انعقاد مجدد قرارداد بیمه تکمیلی بازنشستگان با شرکت آتیه سازان حافظ/ بایدها و نبایدهای قرارداد جدید بیمه تکمیلی

به گزارش خبرنگار ایلنا، در پایان آبان ماه امسال، قرارداد بیمه تکمیلی بازنشستگان تامین اجتماعی به پایان خود می‌رسد و این بازنشستگان باید قرارداد جدیدی را با شرکت ارائه خدمت بیمه تکمیلی منعقد کنند. 

حسن ایزدان (بازرس کانون کارگران بازنشسته تهران) با اعلام این خبر که توافق اولیه برای بستن قرارداد دوباره با شرکت «آتیه سازان حافظ» برای ارائه خدمات بیمه تکمیلی به بازنشستگان صندوق تامین اجتماعی انجام شده است، اعلام کرد: پس از اعلام مناقصه و مذاکرات اولیه با شرکت آتیه سازان حافظ توافقات اولیه برای ادامه همکاری با این شرکت برای بحث بیمه تکمیلی بازنشستگان انجام شده است. 

وی در ادامه اظهار کرد: اکنون شک و تردیدهایی نسبت به زمان و میزان تعهدات اعلام شده از سوی شرکت و همچنین سهم سازمان تامین اجتماعی در پرداخت حق بیمه تکمیلی وجود دارد که همچنان درحال مذاکره است. 

در ادامه محمد اسدی (رئیس کانون عالی کارگران بازنشسته تامین اجتماعی) با اعلام این خبر که قرارداد با شرکت آتیه‌سازان حافظ با کانون عالی بازنشستگان تامین اجتماعی مجددا منعقد شده است، اظهار کرد: فعالیت و خدمات بیمه تکمیلی بازنشستگان با همکاری شرکت آتیه سازان حافظ در حال انجام است و باوجود مذاکرات ۱۰ روزه اخیر ما با طرفین سازمان تامین اجتماعی و شرکت بیمه تکمیلی، کماکان خدمت‌رسانی در حوزه بیمه تکمیلی ادامه دارد. 

وی با بیان اینکه «هنوز جزئیات قرارداد و سهم هر طرف از میزان حق بیمه مشخص نشده و درحال مذاکره است» اظهار کرد: سازمان تامین اجتماعی و بازنشستگان هرکدام سهمی در حق بیمه دارند که چون هنوز جزئیات قرارداد قطعی نشده و تنها توافقی با شرکت آتیه سازان حافظ -برمبنای آنچه در اطلاعیه مناقصه کانون عالی بازنشستگان صورت گرفته اعلام شده بود- منعقد شده است، لذا هنوز جزئیات قرارداد قطعی نشده و در صورت قطعی شدن آن جزئیات، اطلاع‌رسانی لازم صورت خواهد گرفت. 

اسدی با بیان اینکه در رابطه با سهم مشارکت سازمان تامین اجتماعی و سایر جزئیات اندک هنوز نتیجه نهایی صورت نگرفته است، اظهار کرد: تعهدات بیمه تکمیلی بازنشستگان با این وجود حتی یک پله بیشتر از گذشته درحال انجام است؛ این یک پله تقریبا ۸۰ درصد بیشتر از تعهدات گذشته است که این تعهدات بطورکلی به صورت برخط و (آنلاین) ارائه می‌شود. البته در گذشته نیز خدمات آنلاین بیمه تکمیلی وجود داشت اما از امروز به منظور رفاه حال بازنشستگان، به بعد به صورت گسترده و شامل تقریبا تمامی خدمات بیمه تکمیلی خواهد بود. این خدمات به همراه ارائه معرفی‌نامه‌های برخط تا ساعت ۱۲ شب پاسخگوی نیازهای بیمه تکمیلی بازنشستگان صندوق تامین اجتماعی است. 

رئیس کانون عالی کارگران بازنشسته تامین اجتماعی در پایان اظهار کرد: تعداد قابل توجهی از بازنشستگان معرفی‌نامه آنلاین خود را برای بحث بیمه تکمیلی به صورت برخط دریافت کردند که آمار دقیق آن نیز متعاقبا اعلام خواهد شد. 

