نگاهی به توزیع ناعادلانه‌ی درآمدهای مالیاتی؛
مالیات بیشتر از یارانه/ پزشک با حقوقِ ۲۰ میلیون تومانی «معاف از مالیات» اما کارگر حداقل‌بگیر مالیات می‌پردازد!
شورای نگهبان در آخرین بازبینی‌های لایحه بودجه ۱۴۰۱ و قبل از اینکه این لایحه تبدیل به قانون شده و به دولت ابلاغ شود، سقف معافیت مالیات بر درآمد را تا خط فقر و سبد معیشت افزایش دهد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، شنبه چهاردهم اسفند، یک خبر فوری، سرتیتر رسانه‌ها شد: بازهم معافیت مالیاتیِ گروه‌های خاص از جمله پزشکان؛ بازهم به نفع خواص و پردرآمدها، تصمیم‌سازی شد و بازهم در این شرایط تحریمی و انقباض، قرار نیست پزشکان که به معنای واقعی کلمه، «نجومی‌بگیر» هستند، سهمی به بیت‌المال بپردازند!
معافیت مالیاتی برای پزشکان و خواص
نمایندگان در نشست علنی چهاردهم اسفندماهِ مجلس شورای اسلامی در جریان بررسی بخش درآمدی لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ کل کشور بازگشتی از کمیسیون تلفیق لایحه بودجه؛ با اصلاح جزء الحاقی۱ تبصره ۱۲ ماده واحده این لایحه موافقت کردند. براساس جزء الحاقی ۱ تبصره ۱۲ ماده واحده لایحه بودجه ۱۴۰۱ کل کشور:
پزشکان عمومی، متخصص و فوق تخصص، فرهنگیان، آموزگاران، دبیران، مشاوران و مربیان تربیتی شاغل در مناطق کمترتوسعه یافته و محروم کشور و صعب العبور و مناطق کوهستانی از پرداخت مالیات سالانه تا سقف دومیلیارد و چهارصد میلیون(۲.۴۰۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال معاف می باشند.
پزشکان متخصص، فوق تخصص و عمومی و همچنین معلمان و آموزگاران (البته آن‌هایی که در مناطق محروم کشور شاغل هستند) تا سقف درآمد سالیانه‌ی ۲۴۰ میلیون تومان از پرداخت مالیات به دولت معاف هستند و این در حالیست که قاطبه‌ی مزدبگیران از جمله کارگران، اگر بیشتر از ۶۷ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان در سال درآمد داشته باشند، باید مالیات بدهند. این سقف معافیتِ مالیاتی سالانه به معنای این است که کارگری با درآمدِ ماهانه‌ی بیشتر از ۵ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان باید مالیات بپردازد. البته برای درآمد مازاد ۵ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان تا ۱۵ میلیون تومان، پرداخت مالیات ده درصد است و برای بالاتر از آن، تصاعدی افزایش می‌یابد:
نسبت به مازاد ششصد و هفتاد و دو میلیون (۶۷۲,۰۰۰,۰۰۰) ریال تا یک میلیارد و هشتصد میلیون (۱,۸۰۰,۰۰۰,۰۰۰) ریال، ده درصد
نسبت به مازاد یک میلیارد و هشتصد میلیون (۱,۸۰۰,۰۰۰,۰۰۰) ریال تا سه میلیارد (۳,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰) ریال، پانزده درصد
نسبت به مازاد سه میلیارد (۳,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰) ریال تا چهار میلیارد و دویست میلیون (۴,۲۰۰,۰۰۰,۰۰۰) ریال، بیست درصد
نسبت به مازاد چهارمیلیارد و دویست میلیون (۴,۲۰۰,۰۰۰,۰۰۰) ریال به بالا، سی درصد
دولت برای سال ۱۴۰۱ پیش‌بینی کرده بود سقف معافیت مالیات بر درآمد، ۶۰ میلیون تومان باشد حال آنکه کمیسیون تلفیق این رقم را به ۶۷ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان افزایش داد. در واقع کمیسیون تلفیق، سقف معافیت مالیات بر درآمدِ مزدبگیران کشور را فقط ۷ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان افزایش داد! این در حالیست که درآمد ماهانه‌ی پزشکان تا سقف ۲۰ میلیون تومان، از پرداختِ مالیات معاف است.
افزایش ۶۲ درصدی مالیات ۱۴۰۱/ سهم مالیات مزدبگیران دو برابرِ مالیات بر ثروت!
