها این هدف را محقق نکرده بلکه زمینه برای رانت نیز فراهم شده است.
وی با اشاره به رونق تعاونی‌ها در اوایل انقلاب گفت: اوایل انقلاب در هر کوچه و خیابانی که می‌رفتیم شعب تعاونی‌های مصرف وجود داشت. هدف این تعاونی‌ها این بود که بتوانند محصولات را با قیمت مناسب به مردم عرضه کنند.
توفیقی تصریح کرد: متاسفانه الان از روح تعاون به شدت دور شده‌ایم. فلسفه تشکیل تعاونی‌ها دیگر معنای واقعی خود را ندارد. اینکه کالاها و مواد مصرفی و ارزاق و سبد معیشتی مردم توسط تعاونی‌ها تامین شود، امر بسیار مثبتی است اما آیا دولت برنامه‌ریزی لازم در این حوزه را می‌کند؟
وی افزود: همین الان وقتی به سایت فروشگاه‌های زنجیره‌ای مراجعه می‌کنیم، می‌بینیم گوشت قرمز که قرار بوده برای تنظیم بازار وارد شود و کمک حال اقشار کم برخوردار باشد، در بهترین حالت با قیمت ۱۰ الی ۱۵ هزار تومان کمتر از قیمت بیرون عرضه می‌شود. گوشت وارداتی تنظیم بازار با چنین قیمتی فروخته می‌شود. واقعا آیا هدف ما این بوده است؟
این فعال کارگری با تاکید بر اینکه قوه مقننه متاسفانه تبدیل شده به جایی برای برخی سخنرانی‌های هیجانی آنهم قبل و چند ماه بعد از انتخابات بی‌آنکه اقدام درخوری برای طبقه اکثریت جامعه که کم برخوردار هستند، انجام شده باشد، اظهار داشت: من ندیدم تا به این لحظه قوانینی برای حمایت از مردم وضع شود و آن را تا اجرا شدن کنترل و پیگیری کنند.
تعاونی‌های مصرف به سوپرمارکت و بعد به بقالی تقلیل یافته‌اند
او خاطرنشان کرد: به وضوح می‌بینیم برای دولت تعاونی‌های مصرف محلی از اعراب ندارد. دولت لایحه‌ای در بودجه می‌دهد که بعد از کنکاش و چالش عدد و رقمی برای کمک به ارزاق مردم و قیمت مناسب تهیه شود. اما واقعا تاثیر بودجه در سفره مردم دیده نمی‌شود. کاهش زنجیره تامین به درستی از سوی دولت مورد توجه قرار نمی‌گیرد. هدفگذاری در این زمینه انجام نشده است و تعاونی‌ها نقشی در این موضوع ندارند.
این فعال کارگری با تاکید بر اینکه وقتی همه این ایرادات یکجا جمع می‌شود، خیلی عجیب نیست که تعاونی‌ها تبدیل به سوپرمارکت شوند، تصریح کرد: سوپرمارکتی که گردش مالی‌اش کم است، در مقابل فروشگاه‌های زنجیره‌ای که به شدت در کشور رشد کرده‌اند، قدرت رقابت پیدا نمی‌کنند؛ چون آنها خرید انبوه می‌کنند و در خرید انبوه نیز تخفیفات انبوه می‌گیرند؛ درنتیجه گردش مالی مناسب پیدا می‌کنند. این است که فروشگاه‌های خصوصی و غیرتعاونی راحت‌تر و بهتر قدرت رقابت پیدا می‌کنند.
او ادامه داد: تعاونی‌ها قدرت رقابت در بازار را ندارند. چون کسی از آنها حمایت نمی‌کند و کسی همراه آن نبوده است. در نتیجه تعاونی‌ها رفته رفته تبدیل به سوپرمارکت و بعد به بقالی تبدیل می‌شوند تا کم کم رو به نابودی بروند.
پایش و برنامه‌ریزی در حوزه زنجیره تامین تعاونی‌های مصرف اصلا در دستور کار نیست
فرامرز توفیقی با اشاره به اینکه اکنون از خیلی از تعاونی‌ها فقط یک اسم باقی مانده است، گفت: هیچگونه پایش و کنترلی بر آنها وجود ندارد. با وجود تفکری که نسبت به تعاونی‌های مصرف در دولتمردان و نمایندگان مجلس وجود دارد، هرگز چیزی به نام هدفمند بودن تعاونی‌ها را شاهد نخواهیم بود.
