در گفت‌وگو با ایلنا مطرح شد؛
با پروژه‌محوری راه به جای نمی‌بریم، باید به دنبال الگوی منسجم توسعه بود/ قیمت یک واحد مسکونی ۷۰برابر درآمد سالانه‌ی یک خانوار است/ چشم‌انداز ناامیدکننده‌ای داریم
کمال اطهاری گفت: حالا که در آستانه‌ی برنامه‌ی هفتم هستیم به جای اینکه در چارچوب برنامه هفتم و یا یک برنامه و الگوی توسعه‌ی منسجم، فعالیت قانونگذاری یا تعریف برنامه را دنبال کنند، مداوم به مجلس طرح می‌برند؛ طرح‌هایی که به جرات می‌توان گفت سر و ته ندارد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، کمال اطهاری (پژوهشگر اقتصاد توسعه) در انتقاد از اقدامات پروژه‌ای و فقدان برنامه‌ی توسعه گفت: فقر، بیکاری و تورم و به طور کلی مسائل جامعه، ناشی از این است که جناح‌های مختلف سیاسی ایران به رغم ادعاهای بسیار، فاقد برنامه‌ی توسعه بوده و آنچه به اسم برنامه توسعه ارائه شده پروژه‌هایی است که به زورِ جناح‌های مختلف صرفا با برچسب توسعه ارائه شده است. پروژه‌هایی ناهمخوان که عملا راه به جایی نمی‌برند.
با پروژه‌محوری راه به جای نمی‌بریم، باید به دنبال الگوی منسجم توسعه بود
وی ادامه داد: متاسفانه پروژه‌های اساسی هیچ وقت دنبال نمی‌شود و در مقابل برای اینکه محبوبیتی به دست آورند باز هم بر طبل پروژه محوری می‌کوبند.
اطهاری به قانون‌گذاری‌های بی‌پایه و اساس اشاره کرد و گفت: تحقیقات کمی و کیفی ثابت کرده که ایران دچار قانون‌گذاریِ پراکنده و تورمِ طرح و قانون است.
این پژوهشگر اقتصاد توسعه تصریح کرد: حالا که در آستانه‌ی برنامه‌ی هفتم هستیم به جای اینکه در چارچوب برنامه هفتم و یا یک برنامه و الگوی توسعه‌ی منسجم، فعالیت قانونگذاری یا تعریف برنامه را دنبال کنند، مداوم به مجلس طرح می‌برند؛ طرح‌هایی که به جرات می‌توان گفت سر و ته ندارد.
وی ادامه داد: مثلا برای جهش تولید مسکن، می‌گویند زمین می‌فروشیم و صندوق ملی مسکن تاسیس می‌کنیم. خب شما می‌خواهید زمین بفروشید و آنوقت قیمت زمین را بالا می‌برید؟ اینها کاملا در تضاد با هم است. با زمین دولتی چنین کاری نمی‌کنند. همین کار را قبلا انجام داده‌اند و برنامه‌ی جدیدی نیست، از برنامه‌ی سوم این کار را انجام داده‌اند، باز می‌خواهند انجام دهند.
به جای دادنِ برنامه سازمان احیا می‌کنند
اطهاری گفت: ادعای بزرگ می‌کنند و به جای اینکه برنامه بدهند، سازمان احیا می‌کنند و مثلا می‌گویند ما می‌خواهیم جهاد کشاورزی را احیا کنیم. خب این سازمان است، برنامه نیست. این پراکنده‌گویی‌ها و قانونگذاری پراکنده راه به جایی نمی‌برد.
وی بیان کرد: مثلا می‌گویند بخشِ مسکن، پیشرانِ رشد اقتصادی ایران است. اینگونه نیست، بلکه دانش در اقتصاد مقاومتی، پیشران است. در واقع اقتصاد دانش بنیان است که اساس اقتصاد مقاومتی است.
اطهاری گفت: اینها خلاف قانون، خلاف سیاستهای کلی و خلاف علم اقتصاد است. با این وضعیت هر آنچه قبلا رشته بودند پنبه می‌کنند. مثلا صندوق توسعه ملی برای من پیامک می‌فرستد که ما پیگیرِ انتقال آب از دریای عمان به مرکز و شرق کشور هستیم؛ رئیس سازمان محیط زیست که وزیر کشاورزی سابق بوده می‌گوید این کار نادرست است و واقعا هم همین است. شما این آب شوری را که قرار است تصفیه کنید، چگونه می‌خواهید به کشاورزان بفروشید؟ شما باید سیستم آبیاری و نظام بهره‌برداری کشاورزی را سامان بدهید تا بتوانید با این تغییرات اقلیمی مبارزه کنید.
