کارگران معادن طلا؛ قربانیِ جنگ داخلی سودان/ شکنجه، استثمار و مفقود شدن در انتظار کارگران است

به گزارش خبرنگار ایلنا به نقل از مجله تایمز برابری، کارگران معدن طلا در سودان از زمانی که درگیری بین ارتش سودان و نیروهای شبه نظامی جدا شده از ارتش از ماه گذشته میلادی، آغاز شده است، از ترس جان خود با ترس و وحشت به کار خود ادامه می‌دهند. ارتش دولتی کشور سودان معدنچیان را به همکاری با شبه نظامیان شورشی جداشده از ارتش موسوم به RSF متهم می‌کند. این درحالی است که RSF هیچ محافظتی از کارگران معدن طلا در مقابل ادعاها و حملات انجام نمی‌دهد. 

در ۱۷ آوریل ۲۰۲۳، درست قبل از غروب آفتاب در منطقه العبیدیه، یک شهر معدنی سودانی در حاشیه رود نیل در نزدیکی پایتخت، چهار سرباز به محل اسکان تعدادی از معدنچیان معادن طلا هجوم آورده و به دروغ آن‌ها را به همکاری با بازرگانان روسی برای قاچاق طلا از سودان متهم کردند. آن‌ها امیدوار بودند که اسناد مربوط به عملیات قاچاق طلا را در خانه پیدا کنند، اما نتوانستند مدرکی پیدا کنند. 

از زمانی که در ۱۵ آوریل جنگ بین نیروهای مسلح سودان (SAF) به رهبری ژنرال عبدالفتاح البرهان، حاکم واقعی سودان و شبه نظامیان نیروهای پشتیبانی سریع (RSF) به ریاست ژنرال محمد حمدان داگلو (معروف ارتش مردم) آغاز شد، صدها معدنچی معادن طلا در العبیدیه توسط نیروهای دولتی مورد آزار و اذیت قرار گرفته‌اند. دولت و شبه نظامیان هردو کارگران را به همدستی با تاجران طلا و طرف مقابل متهم می‌کنند و امکان کار و فعالیت در معادن نیز سلب شده است. 

گفته می‌شود شرکت بهره‌برداری از معادن طلا که توسط مردم محلی تنها به عنوان «شرکت پیمانکار روسی» شناخته می‌شود، متعلق به گروه نظامی خصوصی واگنر است. اتحادیه اروپا با حمایت و همکاری با دولت سودان، معدنچیان صنعتگر در شهرهای طلاخیز مانند العبادیه را به کانون درگیری‌ها کشانده و عملا آن‌ها را گروگان گرفته‌است. این درحالی است که شبه نظامیان حامی روسیه هیچ حمایتی از معدنچیان در برابر دولت و ارتش رسمی حامی غرب انجام نمی‌دهد. 

سودان سومین یا شاید دومین تولیدکننده بزرگ طلا در آفریقا است، اما بر اساس گزارش CNN، حدود ۹۰ درصد طلای آن به صورت غیرقانونی فروخته می‌شود. از ۱۵ آوریل، تخمین زده می‌شود که ده‌ها هزار معدنچی طلای صنعتگر خود را - همراه با بقیه جمعیت - در میانه جنگ قدرت بین دو ژنرال، متحدان سابق، یافتند که نیروهایشان در یک جنگ مرگبار قدرت با یکدیگر می‌جنگند.

بر اساس گزارش‌ها، بیش از ۷۰۰ نفر غیرنظامی کارگر در میانه درگیری‌ها کشته و صدها هزار غیرنظامی مجبور به ترک خانه‌های خود شده‌اند. اتحادیه اروپا حتی کارگران معادن را به بهانه حمایت از نظامیان روسی فعال در جنگ اوکراین از طریق ارسال طلا تحریم کرده است. 

در الابیدیه، معدنچیان در گرمای شدید صحرا کار می‌کنند تا طلا را از سنگ‌ها جدا کنند و فلز را از سنگ با استفاده از مواد شیمیایی سمی مانند سیانید و جیوه تصفیه کنند که هر دو ماده به طور باورنکردنی هم برای معدنچیان و هم برای محیط زیست مضر هستند.

