دولت بازهم سازمان تامین اجتماعی را "فیتیله پیچ" کرد

به گزارش خبرنگار ایلنا، از ۱۵ بهمن سال ۹۶ با عنوان روزی یاد کردند که "یک خدمت بزرگ" به سازمان تامین اجتماعی ارائه شد. مسئولان سازمان تامین اجتماعی و کانون‌های کارگران بازنشسته و مستمری‌بگیر کشور و تشکل‌های کارگری و کارفرمایی همگی از نمایندگان مجلس به خاطر تادیه قسمتی از بدهی‌‌های دولت به سازمان تامین اجتماعی در لایحه بودجه تشکر کردند.

همگی آنها برای ابراز "ارادت" خود به نمایندگان مجلس نامه نوشتند و آنها را ستایش کردند. آنها از اقصی نقاط کشور برای رئیس‌جمهور نامه نوشتند تا دولت را به پرداخت ۵۰ هزار میلیارد تومانی که در بودجه پیش‌بینی شده، ترغیب کنند.    

جلب همکاری دولت‌ها برای پرداخت مطالبات سازمان تامین اجتماعی در هر قالبی که باشد دشوار است؛ حتی از جابه‌جا کردن سنگی که شاه سیزیف، قهرمان یونان باستان مجبور بود هر روز از شیب تند کوه بالا ببرد، هم سخت‌‌تر است.

سازمان تامین اجتماعی هم مانندِ سیزیف "عجیب" و "وحشتناک" تنبیه شده است اما نه مانند سیزیف به خاطر گستاخی و غرورش؛ بلکه به این خاطر که نظام قانونگذاری ایران (قوه مقننه)   هر سال عده‌ای را تحت پوشش سازمان تامین اجتماعی درمی‌آورد و پرداخت حق بیمه‌های آنان را بر گردن دولت می‌اندازد؛ اما دولت تعهداتش را اجرایی نمی‌کند و هم برای بیمه‌شدگان و هم برای سازمان تامین اجتماعی که باید به "میهمانان ناخوانده" خدمات درمانی ارائه کند، "دشواری" درست می‌کنند.

این دشواری طوفانی شده بر سر سازمان تامین اجتماعی. رام کردن این طوفان نیز در اختیار قوه مقننه است؛ اما دولت مانند همیشه زیر میز می‌زند و می‌گوید: "نمی‌پردازم."

افتخار می‌کنیم به چنین بودجه‌ای

صحبت‌‌های روز  چهارشنبه سرپرست سازمان تامین اجتماعی در همایش سالیانه "کانون کارگران بازنشسته و مستمری‌بگیر تامین اجتماعی استان مازنداران" در جزیره کیش شاهدی بر این مدعاست. "محمدحسن زدا" به خبرنگار ایلنا گفت که "به دلیل مشکلات اداری" تنها ۴ تا ۵ هزار میلیارد تومان از ۵۰ هزار میلیارد تومانی که در بودجه پیش‌بینی شده بود، پرداخت شده است.  

زدا البته تاکید کرد که در این مورد با مرکز پژوهش‌های مجلس جلسه‌‌ای گذاشته است تا جلوی تکرار این اتقاق را در بودجه ۹۸ بگیرد. وی در تشریح نکات مطرح شده در این جلسه به ایلنا می‌گوید: به حرمت نمایندگی، از جانب کارگران و کارفرمایان (بیمه‌شدگان سازمان تامین اجتماعی) با مرکز پژوهش‌های مجلس در این مورد جلسه‌ای گذاشتیم تا ایرادات برطرف شود. نمایندگان مجلس تا به اینجا همکاری کرده‌اند و جا دارد که رسما از آنها تقدیر و تشکر کنم؛ خصوصا از اعضای کمیسیون تلفیق و ریاست کمیسیون تلفیق و شخص آقای دکتر علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی که بنده به خدمت ایشان رسیدم و دستور صریح برای حل مشکل دادند.

