تعلیق مذاکرات مزدی در گفت‌وگو با فرامرز توفیقی؛
دولتی که از کارگر سهم می‌خواهد، خودش هم مزد را تعیین کند/منتظر نشانه‌هایی از احترام به سه‌جانبه‌گرایی هستیم
رئیس کمیته مزد کانون عالی شوراهای اسلامی کار کشور می‌گوید: نمایندگان کارگران در جلسات مزدی به حسن نیت دولت هیچ اطمینانی نداردند و تا زمانی که به سه‌جانبه‌گرایی احترام گذاشته نشود، میز مذاکره هیچ معنایی ندارد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، روزهای آخر سال است و به سنت هر ساله، دغدغه دستمزد و نرخ افزایش آن، مهمترین دل‌نگرانی این روزهای کارگران است. اما امسال اتفاقی افتاده که به زعم فعالان کارگری نشان‌دهنده اوج بی‌تفاوتی دولت به منافع صنفی نیروی کار است؛ بند «ز» تبصره هفت لایحه بودجه، علیرغم همه اعتراضات و کنش‌های جمعی کارگران، در مجلس تصویب شد. یست و نهم بهمن ماه، خبر این تصویب، منجر به اعتراض نمایندگان کارگری و کارفرمایی در جلسه شورای عالی کار و خروج آنها از این جلسه شد. حال با گذشت بیش از ده روز از این اتفاق که برای کارگران و فعالان صنفی از منظر بی‌توجهی به اصول سه‌جانبه‌گرایی و همدستی دولت و مجلس با هدف دست‌اندازی به منابع انباشته‌ی کارگران در سازمان تامین اجتماعی، به شدت مایوس‌کننده است، نگرانی‌های مزدی کارگران همچنان پابرجاست. آنها می‌خواهند بدانند چه بر سر افزایش دستمزد خواهد آمد و آیا دولت برای یکبار هم که شده، حاضر است صدای دادخواهی کارگران را بشنود؟
فرامرز توفیقی (رئیس کمیته مزد کانون عالی شوراهای اسلامی کار کشور) در گفتگوی پیش‌رو بر لزوم تمکین دولت از اصول سه‌جانبه‌گرایی و تغییر چیدمان تصمیم‌گیری‌های مرتبط با سرنوشت جمعی نیروی کار اصرار دارد و از دولت می‌خواهد از مواضع تعرضی خود عقب بنشیند تا کارگران بتوانند به نتیجه‌بخشی جلسات سه‌جانبه در ارتباط با تعیین نرخ افزایش دستمزد امیدوار باشند.
کمتر از سه هفته تا پایان سال زمان داریم؛ هنوز هیچ نشانه‌ای از تلاش برای توافق یا رسیدن به توافق بر سر دستمزد نیست. امسال چه اتفاقی قرار است برای دستمزد بیفتد؟ تحلیل شما به عنوان نماینده کارگران در جلسات سه‌جانبه‌ی مزدی، از اوضاع فعلی و آن چه پیش خواهد آمد، چیست؟
به نظر من این سوال را اصحاب رسانه باید از دولتمردان بپرسند؛ چراکه ما کارگران از خیلی پیش از اینها طرح بحث و موضوع کرده‌ایم؛ دو ماه قبل از این اتفاقات اخیر، در زمینه دست‌اندازی‌ها به صندوق تامین اجتماعی و رعایت سه‌جانبه‌گرایی، به آقایان دولتی گوشزدهای لازم را کرده بودیم و دل‌نگرانی‌ها و دل‌مشغولی‌های کارگران را منتقل کرده بودیم. علیرغم تمام این مباحث، هیچ حرکت مثبتی از طرف مقابل ندیدیم. پنج روز قبل از تصویب بند «ز» نیز آمدند و یک جلسه با موضوع سه‌جانبه‌گرایی برگزار کردند. همه می‌دانند که برای این دست جلسات، کلی از بیت المال هزینه می‌شود؛ حال سوال اینجاست که آیا قرار است فقط هزینه‌ی بی‌حاصل بشود که ستاره و صدآفرین در کارنامه و رزومه وزارتخانهها بیاید یا نه هزینه بشود که اجرایی شود و راهکارهای عملی اتخاذ شود؟ اگر قرار است فقط هزینه شود و در عمل هیچ اتفاقی نیفتد، نیازی نیست که از کارگران دعوت بکنند؛ خودشان با یکدیگر جلسه بگذارند و به هر نتیجه‌ای که می‌خواهند برسند؛ اما اگر جلسه‌های این چنینی برای سه‌جانبه‌گرایی می‌گذارند، باید در اولین گام، شعار به عمل تبدیل شود؛ به عبارتی نتیجه، عینی و قابل رویت باشد.