فاتی سالو، یک پزشک نیجریه‌ای که به مدت شش سال در سودان کار کرده است، می‌گوید: «بسیاری از معدنچیان الابیدیه از مشکلات کلیوی رنج می‌برند. واضح بود که وضعیت آن‌ها در نتیجه استنشاق بیش از حد بخار جیوه به دنبال مواجهه مزمن با این ماده شیمیایی است.» 

اکثر معدنچیان در العبادیه کمتر از ۱۰۰ دلار در ماه درآمد دارند. آن‌ها در مجتمع‌های شلوغ، کوچک و کاملا غیراستاندارد گرم زندگی می‌کنند، و حدود ۱۲ ساعت در روز به عنوان تنها یک شیفت شیفت کار می‌کنند و معمولاً هرکدام فقط هر سه ماه یک بار می‌توانند با خانواده خود ملاقات کنند. 

طلایی که آن‌ها تولید می‌کنند بیشتر به بازرگانان یک کارخانه فرآوری طلا در مجاورت فروخته می‌شود که بنا بر گزارش‌ها توسط شرکت روسی واگنر اداره می‌شد که اولین بار در سال ۲۰۱۷ به دعوت عمر البشیر، رئیس جمهور وقت، در سودان پدیدار شد. 

با سرنگونی دولت عمر البشیر در پی یک خیزش مردمی در سال ۲۰۱۹، یک دولت طرفدار غرب در سودان بر سر کار آمد اما باوجود تجزیه سودان بزرگ به دو بخش جنوبی و شمالی و همچنین پایان جنگ داخلی، در طی سه سال اخیر این کشور بهبود اقتصادی نیافت و زمینه شورش و انشقاق در جامعه و ارتش سودان شروع شد. 

کارگران می‌گویند تا پیش از آغاز جنگ داخلی دوم سودان، معدنچیان به کمک به جبهه سوریه علیه محور آمریکایی و ترکیه‌ای در دفاع از بشارالاسد متهم شده بودند. 

سی ان ان گزارش داده بود که در سال ۲۰۲۱ حدود ۳۲.۷ تن طلای سودانی به ارزش حدود ۲ میلیارد دلار گم شده است. یک طرف مدعی است طلاهای گم شده به ارتش روسیه رسیده و یک گروه دیگر معتقد است طلا بین شبه نظامیان بنیادگرا پخش شده است. در این میان هیچ چیز به کارگران معدن نرسیده و بحران اقتصادی آنها تشدید شده است. 

سرکوب مطالبات کارگران توسط دولت البته ادامه داشته است. در این میان ۳۶ کارمند شرکتی روس و ۲۲ کارمند محلی توسط ماموران امنیتی به اتهام تجارت غیرقانونی طلا مورد بازجویی و شکنجه قرار گرفتند. اما این کار با هدف قرار دادن معدنچیان محلی صورت گرفته است. 

معدنچیان نه تنها از آزار و اذیت منظم مقامات سودانی نگران هستند، بلکه نگران امنیت خود نیز هستند. گفته می‌شود از اواسط آوریل، تعدادی از معدنچیان صنعتگر در العبادیه مفقود شده‌اند، در حالی که برخی دیگر به دلیل ارعاب مداوم دولت از کشور گریخته‌اند. 

عمار التاش، معدنچی سودانی که در اواخر آوریل از العبادیه به چاد همسایه سودان گریخت، می‌گوید: «بعد از ناپدید شدن ناگهانی دو تن از دوستان و همکاران نزدیکم در ماه گذشته، مجبور شدم [از العبادیه] فرار کنم. «اگر [در العبادیه] می‌ماندم، قطعا من هم مفقود می‌شدم.»

معدنچیانی که مانده‌اند همچنان نگران جان خود هستند. این نگرانی‌ها با گزارش‌های اخیر مبنی بر تجهیز گروه واگنر به شبه‌نظامی‌های RSF در شمال سودان، تشدید شده است و این نگرانی‌ها را در مورد اینکه ارتش سودان ممکن است معدنچیان بیشتری را برای تلافی هدف گلوله قرار دهد، افزایش داده است.

کلانتر محلی در این منطقه از سودان به گزارشگر رویترز می‌گوید: «ما نمی‌دانیم این آزار و اذیت دائمی چه زمانی پایان خواهد یافت. تنها چیزی که می‌دانیم این است که تا زمانی که این جنگ ادامه دارد، ارتش به دنبال ما خواهد آمد و ما در خطر زندگی و کار می‌کنیم.»