به گفته زدا، بودجه سال ۹۸ سازمان تامین اجتماعی ۱۲۰ هزار میلیارد تومان است که بخش اعظم بودجه صرف پرداخت مستمری‌های می‌شود و لذا سازمان تامین اجتماعی روی پرداخت مطالباتش حساب باز کرده است. هرچند سازمان تامین اجتماعی در همین گفتگو با مقایسه بودجه سنواتی ۹۸ که بالغ بر ۴۰۰ هزار میلیارد تومان است با بودجه سازمان تامین اجتماعی، تاکید کرد: "افتخار می‌کنیم به چنین بودجه‌ای".

اما همه می‌دانند که سازمان تامین اجتماعی بر لبه پرتگاهی با شیب تند ایستاده است. لبه این پرتگاه خود در معرض ریزش است و شاید از افتادن در پرتگاه گریزی نباشد؛ اما می‌توان آن را به عقب انداخت. با همین نگاه سازمان تامین اجتماعی، چه در دوره مدیرعاملی مرحوم نوربخش و چه در دوره سرپرستی "انوشیروان محسنی‌بندپی"، سطح تعامل خود را بر خلاف دوره مدیرعاملی "سعید مرتضوی" در سازمان، با نمایندگان مجلس و به ویژه "علی لاریجانی" رئیس مجلس که با مرتضوی ضدیت ویژه‌‌ای داشت، ارتقا بخشید.

گرم بودن ارتباط سازمان تامین اجتماعی  با نمایندگان موجب شد تا ماده ۱۲ طرح حداکثر استفاده از توان تولیدی و خدماتی کشور با اصلاحات مدنظر سازمان تامین اجتماعی در مجلس تصویب شود. در ضمن، در مجلس دهم مجموعه قوانین کمتری در زمینه ایجاد تعهدات جدید بیمه‌ای برای سازمان تامین اجتماعی تصویب شد.

از اینها که بگذاریم باید به طرح این پرسش بپردازیم که چرا مجلس بر سر وصول ۵۰ هزار میلیارد تومان از دولت حساب‌کشی نکرد؟ چرا به دولت اجازه داد که سازمان تامین اجتماعی را در این یک مورد به ویژه سنگ قلاب کند؟

فرزندِ عاریه‌ای یا فرزندِ نامشروع دولت

یافتن پاسخ این پرسش‌ها مستلزم دریافت نوع نگاه دولت به سازمان تامین اجتماعی است. "حسن صادقی" رئیس اتحادیه پیشکسوتان جامعه کارگری در این مورد به ایلنا می‌گوید: دولت به سازمان تامین اجتماعی مانند فرزندِ عاریه‌ای نگاه می‌کند. به همین دلیل هم پس از انقلاب، دولتی بر سر کار نیامد تا بدهی خود به سازمان تامین اجتماعی را به صفر برساند. البته در این میان دولت‌هایی با نگاه اجتماعی‌تر و نهادگرایانه بر سر کار آمدند که توجه بیشتری به سازمان تامین اجتماعی داشتند. این دولت‌ها همچنین به اقتصاد نگاه توسعه‌گرایانه داشتند و نهاد تامین اجتماعی نه سازمان تامین اجتماعی را موتور توسعه ارزیابی می‌کردند.

وی افزود: این دولت‌ها بخشی از مطالبات سازمان تامین اجتماعی را پرداخت کردند اما دولتی مانند دولت آقای احمدی‌نژاد نه تنها پرداختی نداشت بلکه همه چیز را برد و سنگینی تعهدات خود را بر دوش سازمان تامین اجتماعی انداخت. این در شرایطی است که از ناحیه فروش نفت به قرار بشکه‌ای ۱۲۰ دلار، درآمد سرشاری داشت. به هر شکل رقم‌ ۵۰ هزار میلیارد تومانی که در بودجه پیش‌بینی شده تنها پاسخگوی بدهی‌های سال‌های ۹۵ و ۹۶ است. مجلس تنها خواست که به خاطر شعارهای زمان انتخابات مجلس دهم، منتی بر سر کارگران و تشکل‌های کارگری گذاشته باشد. خب دولت که به تعهدش عمل نکرد!