اما مالیات در لایحه بودجه‌ی سال آینده؛ در لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ درآمدهای مالیاتی ۶۲ درصد رشد داشته و به حدود ۵۲۷ هزار میلیارد تومان رسیده است که با تعدیل تورمی این رقم به ۱۶ درصد کاهش می‌یابد.
درآمدهای مالیاتی، خود شامل مالیات برشرکت‌ها (۱۲۷ هزار میلیارد تومان)، مالیات بردستمزد کارمندان دولت (۲۴ هزار میلیارد تومان)، مالیات دستمزد کارکنان بخش خصوصی (۲۳ هزار میلیارد تومان)، مالیات مشاغل و اصناف (۳۳ هزار میلیارد تومان)، سایر مالیات‌های بردرآمد (چهار هزار میلیارد تومان)، مالیات برثروت (۲۷ هزار میلیارد تومان)، مالیات بر واردات (۷۸ هزار میلیارد تومان)، مالیات ارزش افزوده (۱۴۹ هزار میلیارد تومان)، مالیات ارزش افزوده برای بهداشت و درمان (۳۷ هزار میلیارد تومان) و سایر مالیات کالا و خدمات (مالیات سیگار، عوارض خروج، نقل و انتقال خودرو و ...) (۱۸ هزار میلیارد تومان) می‌شود.
نگاهی به نمودار مالیاتی فوق نشان می‌دهد که دولت بازهم روی اخذ مالیات از کارگرانِ عموماً زیر خط فقر، حساب زیادی باز کرده است؛ درآمد مالیاتی دولت از محل دستمزد کارگران قرار است ۲۳ هزار میلیارد تومان باشد و این در حالیست که مالیات بر ثروت (در صورت موفقیت در اخذ و جلوگیری از فرارهای متداول مالیاتی) فقط قرار است ۲۷ هزار میلیارد تومان باشد و اگر مالیات مزدبگیران در دو بخش دولتی و خصوصی را با هم در نظر بگیریم، مجموعاً ۴۷ هزار میلیارد تومان می‌شود یعنی تقریباً دو برابر مالیات بر ثروت!
سهم قابل توجهی از مالیات‌های سالانه را مالیات بر درآمد تشکیل می‌دهد (غالباً بیش از ۵۰ یا ۶۰ درصد درآمد مالیاتی دولت) اما مساله اینجاست که در شرایطی که پزشکان پردرآمد از پرداخت مالیات معاف شده‌اند، چرا کارگران حداقل بگیر و زیر خط فقر باید به دولت مالیات بپردازند؟!
حداقل‌بگیران ماهی لااقل ۵۰ یا ۶۰ هزار تومان مالیات می‌دهند/ مالیات بیشتر از یارانه!
بعد از پایان کار جلسات رسمی شورایعالی کار در نوزدهم اسفند ماه، حداقل دستمزد کارگران شاغل ۵۷.۴ درصد افزایش یافت؛ با این وصف، دریافتی کارگران حداقل بگیر بدون سابقه و بدون فرزند، به حدود ۵ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان رسید و اگر کارگر حداقل بگیری، یک فرزند داشته باشد، دریافتی او حدود ۶ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان است؛ با مصوبه‌ی مالیاتی مجلس، کارگر حداقل بگیری که مثلاً ۶ میلیون تومان در هر ماه درآمد دارد، باید برای مازاد ۵ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان، ده درصد مالیات بدهد؛ یعنی ماهی ۴۰ هزار تومان! به همین ترتیب، کارگر حداقل بگیر و پدر یک فرزند که ماهی ۶ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان درآمد دارد، باید هر ماه ده درصدِ ۶۰۰ هزار تومان را مالیات بدهد یعنی دقیقاً ۶۰ هزار تومان مالیات در هر ماه! این مبلغ از یارانه‌ی یک فرزند خانواده بیشتر است؛ با مبلغ ۶۰ هزار تومان، یک خانواده‌ی کارگری می‌تواند بخشی از قبوض انرژی ماهانه را بپردازد، مثلاً قبض برق را بدهد.
