«طلبکارانِ شهرداری» خود را آتش زدند/ اعتراض تلخی از سرِ استیصال و ناچاری

ایلنا: در هفته گذشته، دو بار شاهد خبرساز شدنِ پیمانکارانِ مستاصلِ شهرداری بودیم؛ دو بار رسانه‌ها اخبار خودسوزی منتشر کردند؛ در روزهای پشتِ سرِ هم، در یک هفته‌ی واحد، دوبار پیمانکاران شهرداری خودشان را به آتش کشیدند؛ مقابل چشم آن همه ارباب رجوع و کارمند و کارگر؛ مقابل دیدگان مسئولان مالی و کارپردازان که لابد مرتبا می‌گویند نداریم؛ شهرداری پول ندارد...

یک خودسوزی در شهرداری منطقه دو قم رخ داد و دیگری در شهرداری منطقه 16 تهران. در اولی که بیست و دوم مرداد ماه رخ داد، یک پیمانکار خودش را در محوطه شهرداری منطقه دو شهرداری قم آتش زد؛ او را به سرعت به بیمارستان رساندند، اما زنده نماند: مرگ بر اثر سوختگی 90 درصد؛ هرچه تلاش می‌کنیم از خانواده متوفی اطلاعاتی در ارتباط با این انتحار دردناک به دست بیاوریم، به جایی نمی‌رسیم؛ خانواده متوفی می‌گویند: مصاحبه نمی‌کنیم و ناچار ما هم به اطلاعیه رسمی روابط عمومی شهرداری قم بسنده می‌کنیم؛ نمی‌دانیم چقدر طلبکار بوده؛ چند وقت بدهی‌اش را نپرداخته‌اند و در واقع چرا دست به خودسوزی می‌زند.

و در دومین خبر، بیست و چهارم مردادماه، پیمانکاری حدودا 40 ساله در مقابل اتاق مسئول امور مالیِ شهرداری منطقه 16 تهران خودش را به آتش می‌کشد؛ می‌گویند این اتفاق پس از آن رخ داد که مسئول امور مالی به وی اعلام کرد؛ برای دریافت مطالباتش بازهم باید صبر کند. او هم انگار دیگر حوصله و توانِ صبوری نداشته است؛ پس خودش را آتش می‌زند؛ در این مورد هم روابط عمومی شهرداری منطقه 16 تهران، پاسخ درست-حسابی نمی‌دهند؛ هرچه لاینقطع به شهرداری منطقه 16 تهران تلفن می‌زنیم، پاسخ همان پاسخِ اولی است: مسئول مربوطه تشریف ندارند.

در هر دوی این خبرها، شکلی جدید از اعتراضِ تلخ و  خشمگین را می‌بینیم؛ شکلی جدید از اعتراضِ پر از عصبیت که از استیصال حکایت دارد؛ طلبکار خودش را می‌سوزاند تا اعتراضش  را نشان دهد؛ می‌داند که به احتمال زیاد با این سوختن هم به طلبش نمی رسد یا  اگر هم پولی بدهند، دیگر به دردش نمی خورد؛ اما حداقلش این است که با این «خودسوختن» دیگر مجبور نیست هی برود و دوباره برگردد؛ مجبور نیست باز هم صبر کند؛ وقتی همه راهها بسته می‌شود یا تصور می‌شود که همه راهها بسته است؛ پیمانکارانِ مستاصل راهی به دوزخ باز می‌کنند؛ مقابل چشم مردم خودسوزی می‌کنند تا به مسئولان نشان بدهند که خسته‌ایم؛ به مسئولانی که هر بار  خیلی ساده گفته اند باز هم صبر کنید؛ به همین سادگی....

اما یک چیز کاملا روشن است و آن این که معادله ناقص و معیوب رابطه بین شهرداری‌ها و پیمانکاران، فقط بحث ساده‌ی بدهکار و طلبکار نیست؛ وقتی شهرداری صورت وضعیت و مطالبات پیمانکاران را نمی‌پردازد؛ هزاران هزار کارگر فضاهای شهری بدون روزی می‌مانند؛ چرا که هر پیمانکار حداقل یک پروژه را به پیمان گرفته است و هر پروژه‌ی شهری،  وسیله امرار معاش چندین خانواده کارگری است که اگر پولی در شهرداری در کار نباشد، بایستی هر روز و هرشب، سفره خالی پهن کنند. این روزها، خودسوزی‌ها، چراغ خطر را به صدا درآورده اند؛ وضعیت به راستی قرمز است؛ شهرداری‌ها نتوانسته‌اند به تعهداتشان عمل کنند و اوضاع بدجور برای طلبکاران شهرداری و بالتبع برای کارگران  وخیم شده‌است.

شهرداری‌ها درآمد پایدار ندارند

سیدرحیم میرعبدالـله (فعال کارگری شهرداری تهران) می‌گوید: همه این اتفاقات تلخ برای این رخ می‌دهد که شهرداری‌ها درآمد پایدار ندارند؛ باید راهکارهایی برای درآمدزایی پایدار مجموعه شهرداری‌ها در نظر گرفته شود.