محدودیت‌های بازنشستگان، شرکت بیمه تکمیلی و سازمان تامین اجتماعی

ماجرای بیمه تکمیلی بازنشستگان سازمان تامین اجتماعی یکی از موارد پر شکایت و پرکش و قوسی است که همواره بازنشستگان جامعه کارگری را مشغول خود کرده است. البته این مسئله پیچیده به دلیل شرایط خاص این بازنشستگان و شرایط قراردادهای بیمه تکمیلی برای افراد سالمند نیز بوده است. 

از آنجا که دولت و سازمان تامین اجتماعی براساس قانون موسوم به «قانون الزام» موظف به ارائه کلیه خدمات درمانی به بازنشستگان تامین اجتماعی است، بحث بیمه تکمیلی و واگذاری آن به شرکت‌های خصوصی همواره مورد نقد برخی فعالان حقوق بازنشستگان و جامعه کارگری بوده است. 

از سویی سازمان تامین اجتماعی به دلیل محدودیت منابع معمولا این برون سپاری خدماتی بازنشستگان را تنها راه جامعیت خدمات درمانی صورت گرفته به بازنشستگان ارزیابی کرده است. افزایش بدهی‌های سازمان تامین اجتماعی به دلیل افزایش جمعیت بازنشستگان و تضعیف منابع سازمان تامین اجتماعی تنها یک سوی این ماجراست. 

سوی دیگر این ماجرا شرکت‌های خصوصی هستند که ناگزیر باید به‌عنوان موسسه انتفاعی فعالیت کرده و از زیان انباشته خود بگریزند. در سال گذشته «شرکت آتیه سازان حافظ» به‌عنوان یک شرکت بزرگ ارائه دهنده خدمات بیمه تکمیلی اعلام کرد که زیان انباشته این شرکت به دلیل پوشش بیمه تکمیلی بازنشستگان چیزی حدود ۱۵۰۰ میلیارد تومان است. 

این درحالی است که علت این مسئله از سوی این شرکت، همواره مسائلی چون بالا بودن ریسک بیمه‌ای بازنشستگان تامین اجتماعی (به ویژه در بحث بیمه تکمیلی و جراحی‌ها و بیماری‌های خاص به دلیل کهولت سن این بازنشستگان) و همچنین سهم اندک سازمان تامین اجتماعی از حق بیمه و تعیین نرخ حق بیمه پایین، همگی از عوامل ناکارآمدی خدمات بیمه تکمیلی بازنشستگان تامین اجتماعی معرفی می‌شد. 

در چنین شرایطی بسیاری از مراکز درمانی و نهادها و داروخانه‌ها، داشتن قرارداد با این شرکت را یک طرفه لغو کرده و به دلیل تاخیر در پرداخت‌های انتقالی از سوی شرکت به این نهادها و مراکز، بسیاری از خدمات تعلیق شده بودند. بسیاری از بازنشستگان نیز بعد از ماه‌ها پیگیری و پرداخت از جیب می‌توانستند هزینه لازم را با ارائه مدارک و کاغذبازی فراوان از بیمه تکمیلی بگیرند. 

مجموعه این شرایط باعث شده بود تا نسبت به انعقاد قرارداد جدید با شرکت بیمه تکمیلی بحث‌ها و حواشی متنوعی شکل بگیرد که موجب شد حتی صراحتا اعضای کانون‌های بازنشستگان تامین اجتماعی در سطح استانی و عالی نیز نسبت به ضرورت اصلاح روندهای سابق هشدار دادند. 

پیش‌تر علی اکبر عیوضی (عضو کانون بازنشستگان تامین اجتماعی استان تهران) اعلام کرده بود که در بسته شدن قرارداد با شرکت خدمات بیمه تکمیلی، حتما شروطی مثل شفافیت، پاسخگویی، ضمانت اجرای قرارداد و اختیار فسخ در صورت نقض قرارداد باید در هر مناقصه و قراردادی با بیمه تکمیلی رعایت شود. اما اینکه این شروط کانون‌های بازنشستگی مختلف و مطالبه بازنشستگان تا چه حد در میدان عمل محقق می‌شود بحث دیگری است، زیرا هم سازمان تامین اجتماعی، هم شرکت بیمه تکمیلی و هم بازنشستگان به دلیل شرایط افزایش هزینه‌های درمان و افزایش ریسک بیماری‌های ناشی از کهولت سن، در تنگناهای زیادی برای اجرای تعهدات خود هستند. 

