انتطار برای محاسبات مزد ۱۴۰۰/ خط فقر حداقلی و رسمی ۷ میلیون و ۱۴۳ هزار تومان است/ آیا نرخ سبد معیشت از خط فقر کمیته امداد کمتر است؟+نمودارها

به گزارش خبرنگار ایلنا، امروز (ششم بهمن ماه) سومین جلسه رسمی کمیته دستمزد با حضور نمایندگان سه گروه دولت، کارگران و کارفرمایان تشکیل می‌شود. عمده‌ترین دستور کار کمیته دستمزد، به سرانجام رساندن محاسبات سبد معیشت خانوار و اعلام رقم نهایی آن است.

با توجه به اینکه هرسال، سبد معیشت خانوارِ مورد استفاده برای مذاکرات مزدی، براساس آمارهای تورمی دی ماه محاسبه می‌شود، امسال نیز انتطار می‌رود در جلسه امروز، محاسبات رسمی سبد معیشت ۱۴۰۰ آغاز شود. این درحالیست که چند روز پیشتر، آمارهای تورمی دی ماه، توسط مرکز آمار ایران منتشر شده است.

براساس داده‌های منتشره، نرخ تورم سالانه دی ماه ١٣٩٩ برای خانوارهای کشور به ٣٢,٢ درصد رسیده که نسبت به همین شاخص در ماه قبل، ١,٧ واحد درصد افزایش نشان می‌‌دهد. نرخ تورم نقطه‌ای دی ماه ١٣٩٩ در مقایسه با ماه قبل ١,٤ واحد درصد افزایش یافته است. نرخ تورم نقطه‌ای گروه عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» با افزایش ٢.٠ واحد درصدی به ٥٩.٩ درصد و گروه «کالاهای غیر خوراکی و خدمات» با افزایش ١.٢ واحد درصدی به ٣٩.٩ درصد رسیده است. منظور از نرخ تورم نقطه‌ای، درصد تغییر عدد شاخص قیمت، نسبت به ماه مشابه سال قبل است. نرخ تورم نقطه‌ای در دی ماه ١٣٩٩ به عدد ٤٦,٢ درصد رسیده است؛ یعنی خانوارهای کشور به‌طور میانگین ٤٦.٢ درصد بیشتر از دی ١٣٩٨ برای خرید یک «مجموعه کالاها و خدمات یکسان» هزینه کرده‌اند.

تغییرات تورمی خوراکی‌ها

فرامرز توفیقی (رئیس کمیته دستمزد کانون عالی شوراها) که به نمایندگی از جانب کارگران در جلسه امروز شرکت می‌کند؛ با اشاره به ادامه افزایش قیمتها در دی ماه، به ایلنا می‌گوید: تورم نقطه‌ای خوراکی‌ها در دی ماه، ۵۹.۹ درصد است؛ اگر به نمودار تغییر نرخ خوراکی‌ها از اسفند سال قبل تا امروز نگاه کنیم، درمی‌یابیم که در بخش خوراکی‌ها به تنهایی، یک تورم ۴۱۰ درصدی داشته‌ایم. یعنی قیمت خوراکی‌ها از اسفند ۹۸ تا انتهای دیماه ۹۹، به طور متوسط ۴۱۰ درصد افزایش یافته است.

او در نمودارهایی تغییرات نرخ تورم در بخش‌های مختلف را ترسیم کرده است؛ نمودار زیر، تغییرات نرخ خوراکی‌ها، از بهمن سال گذشته تا انتهای دی ماه سال جاری را نشان می‌دهد. این نمودار نشان می‌دهد که تورم نرخ خوراکی‌ها در دی ماه از تمام ماه‌های گذشته بیشتر بوده است و بازهم اقلام مورد نیاز زندگی مردم گران شده‌اند؛ تورم خوراکی‌ها فقط در دو ماه ابتدای امسال، مقدار کمتر و پایدارتری داشته است اما بعد از گذشت بهار، با سرعت بسیار در قالب یک نمودار خطی صعودی افزایش یافته و در دی ماه به نقطه اوج خود رسیده است.

نمودار زیر نشان می‌دهد که افزایش تورم خوراکی‌ها در مقایسه با تورم سالانه بسیار بیشتر است و خوراکی‌ها، بیشتر از نرخ متوسط تورم گران شده‌اند.

تغییراتِ تورم نقطه به نقطه و سالانه و فاصله دهک‌ها

نمودار تورم نقطه به نقطه نیز نشان‌دهنده افزایش نرخ تورم نقطه به نقطه در دیماه است؛ یعنی همه کالاها و خدمات به صورت تصاعدی در دیماه به نسبت ماه مشابه سال قبل گران شده‌اند؛ این افزایش نرخ، سطح زندگی مردم را به نسبت دیماه سال قبل، به شدت تنزل داده است. در این بین، فقط آبان ماه کمی بالاتر از دی ماه ایستاده است.