وی ادامه داد: گروهی دیگر هم از طرح نجات اقتصاد ایران صحبت می‌کنند و می‌گویند باید جمعیت را به ساحل ببریم. عجیب است؛ می‌خواهند طرح اقتصادی بدهند اما مثل پادشاهان صحبت می‌کنند. کسانی که این حرف را می‌زنند می‌گویند ما هزاران ساعت کار کارشناسی کرده‌ایم!
قیمت یک واحد مسکونی ۷۰برابر درآمد سالانه‌ی یک خانوار است
این پژوهشگر توسعه گفت: حرف‌های عجیب و غریب رایج است و معلوم است با این وضعیت هیچ چیزی درست نمی‌شود. قیمت‌ها و نرخ تورم دائم بالا می‌رود و دلیلش هم این است که نه برنامه دارند و نه دیپلماسیِ مناسب. دائم می‌گویند در مذاکرات چنین و چنان می‌کنیم و تبعاتش هم این می‌شود که قیمت‌ها بالا می‌رود و رنج مردم بیشتر می‌شود.
اطهاری به افزایش سکونتگاه‌های غیررسمی و حاشیه‌نشینی اشاره کرد و گفت: وقتی فقر افزایش پیدا می‌کند، مسلم است که حاشینه‌نشینی هم بیشتر می‌شود. طبق آخرین اطلاعات، چهار دهک جمعیت شهری زیر خط فقر هستند. در حال حاضر قیمت یک واحد مسکونی به ۷۰برابر درآمد سالانه‌ی یک خانوار رسیده، در صورتی که حد قابل تحمل آن ۵ برابر است و قبلا ده برابر بوده است. ببینید در دوران جنگ این رقم ۴برابر درآمد خانوار بود و از آن موقع تا الان به ۷۰ برابر رسیده است.
وی ادامه داد: گسترش سکونتگاه‌های غیر رسمی در این وضعیت امری مسلم است به خصوص که تغییرات نامساعد اقلیمی باعث شده روستاهای کوچک در مناطق کوهستانی و گرم در آستانه‌ی تخلیه‌ی کامل قرار بگیرند. یعنی اگر در دوران پیش از انقلاب سکونتگاه‌های غیررسمی بر اثر مهاجرتِ خوش‌نشینان و جوانان شکل گرفت، الان کل روستا جا کن می‌شود. برآورد من این است که در آینده نزدیک ۳میلیون نفر از این روستاهای کوچک مهاجرت خواهند کرد.
دولت از برنامه‌ی توسعه‌بخش فاصله دارد/ چشم‌انداز ناامیدکننده‌ای داریم
این پژوهشگر توسعه بیان کرد: حالا در این وضعیت به جای اینکه کشاورزی را هوشمند و نظام بهره برداری را پیشرفته کنند تا با این روش بهره‌گیری از آب را به حد متعادل برسانند، می‌خواهند آب از دریا بیاورند! در حال حاضر ۸۰ تا ۹۰ درصد مصرف آب ما در بخش کشاورزی است و این بخش ۵۰ تا ۶۰ درصد به واردات وابسته است، یعنی این سیستم بهره‌برداری و این مصرف آب نمی‌تواند هزینه‌ی این مملک را سامان دهد.
وی تصریح کرد: اگرکشاورزی هوشمند شود، مصرف آب نصف خواهد شد و آنوقت شما نیازی ندارید این کار عجیب و این پروژه‌های رانت‌خواری را از صندوق توسعه ملی راه بیندازید.
اطهاری گفت: چرا مشکل روستاهایی که شن، زمین‌های آن‌ها را می‌پوشاند را ساماندهی نمی‌کنید و آنوقت به دنبال وارد کردنِ آب از دریا هستید؟ تا این اتفاق بیفتد نصف روستاهای ما تخلیه شده است. ۵۰درصد زمین‌های کشاورزی ما پیرامون روستاهای کوچک شکل گرفته است و اینها اگر تخلیه شوند، هم کشاورزی نابود می‌شود و هم سبب توسعه‌ی سکونتگاه‌های غیررسمی می‌شود. ببینید دولت چقدر از یک برنامه‌ی توسعه‌بخش دور است!
این پژوهشگر توسعه اظهار کرد: با این وضعیت چه شعارهای عجیب و غریبی داده می‌شود و در هیچ کدام هم از نظام دانش‌بنیان خبری نیست. تنها صحبت درستی که در این چندساله شنیدم این است که اساس اقتصاد مقاومتی، اقتصادی دانش بنیان است اما اصلا به این صحبت توجهی نمی‌شود و عملی در این راستا صورت نمی‌گیرد.
اطهاری در پایان گفت: با این وضعیت ما چشم‌انداز بسیار ناامیدکننده‌ای داریم و باید این را فاش گفت. باید پرسید چه می‌کنید با این جامعه؟