باتوجه به اینکه آتیه سازان حافظ مانند بسیاری از شرکت‌های بیمه تکمیلی از افزایش پلکانی هزینه‌های درمان تا چند برابر گلایه می‌کردند، و خواهان ترمیم حق بیمه و کسورات بیمه‌ای در طی سال بودند، به نظر می‌رسد کار به این سادگی‌ها برای بازنشستگان پیش نرود و قرارداد منعقد شده باید پیچیدگی خاص خود را داشته باشد. 

ملاحظات درباره قرارداد بیمه تکمیلی بازنشستگان فراتر از محاسبات اکچوئری متداول است

علیرضا حیدری (نائب رئیس اتحادیه پیشکسوتان جامعه کارگری و عضو کانون بازنشستگان تامین اجتماعی تهران) در رابطه با گره خوردن بحث‌ها در رابطه با تعیین شرایط قرارداد با بیمه تکمیلی اظهار کرد: یکی از مشکلات موجود در زمینه بستن قرارداد جدید این است که بحث ۲۰۵ هزار تومان مبلغ پیشنهادی حق بیمه تکمیلی مطرح است که در این میان به نظر می‌رسد سازمان تامین اجتماعی زیر بار بخشی از این مبلغ پیشنهادی نرفته باشد. 

وی تصریح کرد: از آنجا که رقم اعلام شده در تعرفه خدمات بیمه تکمیلی در چهارماهه منتهی به پایان سال ۱۴۰۱ تعهدات سازمان تامین اجتماعی را به میزان قابل ملاحظه‌ای افزایش می‌دهد، لذا به‌نظر می‌رسد این سازمان در برابر این ارقام مقاومت به خرج دهد. از آنجا که مجوز تعیین بودجه‌های جدید را فقط هیات امنای سازمان تامین اجتماعی می‌دهد، لذا برای پرداخت تعهدات از سوی این سازمان با مشکلاتی مواجه می‌شویم. 

حیدری با اشاره به اینکه در سال ۱۴۰۱ با همان تعرفه ۴۵ هزار تومان سهم سازمان تامین اجتماعی، مبلغ ۲۵۰۰ میلیارد تومان بار مالی برای سازمان تامین اجتماعی داشت که برای سال آینده حداقل باید بیش از دو برابر این مبلغ یعنی چیزی در حدود ۶۰۰۰ میلیارد تومان را برای بحث بیمه تکمیلی در سال آینده بودجه خود در نظر بگیرد. از آنجا که طبق قانون الزام سازمان تامین اجتماعی نسبت به این مبلغ موظف است، لذا باید در بودجه سال آینده خود مبالغ لازم برای این سهم از تعرفه بیمه تکمیلی را بگنجاند و سپس به نهادهای بالادستی و مجلس ارسال کند. از سوی دیگر شرکت آتیه سازان حافظ نیز نمی‌تواند با تعرفه‌های سابق پای قرارداد حاضر شود و واقعا هزینه‌ها بسیار بالا رفته است. 

عضو کانون بازنشستگان تامین اجتماعی تهران پیرامون نحوه انعقاد قرارداد با شرکت بیمه تکمیلی در کانون عالی بازنشستگان اظهار کرد: یکی از نقاط ضعف ما این است که ما برای انعقاد قرارداد با طرف‌های بیمه تکمیلی در کانون بازنشستگان فاقد «آیین نامه معاملاتی» هستیم. قاعدتا روال باید این باشد که یک مناقصه عمومی برگزار شود و باتوجه به شرایط مطرح شده از سوی کانون عالی بازنشستگان، یک شرکت برنده مناقصه شده و قرارداد بسته شود؛ اما با همه این توصیف‌ها ما برای شفاف‌تر شدن و بهتر شدن قراردادها در این زمینه حتما نیازمند تدوین یک «آیین نامه معاملاتی» هستیم که بسیاری از موسسات، شرکت‌ها و نهادها که نیازمند بستن قرارداد با نهادها و شرکت‌های مختلف هستند، باید به این آیین نامه رجوع کرده و در چهارچوب آن عمل کنند. 

