لازمه خروج از رکود در گرو برقراری انضباط مالی و نتیجه مذاکرات هسته ای است

رکود و تورم وقتی به هم می‌رسند شرایط ویژه‌ای را در اقتصاد رقم می‌زنند. شرایطی که در آن نه رکود به تنهایی حکم فرمایی می‌کند و نه تورم یکه‌ و تنها بر اقتصاد مستولی می‌شود. بلکه در این شرایط رکود و تورم با یکدیگر اجین می‌شوند و «رکود تورمی» را دامن می‌زنند.

این دو در کنار هم زمینه‌ای پدید می‌آورند که در آن از رکود بیکاری خارج می‌شود و از تورم هم افزایش قیمت دسته‌جمعی کالا‌ها! یعنی در این شرایط ما باید با دو معضل بجنگیم که بر آمدن هماهنگ از پس آن دو امری به شدت دشوار به نظر می‌آید.

زیرا سلاحی که برای شکست تورم به کار می‌رود - یعنی کاهش نقدیندگی - بر رکود دامن می‌زند و شکست رکود هم که چیزی جز تزریق منابع مالی و نقدینگی نیست به تورم می‌انجامد و این چرخه تا جایی پیش می‌رود که «رکود تورمی» بزرگ‌ و بزرگ‌تر می‌شود.

آنطور که به نظر می‌آید و شواهد بازار‌ها نشان می‌دهد اقتصاد کشور هم‌اکنون در شرایط «رکود تورمی» قرار دارد و با اینکه یک سال از فعالیت اقتصادی دولت یازدهمی‌ها گذشته اما هنوز هم شرایط «رکود تورمی» را می‌توان در بسیاری از بازارهای کشور دید.

این در حالی است که وزیر اقتصاد دولت یازدهم با تأکید بر اینکه اقتصاد ایران در سال جاری به سمت خروج از وضعیت رکود تورمی حرکت کرده است، معتقد است: دولت محتاطانه و با توجه به حساس بودن این شاخص به مجموعه‌ شرایط و تحولات سیاسی - اقتصادی، نرخ تورم ۲۵ درصدی را برای پایان سال ۹۲ و ماه‌های اول سال ۹۳ هدف‌گذاری کرده بود که به آن دست یافته است.

به همین علت برای بررسی شرایط اقتصادی کشور در یک سال حیات دولت یازدهم به گفت‌و‌گو با دکتر علی قنبری، استاد دانشگاه و کار‌شناس مسائل اقتصادی و عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس نشسته‌ایم که مشروح آن به شرح زیر است:

آقای دکتر قنبری شرایط اقتصادی ایران را در حال حاضر و بعد از گذشت یک سال از حیات دولت حسن روحانی چطور می‌بینید؟

پس از برگزار شدن انتخابات ریاست جمهوری و انتخاب دکتر روحانی سرمایه اجتماعی در کشور بالا رفت و مردم با اعتماد و امید بیشتری به آینده می‌اندیشند.

همین امر باعثشده است آرامشی در اقتصاد کشور ایجاد شود، که نمی‌توان به هیج وجه منکر آن شد. در این مدت که از حیات دولت می‌توان گفت گذشته شاخص‌های اقتصادی بهتر شده است به طور مثال درباره تورم با شرایطی پیش آمده تورم انتظاری بهبود پیدا کرده است.

مگر وضعیت اقتصادی چگونه بود که می‌گویید آرامش به اقتصاد بازگشته؟

متأسفانه در طول ۸ سال گذشته علیرغم ظرفیت‌ها و توانمندیهای اقتصادی فراوان و منابع مادی و انسانی سرشار در کشور بدلیل مدیریت ناکارآمد و اتخاذ سیاستهای غلط و مداخله گرایانه دولتهای نهم و دهم در عرصه‌های اقتصادی و سیاسی کشور و انزوای ایران در عرصه جهانی، ایران با تضعیف شاخصهای اقتصادی در سالهای اخیر مواجه بوده است که همین امر اقتصاد کشور را در رکود تورمی که در واقع ارمغان ان رکود و تورم همزمان با هم است فرو برده است.