نمودار تغییرات تورم سالانه نیز، نشان دهنده افزایش نرخ تورم سالانه در دیماه نسبت به ماه‌های قبلتر است. نقطه عطف منحنی تورم سالانه در مردادماه است؛ تا مردادماه نرخ تورم سالانه کاهش یافته اما بعد از آن، دوباره نمودار افزایشی شده و هرماه، نرخ تورم سالانه افزایش یافته است.

مولفه موثر بعدی، فاصله تورمی دهک‌هاست که در ماههای اخیر به شدت افزایش یافته؛ این فاصله تورمی نشان‌دهنده افزایش ضریب جینی و تعمیق شکاف فقیر و غنی در جامعه است. این فاصله تورمی در آذر ۹۹، ۹.۳ درصد بوده که بازهم در دی ماه افزایش یافته و به ۹.۵ رسیده است.

سبد معیشت حداقل چقدر است؟

در این میان، اگر قرار باشد محاسبات سبد معیشت خانوار –موضوع بند دوم ماده ۴۱ قانون کار- براساس آمارهای تورمی دی ماه محاسبه شود، عدد آن تقریباً چه رقمی است؛ توفیقی در پرسش به این پاسخ، با تاکید بر اینکه هنوز محاسبات دقیق انجام نشده، می‌گوید: باید به دقت و با در نظر گرفتن جزئیات، محاسبات صورت بگیرد؛ اما می‌توانم بگویم سبد معیشت استخراجی دی ماه، حدود ۹ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان می‌شود؛ البته این سبد بسیار حداقلی است و با معیارهای حداقلی و مورد توافق گروه‌ها، محاسبه می‌شود.

خط فقر رسمی چقدر است؟

او در ادامه، به معیار دیگری برای خط فقر اشاره می‌کند؛ اعدادی که اخیراً توسط کمیته امداد امام خمینی (ره) اعلام شده است. 

در روزهای اخیر، علیرضا عسگریان معاون مشارکت‌های مردمی کمیته امداد امام خمینی (ره) اظهار داشته است: مرکز رصد ماهانه در ۱۸۰۰ نقطه نمونه‌برداری می‌کند و خط فقر غذایی را تعریف می‌کند. اکنون خط فقر غذایی به ازای هر نفر ۶۷۰ هزار تومان است. توفیقی می‌گوید: اگر همین عدد را مبنا قرار دهیم، به یک خط فقر حداقلی می‌رسیم این عدد، خط فقر غذایی برای یک نفر در ماه است که چون اندازه خانوار متوسط کارگری، ۳.۳ نفر است، برای خانوار می‌شود:

 ۲.۲۱۱.۰۰۰تومان =۳.۳*۶۷۰۰۰۰

او ادامه می‌دهد: پس ۲ میلیون و ۲۱۱ هزار تومان، نیاز خط فقر غذایی برای یک خانوار است؛ یعنی یک خانواده باید این رقم را برای تهیه مایحتاج غذایی ماهانه خود صرف کنند؛ حالا با اتکا به همان فرمول‌های سبد معیشت، از روی سبد خوراکی‌ها، نیازهای کلی خانوار یا خط فقر کلی را به دست می‌آوریم:

۷.۱۴۳.۷۸۰تومان=۱۰۰/۳۰.۹۵*۲.۲۱۱.۰۰۰ 

این عدد یعنی ۷ میلیون و ۱۴۳ هزار تومان، خط فقر حداقلی برای یک خانوار ۳.۳ نفره است که براساس آمارهای رسمی و حداقلی کمیته امداد تهیه شده است؛ سوال اینجاست که آیا می‌توان سبد معیشت خانوار را کمتر از این خط فقر رسمی اعلامی توسط کمیته امداد محاسبه و اعلام کرد؟

هر عددی که در مذاکرات کمیته دستمزد بر سر آن توافق شود، نمی‌تواند از این عدد حداقلی یعنی از ۷ میلیون و ۱۴۳ هزار تومان کمتر باشد و آمارهای تورمی دی ماه نشان می‌دهد که این عدد باید بیشتر از ۹ میلیون تومان باشد.

با این حال، به رسمیت شناختن حق کارگران برای گرفتن دستمزد ۹ میلیون تومانی، یک وجه قضیه است که البته کم اهمیت نیست اما وجه مهمتر، توافق بر سر پرداخت این دستمزد است؛ آیا امسال هم به روال همیشه، محاسبات کمیته دستمزد و نرخ سبد معیشت قرار است در کشوهای وزارت کار خاک بخورد و بدون کاربرد عملی و عینی، فقط چند عدد و رقم روی میز مذاکره باقی بماند؟!

گزارش: نسرین هزاره مقدم