استیصالِ مستمری‌بگیرانِ ازکارافتاده/ بازنشستگانی که حقوقشان را صرف دوا و درمان می‌کنند

به گزارش خبرنگار ایلنا، ۱۳ سال پیش زمانی که به عنوان اپراتورِ یکی از دستگاه‌های تخصصی در اسکله‌ی شهید رجایی بندرعباس کار می‌کرد، بیمار شد و کمیسیون پزشکیِ سازمان تأمین اجتماعی با همه‌ی سختگیری‌هایش حکم از کارافتادگیِ کلی او را صادر کرد. حالا او یک مرد ۴۳ ساله‌ی از کارافتاده است با سه میلیون و ۴۰۰هزار تومان مستمریِ از کارافتادگی که به قول خودش «به هیچ کاری نمی‌آید…» 

حمید کامجو، بازنشسته‌ی ازکارافتاده‌ای‌ست که برای اولین بار، مرداد سال ۹۸ با ما تماس گرفت و از مشکلاتش گفت. دریافتیِ این بازنشسته‌ی از کارافتاده در آن زمان ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان بود که ۹۰۰هزار تومانش را بابت کرایه‌ی خانه پرداخت می‌کرد و یک میلیون و دویست تومان باقی‌مانده را خرج دوا و درمانِ بیماری خود و هزینه‌های زندگیِ سه نفره‌شان می‌کرد. 

او حالا در اولین ماه سال ۱۴۰۱ دوباره با ما تماس گرفته و از همان مشکلات می‌گوید؛ از اینکه در جریان متناسب‌سازیِ حقوق در سال ۱۴۰۰ مستمریِ بازنشستگان از کارافتاده تغییر چندانی نکرده است و نمی‌تواند پاسخگوی نیاز آن‌ها باشد. اینکه وضعیتشان به مراتب بدتر از آن سال شده و هیچ مسئولی هم صدایِ آن‌ها را نمی‌شنود. از تلاشش برای گرفتنِ وامی می‌گوید که نتوانسته ضامنی برایش پیدا کند. از افزایش قیمت داروها و ویزت پزشکان، از مراجعه به استانداری و درخواست کمک، تلاشش برای پیدا کردنِ کار با وجود ازکارافتادگی کلی و از دخل و خرجی می‌گوید که به هیچ وجه با هم جور در نمی‌آید. کامجو، بازنشسته‌ی از کارافتاده‌ی بندرعباسی در یک کلام از استیصالش برای برآمدنِ از پسِ هزینه‌های زندگیِ خانواده‌ی سه نفره‌شان می‌گوید. 

سه میلیون و ۴۰۰هزار تومان؛ این رقم را دائم تکرار و دخل و خرجش را حساب می‌‌کند: «ماهی دو میلیون و ۴۰۰هزار تومان اجاره خانه می‌دهم. با یک میلیون تومانِ باقیمانده هم باید هم خرج دوا و درمان خودم و هم هزینه‌ی خورد و خوراک خانواده را بپردازم. همین چند روز پیش برای هزینه‌ی ویزیت دکتر مجبور شدم ۲۰۰هزار تومان از یکی از دوستانم قرض کنم…» 

مستمری‌بگیران ازکارافتاده چه کسانی هستند؟ 

از بین مستمری‌بگیرانی که سال گذشته به نحوه‌ی اجرای متناسب‌سازیِ حقوق ایراد گرفتند، می‌توان به مستمری‌بگیرانِ از کارافتاده اشاره کرد. آن‌ها سهم‌شان از اعتبارات همسان‌سازی را ناچیز و افزایشِ چنددرصدیِ حقوقشان را ناامیدکننده می‌دانستند. 

مستمری‌بگیران ازکارافتاده چه کسانی هستند؟ به موجب ماده ۷۰ قانون تامین اجتماعی «بیمه‌شدگانی که طبق نظر پزشک معالج غیر قابل علاج تشخیص داده می‌شوند پس از انجام خدمات توان‌بخشی و اعلام نتیجه توان‌بخشی‌یا اشتغال چنانچه طبق نظر کمیسیون‌های پزشکی مذکور در ماده ۹۱ این قانون توانایی خود را کلا یا بعضا از دست داده باشند به ترتیب زیر با آن‌ها رفتارخواهد شد: 

الف – هرگاه درجه کاهش قدرت کار بیمه شده شصت و شش درصد و بیشتر باشد از کارافتاده کلی شناخته می‌شود. 