و این در حالیست که در میانه‌ی زمستان سال جاری، در نشست رسمی شورایعالی کار، سبد معیشت خانوارهای کارگری یا همان کمینه‌ی هزینه‌های زندگی با امضای دولتی‌ها، نمایندگان کارگری و نمایندگان کارفرمایی، ۸ میلیون و ۹۷۹ هزار تومان تعیین شد؛ با این حساب، خط فقر بسیار حداقلی در سال ۱۴۰۱، برابر با ۸ میلیون و ۹۷۹ هزار تومان یا به عبارت ساده‌تر، ۹ میلیون تومان است؛ حال سوال اینجاست مجلسی که پزشکانِ نجومی‌بگیر را ظاهراً به خاطر خدمت بسیاری که به خلق‌الله می‌کنند، از پرداخت مالیات معاف کرده، چرا حاضر نشده، بخشودگی مالیاتی کارگران را لااقل تا خط فقر ۹ میلیون تومانی بسط دهد؟!
در آخرین بازبینی بودجه «سقف معافیت مالیات بر درآمد» را افزایش دهید
این تضاد در سیاست‌گذاری و نگاه دوقطبی در دریافت مالیات، مورد انتقال فعالان کارگری است؛ نادر مرادی (فعال کارگری و عضو کانون شوراهای اسلامی کار استان تهران) با اشاره به جزء الحاقی۱ تبصره ۱۲ بودجه، به ایلنا می‌گوید: براساس تصمیم نمایندگان مجلس شورا، پزشکانی تا سقف ۲۰ میلیون تومان درآمد ماهانه، از پرداخت مالیات معاف هستند؛ یعنی پزشکی که ۱۸ یا ۱۹ میلیون تومان حقوق می‌گیرد، ریالی مالیات نمی‌پردازد؛ ضمن اینکه برای بالاتر از ۲۰ میلیون تومان نیز، پزشکان، قضات و اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها بدون توجه به درآمد ماهانه‌شان، فقط ده درصد مالیات می‌دهند؛ یعنی پزشکی با ۲۵ میلیون تومان درآمد ماهانه، برای مازاد ۲۰ میلیون تومان یعنی برای ۵ میلیون تومان، فقط ده درصد مالیات می‌دهد به عبارتی ماهی فقط ۵۰۰ هزار تومان! این در حالیست که یک کارگر با همین درآمد باید لااقل پانزده تا بیست درصد مالیات بدهد!
او ادامه می‌دهد: نمایندگان مجلس پزشکان پردرآمد را از پرداخت مالیات معاف کرده‌اند اما سقف معافیت مالیاتی کارگران را فقط ۵ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان در نظر گرفته‌اند؛ حتی حاضر نشده‌اند کارگرانی که زیر خط فقر درآمد دارند را از مالیات معاف کنند؛ و حاضر نشدند سقف بخشودگی را تا ۹ میلیون تومان بالاتر ببرند؛ واقعاً تبعیض تا کجا و ناعدالتی تا چه میزان؟!
مرادی از شورای نگهبان و از نمایندگان مجلس درخواست دارد در آخرین بازبینی‌های لایحه بودجه ۱۴۰۱ و قبل از اینکه این لایحه تبدیل به قانون شده و به دولت ابلاغ شود، سقف معافیت مالیات بر درآمد را تا خط فقر و سبد معیشت افزایش دهند؛ او بلافاصله اضافه می‌کند: تازه این خط فقر ۸ میلیون و ۹۷۹ هزار تومانی براساس آمارهای دیماه امسال است؛ بودجه برای سال آینده است و سال آینده قرار است کارگران مالیات بپردازند؛ تا آن زمان خط فقر یازده و یا حتی دوازده میلیون تومان را نیز پشت سر گذاشته است!
عدالت نیست!
دولت و نمایندگان مجلس امسال با شعار افزایش درآمدهای مالیاتی اعلام کردند این درآمدها ۶۲ درصد افزایش یافته؛ اما بدون تردید در توزیع این درآمدهای مالیاتی، عدالت رعایت نشده است؛ یک پزشک با ۲۰ میلیون تومان درآمد ماهانه مالیات نمی‌دهد؛ هر فردی که یک شرکت حتی صوری در مناطق محروم کشور دایر کند، مالیات نمی‌دهد؛ نهادهای خیریه و بسیاری از نهادهای خصولتی و وابسته به بازوهای قدرت، مالیات نمی‌دهند؛ آن وقت کارگری که پای کوره‌ی ذوب ایستاده یا در یک معدن زیرزمینی ذغال‌سنگ با سر و صورت سیاه از دوده، عرق می‌ریزد برای حداقل دستمزدِ ۶ میلیون تومانی باید به دولت مالیات بپردازد!
گزارش: نسرین هزاره مقدم
