رئیس پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی در گفت و گو با ایلنا:
بانک‌ها اجازه و انگیزه وصول دارایی‌های خود را ندارند
باید به لحاظ حقوقی به بانک‌ها اجازه داده شود که مطالبات خود را به صورت حراج به فروش برسانند؛ به عنوان مثال ملکی که در حدود ۱۰ میلیارد تومان قیمت‌گذاری شده است را بانک باید بتواند با قیمتی پایین‌تر بفروش برساند.
رئیس پژوهشکده پولی و بانکی کشور گفت: نکته‌ای که مطرح می‌شود این است که بانک‌ها هم باید اجازه این کار و هم انگیزه انجام آن را داشته باشند؛ بانک‌ها در حال حاضر انگیزه انجام این کار را هم ندارد، ریگولاتور یا بانک مرکزی باید به بانک‌ها فشار وارد کند که نسبت به نقد شوندگی دارایی‌های خود اقدام کنند و میزان نقد شوندگی بانک‌ها از یک نسبتی نباید کمتر شود.
فرهاد نیلی، در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری ایلنا، در خصوص وضعیت دارایی‌های منجمد شده بانک‌ها و بررسی راه حل‌های برون رفت از این مسئله، گفت: فرق عمده‌ای میان دارایی‌های فیزیکی و دارایی‌های مالی وجود دارد؛ در خصوص دارایی‌های فیزیکی به طور مثال عنوان می‌شود که مالک یک لپ تاپ هستید و آن را خریداری کرده‌اید، اما در خصوص دارایی‌های مالی این گونه می‌توان گفت کالایی که در اختیار شما است، بدهی فردی دیگر به شما است، بنابراین وقتی شما از اقتصاد بیرون می‌روید، این دارایی‌ها و بدهی‌ها در برابر یکدیگر از بین می‌روند و کنسل می‌شوند.
وی در ادامه افزود: بنابراین یک دارایی در صورتی دارای ارزش محسوب می‌شود که آن دارایی قابل نقد شدن باشد، اگر دارایی‌ها قدرت نقد شدن خودشان را از دست دهند و یا قدرت نقد شدنشان کاهش پیدا کند، آن زمان ارزش واقعی دارایی‌ها کاهش می‌یابد.
نیلی با اشاره به این مسئله که ارزش یک دارایی، بر اساس رقم اسمی آن دارایی مورد سنجش قرار نمی‌گیرد، گفت: ارزش یک دارایی بر اساس جریان درآمدیی است، که از آن قابل استخراج باشد.
وی گفت: به طور مثال اگر من یک ساختمان دارم که ۱۰ میلیارد تومان می‌ارزد، اما نمی‌توانم آن را بفروشم و یا اجاره دهم و به طور کلی اگر نتوانم از آن ساختمان درآمد حاصل کنم، این دارایی وبال گردن من است.
نیلی تصریح کرد: حال نکته اینجا است که در خصوص بانک‌ها این مسئله بسیار پراهمیت است، جدا از آن این روال برای همه بنگاه‌ها دارای اهمیت است، اما برای بانک‌ها دارای اهمیتی مضاعف است. باید در خصوص بانک‌ها این مسئله را برآورد کرد که نرخ بازیابی دارایی‌های آنها تا چه میزان است؛ آیا توان ایجاد درآمد دارد یا خیر؟
رئیس پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی عنوان کرد: بنابراین نکته‌ای که ما طی تحقیق و بررسی‌های خود به آن اشاره کردیم این است که علاوه بر دو مسئله بنیادین بازار اعتبارات که یکی از آنها شکست بازار اعتبارات و دیگری جیره‌بندی اعتبارات است، از سال ۹۲ که وضعیت بازار مسکن در رکود رفته و مطالبات معوق ما نسبتا زیاد شده است، بخشی از دارایی‌های بانکی ما منجمد شده‌اند.
وی با اشاره به این مسئله که انجماد دارایی‌های بانکی در همه جا ممکن است رخ دهد، گفت: اما نکته اینجا است که باید بتوان این انجماد را دوباره به حالت مایع تبدیل و آن را جاری و نقد کرد.
نیلی گفت: از چند سال پیش بانک‌ها بدهی‌های خود از صنایع کوچک و بزرگ شکست خورده را با ضبط اموال در اختیار گرفته‌اند و از طرف دیگر به امید کسب سود هرچه بیشتر با سرمایه‌گذاری در بخش مسکن و ساختن آپارتمان‌های لوکس، و با واردن شدن به وضعیت رکود، با حجم زیادی از دارایی‌های منجمد شده روبرو شده‌اند.
رئیس پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه چه راهکاری برای به جریان انداختن این دارایی‌ها وجود دارد، گفت: این دارایی‌ها به دو بخش تقسیم می‌شود که یکی از آنها مطالبات معوق است که ما تاکنون هیچ‌گونه راه حلی برای آن طراحی نکرده‌ایم وضعیت را به گونه‌ای مدیریت می‌کنیم که وضع از این بدتر نشود. در همه جای دنیا، مطالبات معوق با نهاد جدیدی که ایجاد می‌شود، سامان پیدا می‌کند و آن هم نهاد مدیریت دارایی‌ها است.
وی در ادامه افزود: از کسی که جایی را کثیف کرده است، نمی‌توان انتظار داشت که بیاید و آنجا را تمیز کند، مگر زمانی که بتوانیم این مسئولیت را به وی بازگردانیم. در حال حاضر بانک‌ها نمی‌توانند دارایی‌های خود را پاک سازی کنند، بلکه یک نهاد دیگر باید این دارایی‌ها را پاک‌سازی کند که آن نهاد باید یک نهاد حاکمیتی باشد، هرچند که تحقق این مسئله زمان می‌برد.
نیلی گفت: بحثدیگری هم که مطرح می‌شود این است که بازار مسکن باید متحول شود و رونق در این بازار به وجود آید که متاسفانه افق آن هم مشاهده نمی‌شود.
وی در ادامه افزود: اما باید به لحاظ حقوقی به بانک‌ها اجازه داده شود که مطالبات خود را به صورت حراج به فروش برسانند؛ به عنوان مثال ملکی که در حدود ۱۰ میلیارد تومان قیمت‌گذاری شده است را بانک باید بتواند با قیمتی پایین‌تر بفروش برساند.
نیلی عنوان کرد: نکته‌ای که مطرح می‌شود این جا است که بانک‌ها هم باید اجازه این کار و هم انگیزه انجام آن را داشته باشند؛ بانک‌ها در حال حاضر انگیزه انجام این کار را هم ندارد، ریگولاتور یا بانک مرکزی باید به بانک‌ها فشار وارد کند که نسبت نقد شوندگی دارایی‌های خود اقدام کنند و نباید میزان نقد شوندگی آن بانک‌ها از یک نسبتی نباید کمتر شود.
رئیس پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی در پایان خاطرنشان کرد: ادامه همین روند باعثمی‌شود که نرخ‌ها افزایش یابد، زیرا نرخ‌ها به میزان نقدشوندگی دارایی‌ها بستگی دارند.