ب – چنانچه میزان کاهش قدرت کار بیمه شده بین سی و سه تا شصت و شش درصد و به علت حادثه ناشی از کار باشد از کار افتاده جزیی شناخته‌می‌شود…» 

همچنین براساس بند «۱۳» ماده «۲» قانون تامین اجتماعی «ازکارافتادگی کلی عبارت است از کاهش قدرت کار بیمه شده به نحوی که نتواند با اشتغال به کار سابق یا کار دیگری بیش از یک سوم از درآمد قبلی خود را به دست آورد.» طبق بند ۱۴ ماده ۲ همین قانون، ازکارافتادگیِ جزئی نیز عبارت است از «کاهش قدرت کار بیمه شده به نحوی که با اشتغال بکار سابق یا کار دیگری فقط قسمتی از درآمد خود را به دست آورد.» 

استیصالِ مستمری‌بگیرانِ ازکارافتاده

مهدی مجیدی (عضو کانون بازنشستگان شهر تهران) با اشاره به وضعیتِ بدِ زندگیِ بازنشستگان از کارافتاده می‌گوید: این گروه افرادی هستند که بنا به دلایلی از کارافتاه شده و توانایی کار کردن را از دست داده‌اند و طبق قوانین، سازمان تامین اجتماعی باید به آن‌ها مستمری پرداخت کند. اگرچه قوانین متفاوتی برای از کار افتادگی کلی و جزئی وجود دارد اما به طور کلی مستمری‌ای که به این افراد پرداخت می‌شود، بسیار کم است و کفاف هزینه‌های زندگی را نمی‌دهد. 

این فعال کارگری می‌گوید: شکایتِ این گروه از مستمریِ ناچیزشان بجاست، چرا که در شرایطی که نرخ سبد معیشت برای سال گذشته حدود هفت میلیون تومان و برای امسال حدود ۹میلیون تومان تعیین شده، واضح است که رقم سه میلیون و پانصد هزار تومان بسیار ناچیز است. به خصوص که این گروه دیگر توانایی کار کردن ندارند و نمی‌توانند با کار مجدد این کمبود را جبران کنند. 

عضو کانون بازنشستگان شهر تهران افزود: مستمری‌بگیرانِ از کارافتاده همه جوره تحت فشار هستند؛ یعنی همانطور که گفتم از یک طرف توانایی کار و جبرانِ کسریِ مستمریِ خود را ندارند و از طرفی دیگر هزینه‌های درمان آن‌ها قاعدتا نسبت به سایر افراد بیشتر است و بخشی از این مستمری صرفِ این هزینه‌ها می‌شود. افرادی که از سلامت جسمی برخوردارند و هزینه‌های پزشکیِ کمتری دارند در این شرایط تورمی گرفتار مشکلات بسیاری هستند، واضح است که مستمری‌بگیرانِ از کارافتاده با هزینه‌هایِ دائمیِ درمان مشکلات بیشتری متحمل می‌شوند. 

مجیدی همچنین با اشاره به شکایت این افراد از سهم ناچیزشان از اعتبارات متناسب‌سازی گفت: در جریان متناسب‌سازی ملاک سنوات بیمه‌پردازی بود و از آنجا که این افراد معمولا سنوات بیمه‌پردزای کاملی ندارند، بهره‌ی چندانی از متناسب‌سازی حقوق نبردند. اگرچه دریافتیِ این گروه نیز تا حدودی افزایش پیدا کرد اما در عمل آنطور که باید مشکل کمبود دستمزد این افراد حل نشد و ما امیدواریم در بازنگری‌های بعدی حتما به وضعیتِ این گروه توجه بیشتری شود. 

سخن آخر

حمید کامجو، بازنشسته‌ی از کارافتاده، می‌گوید: «اینکه در سنِ میانسالی حتی برای رفتنِ به دکتر ۲۰۰هزار تومان ته جیبت نداشته باشی و مجبور شوی از آشنایت قرض بگیری را مسئولین درک نمی‌کنند. آن‌ها نمی‌دانند شکستنِ هر روزه‌ی حرمت و غرور یعنی چه…» 

گزارش: زهرا معرفت