دولت برای خروج از رکود تورمی چه باید بکند؟

خوب ببینید دولت به خصوص برای مهار تورم و خروج کشور از شرایط رکود تورمی برنامه‌هایی را اعلام کرده است که امیدوارم شرایط رشد اقتصادی فراهم و تورم تا حدودی مهار شود.

در واقع دولت با مجموعه‌ای از این اقدامات از جمله تمرکز بر تقویت تولید و در نتیجه اشتغال زایی می‌تواند کشور را از این شرایط نامطلوب نجات دهد.

آیا در این یک سال دولتی‌ها به موفقیتی هم در این خصوص رسیده‌اند؟

بله البته. ما می‌بینید که بر طبق آمار ارائه شده در مدت یک سال گذشته تورم از بالای چهل درصد در زمان دولت دهم به زیر سی درصد رسیده است و امیدواریم که تا پایان سال به بیست و پنج درصد برسد. همچنین انتظار می‌رود رشد اقتصادی که در دولت اقتصادی منفی پنج درصد بوده است و در حال حاضر به صفر نزدیک شده است، مثبت شود که همین امر نشان دهنده رشد مثبت از لحاظ اقتصادی بوده است.

به نظر شما مهم‌ترین دغدغه دولت و همچنین مردم در این روز‌ها چیست؟

از نطر بنده خروج از شرایط رکود اقتصادی مهم‌ترین دغدغه دولت و مردم همزمان است چرا که مردم از رکود و گرانی خسته‌اند و دولتی‌ها هم برای مردمی که به آن‌ها رای داده‌اند تلاش می‌کنند. در هر حال اقدامات امیدوار کننده‌ای اتفاق افتاده است و امیدواریم که با بسته‌ای که دولت اعلام کرده و در آن برنامه‌های اقتصادی دولت روشن اعلام شده هم رشد اقتصادی به حد مثبت برسد و هم تورم به زیر بیست درصد کاهش پیدا کند.

آیا فقط ایران دچار رکود تورمی است یا در سایر کشور‌ها هم این وضعیت وجود دارد؟

در سال‌های اخیر کشورهای غربی با اقتصاد قوی هم با مشکلات عمده رکود تورمی مواجه بودند در واقع می‌توان گفت دور نمای بحران در اقتصاد جهانی و تاثیر آن بر اقتصاد جهان و نظام سرمایه داری حداقل تا یکسال آینده(براساس پیش بینی‌های اقتصاددانان و موسسات اقتصاد جهانی) زیاد روشن نخواهد بود ولی قطعاً روند رکودی اقتصاد جهانی همچنان تا اواسط سال ۹۳ تداوم خواهد داشت و زیانهای اقتصادی و روند نرخ بیکاری و ورشکستگی نهادهای مالی و بنگاههای عمده اقتصادی تداوم خواهد یافت. به نظر می‌رساند به تدریج با پایان سال ۹۳ رونق مجدد اقتصادی از طریق افزایش تقاضا موثر صورت خواهد گرفت.

ایران هم هر چند مشکلات مشابه با کشورهای سرمایه داری غربی ندارد اما به دلیل تحریم‌ها و ناکارامدی دولت قبلی شرایط مشابهی را تجربه می‌کند.

از نظر شما لازمه خروج کامل کشور از شرایط رکود تورمی چیست؟

لازمه خروج کشور از شرایط رکود سرمایه گذاری بیشتر، تلاش در جهت هماهنگ کردن سیاست‌های پولی و مالی، برقراری انضباط مالی، نتیجه گرفتن مذاکرات هسته‌ای، بهبود وضعیت گردشگری، رونق کشاورزی، بازگشایی کارخانه‌های تعطیل و نیمه تعطیل با تامین نقدینگی است. که به نظر من در دولت یازدهم دارد قدم به قدم اجرایی می‌شود و باید منتظر اخبار خوش اقتصادی در ماه‌های آینده به خصوص با اجرایی شدن توافق ژنو و به ثمر رسیدن مذاکرات هسته‌ای با کشورهای غربی بود.

گفت و گو از علی پیرولی