وی با طرح این پرسش که چرا در این شرایط مجلس دولت را ماخذه نکرد، اضافه کرد: دولت نه تنها ۵۰ هزار میلیارد تومان را پرداخت نکرد؛ بلکه تعهدات جاری سال ۹۷ خود را هم پرداخت نکرد. البته ما به دولت گفته‌ایم که دقیقا رقم بدهی‌های یک سال خود که را که برای ۹۸، ۲۶ هزار میلیارد تومان خواهد بود در بودجه بگذارد. از نمایندگان می‌خواهیم که دولت را به پرداخت این ۲۶ هزار میلیارد تومان مجاب کنند و آن را در اولویت بگذارند. حتی می‌گوییم که ۱۸۷ هزار میلیارد تومان طلبی که از ابتدای انقلاب انباشته شده را هم کنار بگذارید. مجلس باید دولت را مکلف به پرداخت این ۲۶ هزار میلیارد تومان کند؛ چراکه سازمان تامین اجتماعی این ۲۶ هزار میلیارد تومان ذیل عنوان "وصول مطالبات سال جاری از دولت" در بودجه سال ۹۸ خود گنجانده است.

صادقی با بیان اینکه مجلس باید سه قبضه بر دولت نظارت کند، تا فکر فرار از پرداخت مطالبات به سرش نزند، افزود: ۲۶ هزار میلیارد تومان مربوط به سهم ۳ درصدی دولت از صندوق بیمه بیکاری است و سهم آن ۲۹ مورد تعهدی است که مجالس وقت در دوره ریاست جمهوری آقای احمدی‌نژاد وضع کردند. اگر دولت به تعهدات خود در بودجه سال آینده سازمان تامین اجتماعی به واسطه گنجاندن ۲۶ هزار میلیارد تومان در بودجه خود، جامه عمل بپوشاند، سازمان تامین اجتماعی سال آینده را بی‌دردسر از سر می‌گذارند.

رئیس اتحادیه پیشکسوتان جامعه کارگری، افزود: به هر روی اگر این بدهی درج در قانون نشود و بر اجرای آن نظارت نشود، سال آینده سال بسیار سختی برای سازمان تامین اجتماعی و بالاخص بازنشستگان خواهد بود. نکته دیگر این است که دولت باید برای اجرای قانون همسان‌سازی، ۴ هزار میلیارد تومان به این ۲۶ هزار میلیارد تومان اضافه کند. ممکن است که عده‌ای بگویند که دولت این ۳۰ هزار میلیارد تومان را در شرایطی که درآمدهای نفتی‌‌اش کاهش می‌یابد، پرداخت نمی‌‌کند؛ اما باید توجه داشت که دولت از محل فروش ارز درآمد سرشاری داشته است. کمک هزینه‌ای که در حال حاضر دولت به اقشار آسیب پذیر پرداخت می‌کند، موید این نکته است که دولت از محل ذکر شده درآمد قابل توجهی داشته است.

صادقی در پایان تاکید کرد که با این حال دولت به تعهدات خود در قبال سازمان تامین اجتماعی عمل نکرد و دست سازمان تامین اجتماعی را در فقدان نظارت مجلس شورای اسلامی خالی گذاشت.

سازمان بر زمین بازی چنگ می‌زند

دولت را باید کشتی‌گیر قدری در نظر گرفت که سازمان تامین اجتماعی را به عنوان حریف خود در یک مسابقه ملی "فیتیله پیچ" کرده است. "فیتیله پیچ" فنی است در کشتی که پاهای حریف را گرفته و او را می‌پیچانیم تا کمرش با زمین برخورد کرده و امتیاز دهد. سازمان تامین اجتماعی پشت سر هم به دولت امتیاز می‌دهد اما نه از روی ضعف جسمانی یا فنی؛ بلکه به خاطر ضعف قدرت چانه‌‌زنی در دهه‌‌های گذشته.

سازمان تامین اجتماعی را به هر سو می‌پیچانند. گاهی از زمین بازی بیرونش می‌اندازند و گاهی آن را به داخل زمین می‌کشانند تا بازهم فیتیله پیچش کنند! در سایه همین پرزور بودن دولت‌ها، سنگین بودن وزنشان و زیرکی که دارند، سازمان تامین اجتماعی بر زمین بازی چنگ می‌کشد تا بازی نابرابر سرانجام متوقف شود.

گزارش: پیام عابدی