به گفته میرعبدالـله، شهرداری باید از وابستگی به ساخت و ساز بیاید بیرون و تعهدات خود را در قبال پیمانکاران انجام دهد، تا آنها هم بتوانند تعهداتشان در مقابل کارگران را انجام دهند. او معتقد است ریشه مشکلات به برنامه‌های پنج ساله شورای شهر برمی‌گردد. او توضیح می‌دهد: امسال برنامه پنج ساله دوم شورای شهر به آخر می‌رسد و بایستی برنامه پنج ساله سوم تدوین شود؛ می‌گوید:  انتظار داریم این برنامه به شیوه ای تدوین شود که شهرداری  بتواند روی پای خودش بایستد و بدون اتکاء به درآمدِ رو به کاهش تراکم که حاصل رکود سوخت و ساز در سالهای گذشته است، به صورت پایدار، درآمدزایی کند.  میرعبدالـله می‌گوید: این وظیفه ترکیب جدیدِ شوراهای شهر است که بتوانند شهرداری‌ها و بدهی‌هایشان را به سامان برسانند.

شاهد موج اعتراض پیمانکاران شهرداری خواهیم بود

افشین حبیب‌زاده، عضو جدید شورای شهر تهران هم در ارتباط با وضعیت فعلی شهرداری‌ها، علی‌الخصوص شهرداری تهران، اطلاعات دقیقی در اختیارمان می‌گذارد. حبیب‌زاده می‌گوید: «هنوز که شهرداری تهران را تحویل نگرفته‌ایم، حدود 9 هزار میلیارد تومان به پیمانکاران بدهی دارد؛ براساس برآورد ما در سطح شهر تهران، 40 هزار میلیارد تومان پروژه نیمه تمام داریم و در نهایت، مجموع بدهی‌های شهرداری تهران اگر بدهی‌های بانکی را به آن بیفزاییم بالغ بر 60 هزار میلیارد تومان می‌شود؛ از طرف دیگر، در همین امسال درآمدهای پایدار شهرداری تهران که بخش اعظم آن از مالیات ساخت و ساز تامین می‌شده، 2500 میلیارد تومان کاهش داشته است.»

حبیب زاده براساس این واقعیت‌های موجود نتیجه‌گیری می‌کند شهردار جدید باید در پروژه های در دست اجرا بازنگری کند و براساس میزان درآمد کنونی، اولویت بندی پروژه‌ها را انجام دهد و حتی اگر لازم شد، یک سری از این پروژه ها را از دستور کار خارج کند. به زعم او شهردار ابتدا باید یک حسابرسی کلی انجام دهد و بعد برود سراغِ اولویت بندی پروژه‌ها. این منتخب شورای شهر تهران می‌گوید: بودجه شهر تهران 18 هزار میلیارد تومان است که از این بودجه حدود 7-8 هزار میلیارد تومان صرف دستمزد حدود 65 هزار پرسنل شهرداری می‌شود؛ پس کار سختی شهردار جدید تهران پیش رو دارد؛ از یک سو کمبود درآمدهای تهران و از سوی دیگر، بدهی‌های قابل ملاحظه.

حبیب‌زاده می‌گوید: «اینها مشکلاتی است که فراروی شهردار جدید و شورای شهر جدید  قراردارد و قطعا بیش از پیش شاهد موج پیمانکارانِ طلبکاری خواهیم بود  که در مقابل شهرداری و شورای شهر تجمع می‌کنند یا به هر شکل ممکن اعتراض می‌کنند؛  این یعنی کار، به جای سختی رسیده است و شهردار و شورای شهر مسئولیت دشواری دارند.»

در این اوضاع، بایستی منتظر ماند و دید چطور قرار است این مسئولیت دشوار به سرانجام برسد و آیا روزی شرایط برای کارگران و پیمانکاران شهرداری، تغییر خواهد کرد؟ در آخرین تماسها، خانواده پیمانکارِ قمی با اصرار می‌گفتند نمی‌خواهیم مصاحبه کنیم؛ می‌خواهیم قضیه رسانه ای نشود، کِش پیدا نکند؛ شاید هم برای این خانواده عزادار، کش پیدا نکردنِ قضیه، به هزار و یک دلیل بتواند تسلای خاطر باشد، بتواند آرامشی حداقلی باشد، اما مساله این است که این قضیه در کلیتِ خود به نظر نمی‌رسد کشدار نباشد؛ تا زمانی که اوضاع در شهرداری ها عوض نشود، هر روز و هر لحظه ممکن است قضیه به هزار شکلِ دردناک ،  کِش پیدا کند؛ چرا که هر روز و هر لحظه ممکن است صفِ انتظار و استیصالِ طلبکاران، برای چندمین بار با شعله باریکی منفجر شود....

گزارش: نسرین هزاره مقدم