باید گفت بحث بند «ز» فقط بند «ز» نیست؛ ببینید کارگر از دسترنج خودش یک حقوقی می‌گیرد مثلا A تومان؛ از این A تومان، هفت درصد کارگر می‌پردازد؛ بیست و سه درصد کارفرما از همان دسترنج کارگر می‌پردازد؛ از این حق بیمه‌ای که به سازمان داده می‌شود، یک درصدی حق درمان منِ کارگر است؛ یک درصدی حق بازنشستگی است و غیره و ذلک؛ وقتی دولت به آن چیزی که حق منِ کارگر است، چشم طمع دارد و طلب سهم می‌کند، وقتی دولت، حق‌الارث طلب می‌کند، دیگر حرفی باقی نمی‌ماند. در دولت‌های قبلی آمدند گفتند می‌خواهیم دولت را کوچک کنیم و «چابک‌سازی» را اجرایی کنیم، گفتند می‌خواهیم با توجه به تجربیات کشورهای پیشرفته از اندازه دولت کسر کنیم، به همین دلیل، آمدند وزارتخانهها را در هم ادغام کردند؛ وزارت کار و وزارت تعاون و وزارت رفاه را با هم ادغام کردند؛ این وسط سازمان تامین اجتماعی را چرا آوردند در این وزارتخانه‌ی جدید ادغام کردند؟ اولاً چرا این سازمان را قاطی بازی خودشان کردند و دوم اینکه آن موقع قوه مقننه ما کجا بود؟ آیا خواب بود؟! آیا قوه مقننه به اندازه یک کارگر کم‌سواد، اطلاعات نداشت و نمی‌دانست دارد چه اتفاقی می‌افتد؟ آیا نمی‌دانست که صندوقی که حتی قبل از انقلاب، پهلوی به آن چشم داشت و همیشه از آن قرض می‌گرفت، صندوقی که ذاتاً بین‌النسلی و غیردولتی است، متعلق به کارگران و کارفرمایان است؟ چرا باید چنین صندوقی در این سه وزارتخانه ادغام شود؟ قوه مجریه اشتباه پیشنهاد داد، قوه مقننه یک پیشنهاد اشتباه را به اشتباه تصویب کرد، شورای نگهبان چرا چنین مصوبه‌ای را مغایر با شرع و قانون اساسی تشخیص نداد؟!
همه‌ی این این اتفاقات که شما برشمردید و به درستی هم برشمردید، مربوط به گذشته است؛ یعنی تاریخچه خطاهایی است که رخ داده؛ حالا امروز تکلیف چیست؛ تکلیف مزد؛ تکلیف آینده کارگران؟
وقتی دولت از حقوق کارگر سهم می‌خواهد و هیچ احترامی هم برای کارگر و سه‌جانبه‌گرایی قایل نیست، لذا ما امروزه شاهد اجرای قانون نیستیم؛ شاهد اجرای سه‌جانبه‌گرایی نیستیم؛ شاهد رایزنی‌های وزارت کار در هیات دولت در ارتباط با پیشنهادات ناموجه وزارت بهداشت هم نیستیم؛ چرا مجموعه وزارت کار با نمایندگان مجلس رایزنی نکردند و آنها را توجیه نکردند که عواقب تصویب چنین بندی چه می‌تواند باشد؟
آیا قبول ندارید بخشی از مسئولیت اتفاقی که افتاده، متوجه تشکل‌های کارگری است؟ قبل از اینکه این بند بخواهد در مجلس بررسی و تصویب شود، آیا نباید کاری می‌کردند، آیا نباید کارگران به میدان می‌آمدند و رایزنی می‌کردند و درنهایت متشکل‌تر به کنشگری می‌پرداختند تا مجلس این بند را تصویب نکند؟
ما کارگران دو ماه قبل از تصویب در مجلس، در میدان بودیم؛ فعالان کارگری در تمام استان‌ها با نمایندگان مجلس جلسه گذاشتند و مذاکره کردند؛ جلسات متعددی برگزار شد اما در نهایت متاسفانه این بند در مجلس تصویب شد. حالا که تصویب شده باید گفت اگر قرار است این قدر راحت به سه‌جانبه‌گرایی توهین کنند و هر کاری که خواستند بدون مانع و رادع انجام دهند، بروند خودشان در مورد همه چیز تصمیم‌گیری کنند؛ آیا در این مدت طولانی، آقایان صداها را نشنیدند؟ تجمعات را ندیدند؟ اعتراضات را نفهمیدند؟ چرا دولت حتی زمان نمی‌گذارد و حاضر نیست به اعتراضات پاسخ بدهد؟ حتی نمی‌گویند ما صدای اعتراض شما را شنیدیم و حتما این موضوع را بررسی می‌کنیم و لایحه را پس می‌گیریم و یا یک فکری به حالش می‌کنیم. نمایندگان مجلس هم اکتفا کرده‌اند به این جلساتی که در رادیوها برگزار می‌شود و فقط می‌آیند در رادیوها اعتراض می‌کنند! چرا در سخنرانی‌های پیش از دستورِ مجلس، صحبتی از جنسِ اعتراض نمی‌شنویم؟ چرا نمایندگان، آنجا اعتراض نمی‌کنند؟؟
منظورتان این است که چرا از تریبون‌های رسمی صدای اعتراضی بلند نمی‌شود و به گوش نمی‌رسد؟
دقیقاً همینطور است؛ بدیهی است که ما نمایندگان کارگران بایستی ابتدا یک حدی از حسن نیت را لمس کنیم و ببینیم، تا بعد از آن بتوانیم به سمت میز مذاکره برویم.
