چرا بازنشستگان از "بازنشستگی" ناخرسند هستند؟

به گزارش ایلنا به نقل از موسسه راهبردهای بازنشستگی صبا، بخش پژوهشی صندوق بازنشستگی کشوری، این کتاب، کاوشی در سنخ‌شناسی سبک زندگی بازنشستگان و شناخت فرایند شکل‌گیری و انتخاب سبک زندگی افراد بازنشسته و پویایی‌های حاکم بر آن است. عنوان اصلی این کتاب، برگرفته از کتاب «بازنشستگی و ناخرسندی‌های آن» اثر میکائیل سیلور (۲۰۱۸) است. سیلور در این کتاب، با الهام از کتاب «تمدن و ناخرسندی‌های» فروید، به بررسی تجارب مختلف بازنشستگان می‌پردازد. فروید در کتابش، به نارضایتی‌های تعمیم‌یافته‌ای اشاره می‌کند که ناشی از اعمال محدودیت بر غرایز و اصل لذت، از طریق هنجارها و الزامات فرهنگی و اجتماعی است. سیلور نیز در کتابش، ساخت اجتماعی بازنشستگی را مانع از مشارکت بالقوه نیروی کار می‌داند. او شرایطی را توصیف می‌کند که در آن فرد بازنشسته با از دست دادن هویت و منابع شخصی‌اش، در وضعیتی آنومیک گرفتار می‌شود. با توجه به این مقدمه، مضمون اصلی کتاب پیش رو، دیالکتیک رهایی/محدودیت است. هدف مؤلفان در این کتاب، گونه‌شناسی سبک زندگی بازنشستگان و کاوش در فرایندهای حاکم بر شکل‌گیری سبک زندگی بازنشستگان بر اساس دیالکتیک «رهایی/ محدودیت» و «عاملیت / ساختار» است. علاوه بر این، در بخش کمی این کتاب تلاش گردیده تا تأثیر منابع و عوامل اجتماعی و اقتصادی بر انتخاب سبک زندگی و پیامدهای ناشی از سبک‌های زندگی انتخاب‌شده، موردبررسی قرار گیرد. به اعتقاد مؤلفان، وجه تمایز این مطالعه با دیگر آثار منتشرشده در زمینه سبک زندگی بازنشستگان، توجه به ماهیت دیالکتیکی بازنشستگی و پیامدهای آن بر فرایند شکل‌گیری سبک زندگی بازنشستگان است. ازاین‌رو، این کتاب به دنبال پاسخی به این پرسش است که آیا بازنشستگی، فصلی پایانی از کتاب زندگی است؟ یا آن را باید فصل جدیدی از زندگی و دیباچه‌ای بر فصول آینده یا عصر چهارم زندگی دانست؟ بازنشستگان، به‌عنوان عاملان اجتماعی تا چه حد در نگارش این فصل از زندگی خود، اراده و اختیار دارند؟ آن‌ها در این فرایند، با چه چالش‌ها و فرصت‌های ساختاری مواجه‌اند؟ به‌عبارت‌دیگر، عاملیت و ساختار یا انتخاب‌ها و شانس‌های زندگی، چه نقشی در نگارش این فصل از کتاب زندگی دارد که تجلی آن را می‌توان در سبک زندگی بازنشستگان مشاهده نمود؟ از این منظر، کتاب پیش رو، کوششی علمی و اخلاقی، در مقابل پروژه زیست- سیاسی سالمندی موفق است که در آن سالمندی موفق، پروژه‌ای شخصی فرض می‌شود که از طریق اقدامات و انتخاب‌های فردی به دست می‌آید. برخلاف، پروژه زیست- سیاسی سالمندی موفق که با فردی کردن مشکلات، راه‌حل‌ها و پیامدها و تقلیل مسائل سالمندی و بازنشستگی به مسئولیت‌پذیری فردی و عوامل بیولوژیک، نقش و تأثیر عوامل ساختاری کلان را نادیده می‌گیرد. این مطالعه تلاشی برای نشان دادن تصویری پارانومایی و همه‌جانبه از سبک زندگی بازنشستگان است. تصویری که در آن، بسیاری از نشانگان بازنشستگی، نظیر تنهایی و انزوای اجتماعی، بیش از آنکه مخاطره‌ای فردی پنداشته شود، مسئله‌ای اجتماعی قلمداد می‌شود. در این تصویر جدید، علاوه بر مسئولیت فردی بازنشستگان در قبال سبک زندگی خود، بر مسئولیت‌پذیری جمعی جامعه، لزوم به‌کارگیری راهبردهای مقابله‌ای جمعی در موقعیت‌های تنش‌زا و فرا رفتن از دوگانگی‌های موجود در مطالعه سبک زندگی بازنشستگان، یا آنچه که «عاملیت در درون ساختار» نام گرفته است، تأکید می‌شود. عباس گرگی و سعید گودرزی از اعضای هیئت علمی دانشگاه پیام نور، مولفان کتاب «بازنشستگی و ناخرسندی‌های آن» هستند و نشر نهادگرا، ناشر این کتاب است.

برای مطالعه این کتاب به اینجا مراجعه کنید.