حیدری اضافه کرد: باید مشخص شود شرکت‌هایی که وارد مناقصات می‌شوند، توان تحمل بار مالی چنین معاملات و قراردادهایی را دارند و سابقه مناسبی در این زمینه داشتند یا خیر. در این زمینه ما انواع مناقصات در چهارچوب‌هایی چون «مناقصه عمومی»، «مناقصه محدود»، «مناقصه ترک تشریفات» و… داریم که همه این موارد در آیین‌نامه‌های معاملاتی قید می‌شود. وجود سازوکارهای این چنینی موجب حذف هرگونه شائبه ترک فعل، تعارض منافع و هر خطای محاسباتی غیرعمدی و حتی عمدی از طرفین یک قرارداد می‌شود. مکانیزم برقراری قرارداد می‌تواند در کمیته‌های مربوط به بیمه تکمیلی در کانون‌ها مورد استفاده قرار گیرد. 

وی تصریح کرد: قرارداد بیمه تکمیلی برای بازنشستگان بسیار پرریسک است و معمولا شرکت‌ها برای کاهش تقاضای موثر خود در این زمینه اقدام می‌کنند. در مقابل اما کاهش تقاضا به کاهش حق بیمه پرداختی موردنظر در تعرفه‌ها می‌انجامد و شرکت‌ها معمولا می‌توانند از طریق اسناد ما به ازای پرداخت خسارات متفرقه، هزینه کاهش خدمات را پرداخت کنند. وقتی شرایط بیمه‌های تکمیلی این باشد که حق بیمه‌پرداز به امید پرداخت هزینه درمان شش ماه بعد از تقبل هزینه مراکز درمانی و دارویی، تازه با کسورات مختلف مابه‌ازای خدمات را دریافت می‌کند، قاعدتا تقاضای بازنشستگان در این حوزه کاهش می‌یابد و حتی تمایل به سایر شرکت‌هایی که این چنین نیستند بیشتر می‌شود. 

نایب رئیس اتحادیه پیشکسوتان جامعه کارگری با اشاره به این مطلب که «پیچیدگی‌های کار قرارداد بیمه تکمیلی برای بازنشستگان آن هم با چنین جمعیتی چنان است که تنها با محاسبات اکچوئری نمی‌توان شرایط قرارداد را احصا کرد»، اظهار کرد: این تصور که با محاسبات اکچوئری پیش‌بینی افزایش هزینه‌های درمان را بکنیم، تصور نادرستی است و بسیاری از چیزها در قرارداد واقعی و در زمین واقعی بیرون از محاسبات رقم می‌خورد. افراد در قراردادها و مناقصات، شروط خود را برای عقد قرارداد بیان می‌کنند. شرکت‌های وارد شده به قرارداد معمولا شرایط شرکت قبلی و خسارات وارد شده به آن‌ها را بررسی می‌کنند و شرکت آتیه سازان نیز همین مسیر را می‌رود. 

حیدری در پایان با اشاره به اینکه «حجم قرارداد با تعرفه ۲۰۵ هزارتومان برای بیمه تکمیلی یک قرارداد بسیار بزرگ به میزان حدود ۱۲ هزار میلیارد تومان است که رقم بسیار بزرگی است» افزود: باتوجه به بزرگی این مبلغ، بسیار باید حساس بود که چه کسانی اسناد شرکت‌ها را بررسی می‌کنند و باید دید توان فنی لازم در تیم‌هایی که قرار است برای بازنشستگان تامین اجتماعی چنین قرارداد بزرگی را برای مدت یکسال ببندند، وجود دارد یا خیر.

گزارش: رضا اسدآبادی