ما یک رسانه کارگری هستیم؛ کارگران تماس می‌گیرند، تلفن می‌زنند و مدام می‌پرسند، تکلیف مزد چه می‌شود؛ می‌پرسند آیا جلسه برگزار می‌شود یا نمی‌شود؛ می‌پرسند آیا دولت قرار است خودش مزد را تعیین کند؛ اینها همه دغدغه‌هایی است که کارگران مطرح می‌کنند.
هیچ سالی زودتر از بیست و پنجم اسفند ماه، افزایش دستمزد تصویب نشده؛ الان زمان کافی وجود دارد؛ از همین امروز هم اگر بخواهیم درنظر بگیریم، بیش از دو هفته وقت است؛ این در واقع وقتی است که دولت دارد تا حسن نیت خود را ثابت کند و از توهین به سه‌جانبه‌گرایی و تلاش برای تصاحب اموال کارگران عقب بکشد؛ این وقت باارزشی است که قوه مقننه یا شورای نگهبان در اختیار دارد تا مصوبات ضدکارگری از دستور کار خارج شوند؛ ما نمایندگان کارگری شورای عالی کار انتظار داریم قبل از هر مذاکره‌ای، کوچکترین قدمی ببینیم که به سمت احترام به سه‌جانبه‌گرایی برداشته شده؛ تصمیم‌گیری راجع به دستمزد نهایتاً یک، دو و یا سه جلسه است؛ اما عدم احترام به سه‌جانبه‌گرایی اگر به این راحتی ریشه بگیرد و نشو و نما بکند و عرفی بشود، در آینده‌ای بسیار نزدیک همه دستاوردهای کارگری به تاراج خواهد رفت.
یعنی در حال حاضر شما له عنوان نمایندگان کارگران منتظرید دولت کوچکترین قدمی در جهت عقب‌نشینی از تصویب بند «ز» بردارد یا حداقل مطمئن شوید که نشانه‌هایی از این عقب‌نشینی هست؟
لااقل بیایند توضیح بدهند؛ توجیه کنند؛ طرح بحث کنند؛ شفاف‌سازی کنند؛ عقب‌نشینی کنند یا نه در عوض متقاعد کنند طرف‌های مقابل را، شرکای اجتماعی را و ثابت کنند که آنگونه که نمایندگان کارگری فکر می‌کنند، نیست؛ فرض محال هم که در فلسفه، شدنی است، بیایند لااقل یک مقدار صحبت بکنند راجع به این موضوع، برای اعتراض‌ها احترام قایل شوند و حرف بزنند، به فرض محال شاید ما نمایندگان کارگران هم مجاب شدیم و متقاعد.
پس فعلا شما منتظر واکنش دولت هستید؛ به نظر می‌رسد واکنش دولت در مقابل اعتراضات به تصویب بند «ز»، قدم‌های بعدی را تعیین می‌کند.
بله درست است؛ منتظر واکنش دولت و نشانه‌هایی از احترام به سه‌جانبه‌گرایی هستیم؛ در این مورد هیات رئیسه‌ی کانون عالی شوراها باید تصمیم بگیرد؛ تا این لحظه، هیات رئیسه تصمیمش همین است که گفتم؛ شاید هیات رئیسه در آینده تصمیم جدیدی بگیرد؛ اما در حال حاضر آماده‌ایم ببینیم اینها قدمی برمی‌دارند یا خیر. باید منتظر ماند و دید دولت اصلا حاضر است به خواسته‌های کارگران کم‌ترین وقعی بگذارد یا نه قرار است همچنان بر اسب مراد خود بتازد و برود...
گفتگو: نسرین هزاره مقدم
