از کشاورزی تا اعتیاد و سرقت/ کارد به استخوان کشاورزان اصفهانی رسیده است

به گزارش خبرنگار ایلنا، کشاورزان شهرهای لنجان، مبارکه، فلاورجان، نجف‌آباد و اصفهان که از حقابه‌داران زاینده‌رود محسوب می‌شوند از حق خود محروم هستند و به تبع این موضوع گرفتار مشکلات متعددی شده‌اند. طومار شیخ‌بهایی، مهم‌ترین موضوع و سند داوری برای تقسیم حقابه زنده رود محسوب می‌شود. 

بر اساس اسناد و مدارک موجود، پیش از نامه شیخ بهایی یعنی در زمان ساسانیان، آب زاینده‌رود تقسیم شده است. در زمان شیخ بهایی، کشاورزان شرایط و وضعیت زاینده رود را بار دیگر مورد بررسی قرار دادند و آب را بر مبنای طومار شیخ‌بهایی تقسیم کردند، طومار شیخ‌بهایی به عنوان سند اولیه تقسیم آب در نظر گرفته می‌شود. زنده‌رود بر اساس ۳۳ دهنه پل زاینده‌رود تقسیم‌بندی شده است. 

سال ۱۳۳۲، بنگاه آب تشکیل و سهم کشاورزان بر اساس تصمیمات این بنگاه مشخص شد. پس از انقلاب یعنی در سال ۶۲، وزارت نیرو بر اساس قانون «توزیع عادلانه آب»، آب زاینده‌رود را تقسیم و سهم حقابه‌داران را مشخص می‌کند. این قانون، حقابه‌ها را به رسمیت شناخته است یعنی اینکه دیگران حق دخل و تصرف در آب زاینده رود را ندارند. اگرچه حقابه‌داران امتیاز استفاده از آب زنده‌رود را دارند ولی دیگران نیز در این رود تصرف کرده‌اند. کشاورزان حق استفاده از زنده‌رود را از شورای نگهبان نیز استعلام گرفته‌اند، این شورا در پاسخ گفت، آب رود حق مسلم حقابه‌داران است. 

کوچک شدن سفره‌های کشاورزان

یزدانی (نماینده حقابه‌داران شبکه راست نکوآباد) درباره مشکلات پیش‌آمده برای کشاورزان اصفهانی توضیح داد: بخش اعظمی از مشکلات کشاورزان منطقه غرب و شرق استان اصفهان حل شده اما مهم‌ترین مشکل این است که کشاورزان نتوانسته‌اند دو کشت بهاره و پاییزه را انجام دهند. کشاورزان منطقه شرق و غرب استان اصفهان تصمیم دارند، پنجم اردیبهشت ماه، در کف زاینده‌رود راه بروند تا به این موضوع پی‌ببرند که حقابه آن‌ها در کجا مصرف می‌شود. 

به دلیل سوءمدیریتی که در کنترل و انتقال آب زاینده رود صورت گرفته است، حقابه کشاورزان از بالادست قطع شده است. همچنین آلودگی زمین‌های کشاورزی به دلیل کثرت کارخانه‌ها و انتقال آب به استان‌های همجوار سبب شده که سفره آنها روز به روز کوچک‌تر شود. علاوه بر عوامل انسانی که نقش مهمی در وضعیت معیشتی این افراد دارد، پدیده‌های طبیعی مثل کاهش باران نیز مزید بر علت شده‌اند و معیشت کشاورزان را در تنگنا قرار داده است. با توجه به اینکه زراعت تنها راه درآمدی این گروه محسوب می‌شود، آنها دچار مشکلات مالی زیادی در سال‌های اخیر شده‌اند. 

یزدانی درباره قطع شدن منابع درآمد و تحت تاثر قرارگرفتن معیشت توضیح داد: من همواره برای مدیران جهاد کشاورزی و سازمان آب در استان اصفهان این پرسش را مطرح می‌کنم، آیا شما حاضر هستید تا از دریافت حقوق ماهانه خود انصراف دهید؟ به طور قطع و یقین، اگر حقوقشان را برای یک تا دو ماه دریافت نکنند، در ماه سوم نسبت به قطع شدن منابع درآمدی خود اعتراض خواهند کرد. کشاورزان از دو کشت یعنی کشت پاییزه و بهاره محروم شدند، این در حالی است که تمامی پس‌انداز خود را برای گذران زندگی مصرف کرده‌اند. امروز وضعیت زندگی کشاورزان نه تنها مطلوب نیست بلکه بحرانی است. 