وی با اشاره به لزوم هدفگذاری و برنامه دولت در حوزه تعاونی‌های مصرف گفت: وقتی می‌خواهیم مشکلی را حل کنیم، بهترین راه سیاستگذاری از بالا است. چطور اوایل انقلاب تعاونی‌های مصرف رونق داشتند؟ هنوز هم می‌توان این حوزه را ترمیم کرد به شرط اینکه اساسا اراده‌ای بر این مبنا باشد. معمولا سیاستگذاری از بالا را نمی‌‌بینیم اما ایرادهای خرد پایین را می‌خواهیم برطرف کنیم. یقیناً تا وقتی که سرچشمه گل آلود باشد. ایراد در سیاستگذاری و اجرا است.
او ادامه داد: اگر بودجه‌ای را برای تعاونی‌ها و تامین زنجیره غذایی مصوب می‌کنند، بر اجرا و کنترل و چگونگی تخصیص آن هیچ نقشی ندارند. از خرید محصول تا رسیدن به سفره طبقه کارگر باید کنترل و نظارت وجود داشته باشد.
احیای ستاد بُن با رفع مشکلات سیاستگذاری از بالا از سوی دولت مفید است
این فعال کارگری با اشاره به اینکه مهجور بودن و به قهقرا رفتن تعاونی‌ها اثرات عدم حمایت و برنامه درست در فاصله بین صنایع بالا دستی و پایین دستی است، گفت: اگر تعاونی‌ها درست شود، تعاونی‌ها شخصیت پیدا می‌کنند و اعضای تعاونی‌ها مطالبه‌گر می‌شوند و سهم خود را می‌خواهند. اما اگر تعاونی همینطور مهجور بماند، همینطور افزایش قیمت‌ها سبب سقوط معیشت کارگران می‌شود.
وی افزود: ماجرای «ستادِ بُن» را به خاطر آوریم. ستاد بن قرار بود به صورت غیرمستقیم و غیرنقدی برای تامین مایحتاج اساسی و ارزاق اختصاص داده شود. درصدی را دولت و کارفرما بدهند و این عدد در یک ستاد بن جمع شود و کارگران هر ماهه مثل کوپنی که اعلام می‌شود، جنسی را اعلام کنند تا از تعاونی‌های خاص خریداری کنند. اما هزینه‌های واسطه‌گری و مبادله‌ای و سیاسی این ستاد بن خیلی بالا رفت و در نهایت دولت سهم خود را پرداخت نکرد. کار به جایی رسید که بن نقدی در فیش حقوقی کارگران مبذول شد. در تعیین حداقل دستمزد امسال ۱۱۰ تومان این بن به ۱۹۰ تومان رسید.
توفیقی خاطرنشان کرد: اگر ما هدفمند جلو می‌رفتیم، روح تعاونی را اجرا می‌کردیم، گرایش‌ها و تمایلات سیاسی را دخالت نمی‌دادیم؛ نظارت و پایش را دقیق انجام می‌دادیم و زنجیره تامین را تا سفره کارگران کنترل می‌کردیم، مطمئنا این ۱۹۰ تومان که الان فکر می‌کنیم بی‌ارزش است، می‌توانست بیشتر از قد و قواره عدد و رقم آن در سفره کارگری خود را نشان دهد اما متاسفانه راه را اشتباه رفته‌ایم.
این فعال کارگری بیان کرد: نباید نهادی را تشکیل دهیم و هزینه‌های مبادله را دستی بالا ببریم و همین باعث رانت بشود. رانت ایجاد کردن با روح تعاون در تضاد است. رانتی که در تعاونی‌ها داریم، در هزینه‌های واسطه‌گری و مبادلات، سمت و سو دادن به محصولات بی کیفیت بدون مشتری وارد سبد معیشت کارگران می‌شود. بعضا آنقدر کالا بی‌کیفیت است که کارگر نمی‌تواند از آن استفاده کند و صرفا در تعاونی‌ها با رانت به اجبار به کارگران عرضه می‌شود.
او در پایان خاطرنشان کرد: این تعاونی‌ها را عام ببینیم. گرایش سیاسی و جناحی را در آن دخیل نکنیم. در بحث تامین معاش مردم، نباید گرایشات سیاسی را دخالت دهیم. کاهش زنجیره تامین، از بین بردن هزینه‌های دلالی، مبادله و واسطه‌گری و کاهش قیمت تمام شده کالا از تولیدکننده به مصرف‌کننده، در تعاونی‌ها باید مورد توجه قرار بگیرد تا کالاهای اساسی برای خانواده‌های کارگری تامین شود و کارگران به ارزان‌خَری نیفتند.