نماینده حقابه‌داران شبکه راست نکوآباد تصریح کرد: مشکلات محدود به از دست دادن منابع درآمدی نمی‌شود، آنها از بیمه تامین اجتماعی محروم هستند و امکان بازنشستگی میسر نیست. کشاورز باید دروغ بگوید و بیمه خود را به صورت یک کارگر صوری رد کند. بسیاری از کشاورزان بیشتر از ۵۰ سال دارند و تامین اجتماعی دیگر آنان را بیمه نمی‌کند. کشاورزی که ۵۰ یا ۶۰ سال دارد چگونه خود را بیمه کند؟ به طور قطع و یقین، هیچ حمایتی از این گروه شغلی صورت نگرفته است. یک کشاورز در طول سال‌های گذشته فعالیت داشته و اکنون به مرز بازنشستگی رسیده است اما نمی‌تواند بازنشسته شود. در این شرایط، باید بازهم به کار خود ادامه دهد تا منبع درآمدی و معیشت خانواده حفظ شود. کشاورزان عائله‌دار هستند و بسیار زشت است که محتاج فرزندان خود باشند.

به گفته یزدانی، در روزهای کرونایی بسته‌هایی برای کشاورزان درنظرگرفته شده است اما این بسته‌ها به قدری ناچیز است که شاید ۱۰ روز از معیشت یک خانواده کوچک را تامین کند ولی به طور معمول، خانواده‌های این افراد پرجمعیت است. 

براساس برنامه ششم سه سال برای پرداخت وام به کشاورزان مهلت داده شده و سود و دیرکرد نیز مشمول بخشیدگی می‌شود. این تصمیم به دلیل خشکسالی، سرمازدگی و آفات مزارع کشاورزان  است که دستان خود را روی گلوی آنها گذاشته است. همچنین مجلس قانونی درباره بخشیدن سودبانکی و دیرکرد اقساط کشاورزان تصویب کرده است. البته این قانون اجرا نشده و بانک‌ها با تحت فشار قراردادن کشاورزان به دنبال بازپس‌گیری اقساط هستند. کشاورزانی نه تنها شاهد خشک شدن منابع آبی خود هستند بلکه به تبع آن، محصولات خود را از دست می‌دهند.

یزدانی تشریح کرد: برخی از کشاورزان به دلیل دریافت وام به بانک‌ها بدهکار هستند. مصوبه‌ای قانونی درباره بخشودگی دیرکرد اقساط و سودبانکی داریم اما این موضوع مورد توجه قرار نگرفته است. بانک‌ها با تحت فشار قراردادن ضامن، کشاورزان را به صورت غیرمستقیم تحت فشار قرار می‌دهند. این موضوع یکی دیگر از گرفتاری‌های گروه‌های کشاورز در استان اصفهان است. 

وی تصریح کرد: وقتی آبی برای کشاورزان وجود ندارد، دیگر کشت معنا و مفهوم نخواهد داشت. حدود ۳ هزار کشاورز در «پیربکران» و «گرکن» اشتغال دارند که منبع اصلی درآمد آنان از محل دامداری، باغداری و کشاورزی تامین می‌شود. این افراد در بیکاری مطلق به سر می‌برند و ارتزاق آنان سخت است. برخی از مشاغلی که به صورت غیر مستقیم با صنعت کشاورزی در ارتباط بودند، گرفتار معضل بیکاری هستند. صاحبان ماشین‌آلاتی مثل کمبیان و تراکتور به دلیل رکود فعلی صنعت کشت و کار، ماشین‌آلات خود را فروخته‌اند و با خرید خودرو سبک یا سنگین تغییر شغل داده‌اند. معیشت کشاورزان بحرانی است و برخی از آن‌ها محتاج نان شب خود شده‌اند. بسیاری از روستاها خالی از سکنه شده و حاشیه‌نشینی روندی صعودی دارد و در این میان بسیاری از کشاورزان به دستفروشی روی آورده‌اند اما شهرداری تلاش می‌کند که جلوی فعالیت آن‌ها را بگیرد. عده‌ای نیز با اجاره دکه‌ای، سیگار فروش شده‌اند. بزهکاری نیز در منطقه افزایش یافته و برخی از کشاورزان گرفتار منجلاب اعتیاد شده‌اند.

نماینده حقابه‌داران شبکه راست نکوآباد با تاکید بر آثار منفی ناشی از بیکاری گفت: متاسفانه آمار سرقت به دلیل بیکاری افزایش یافته است. پمپ آب، ترانس برق و لوله‌های انتقال آب بخشی از کالاهای مسروقه هستند. 

بسیاری از کشاورزان در استان اصفهان آسیب دیده‌اند و مشکلات متعددی گریبان آن‌ها را گرفته است. کشاورزانی که مالک زمین کشاورزی هستند با مشکل روبرو شده‌اند. در این شرایط، وضعیت کشاورزان بدون زمین به مراتب سخت‌تر است. اینطور به نظر می‌رسد، تمامی موارد به دلیل سوءمدیریت مسئولان صورت گرفته و کشاورزان گرفتار مشکلات فراوان هستند. اگر زیرساخت‌ها و پیش‌بینی‌ها درست درباره طرح‌ها وجود داشت، کشاورزان اصفهانی در این وضعیت گرفتار نمی‌شدند.