حل فساد گره از مشکلات کشور باز می کند

محسن رنانی فساد سیاه را فساد سیستمی دانست و گفت: در این شرایط عوض شدن آدم‌ها و تاسیس نهاد کنترلی و بازرسی موجب از بین رفتن فساد نمی‌شود. در این سیستم آدم‌های فاسد یا باید حذف شوند و یا همرنگ سیستم شوند و در صورت باقی ماندن نیز از بین خواهند رفت.

محسن رنانی کار‌شناس اقتصادی در نشست خبری که در محل اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران تحت عنوان «اقتصاد ایران در اسارت دیوان از جرم سفید تا فساد سیاه» برگزار شد با بیان این مطلب که ما با سونامی فساد رو به رو هستیم گفت: فساد از جنگ و تحریم جدی‌تر است زیرا در نظام سیاسی و اقتصادی ما تکنیکی غیرقابل بازگشت است.

وی جنگ و تهاجم را دشمن خارجی دانست و افزود: خشکسالی دشمن درونی اقتصاد است که هر روزه در حال تشدید شدن است و هم اکنون کشور با هر سه مساله مواجه است.

رنانی با بیان این مطلب که برای آب به خارجی‌ها نیازمند هستیم، ادامه داد: این به آن معناست که باید آب و نان را وارد کنیم و این مساله تغییر در چیدمان ملی را می‌طلبد و بدون در نظر گرفتن این مساله قادر به پیش‌بردن اهداف نیستیم.

این کار‌شناس اقتصادی جرم را به چهار دسته سفید، زرد، سیاه و خاکستری تقسیم‌بندی کرد و افزود: طبق تعریف ارائه شده جرم به هر عملی که مطابق قانون ممنوع شده باشد و برای آن کیفر تعیین شود اطلاق می‌شود که البته در عمل کشور ما به این تعریف جرم پایبند نیست.

وی دسته نخست جرم را سیاه دانست و تصریح کرد: زمانی که این جرم بر فضای کشور حاکم است زندگی را سیاه می‌کند و موجب متوقف شدن تصمیم‌گیری و حرکت می‌شود مانند قتل، جنگ‌داخلی، جنگ شهری و سرقت مسلحانه که بیشتر جرایم عمدی و خشونت‌امیز مشمول جرم سیاه می‌شود.

رنانی ادامه داد: دسته دیگر جرایم خاکستری است که موجب توقف کشور نیم‌شود اما روند حرکت را کند می‌کند مانند جرایم غیرعمد و قتلی که در رانندگی رخ می‌دهد همچنین جرایم مالی مانند اختلاس که حرکت اقتصادی را مبهم یا کند می‌کند را در این دسته قرار می‌گیرد.

این کار‌شناس اقتصادی دسته سوم جرایم را زرد عنوان کرد و افزود: این جرایم توسط یقه‌سفید‌ها انجام می‌شود و موجب ضایع شدن حق مردم عامی، راننده، فعالان اقتصادی می‌شود؛ این نوع جرایم موجب ایجاد رانت، پولشویی و شوه خواهد شد که تاثیر بیرونی آن کمتر از دو مورد اول است.

رنانی در خصوص نوع چهارم جرایم، گفت: جرایم سفید صفت قانونی جرم را ندارد و عملا جرم محسوب نمی‌شود اما پیامدهای مجرمانه دارد. مانند شکنجه سفید که اثرات این دسته مانند بقیه جرم‌هاست لذا دستگاه‌های اداری باید اطلاعاتی که محرمانه نیست به اطلاع مردم برسانند در صورتی که این اقدام صورت نمی‌گیرد.

این کار‌شناس اقتصادی با بیان این مطلب که سرمایه‌گذاران برنامه‌های خود را بر اساس قول مقامات تنظیم می‌کنند، افزود: بی‌ثباتی موجود در سخنان مقامات موجب اختلال در برنامه‌های افراد می‌شود.

رنانی با انتقاد به عملکرد مجلس نسبت به فاز اول هدفمندی یارانه‌ها، خاطرنشان کرد: بر طبق این قانون قرار بود ۳۰ درصد درآمد به بخش خصوصی اختصاص یابد اما در عمل چنین امری صورت نگرفت. این جرم را می‌توان جرم سفید دانست اما به نظر بنده این جرم خاکستری و غیرقانونی است.

وی با بیان این مطلب که این بخش از جرم در کشور‌ها رایج است، افزود: این امر موجب بی‌ثبات شدن اقتصاد و فراری دادن سرمایه‌گذاران می‌شود و نسبت به جرم سیاه، خاکستری و زرد در کشور ما از گستردگی بیشتری برخوردار است.

این کارشناس ارشد اقتصاد فرار مالیاتی را از جنس خاکستری عنوان کرد و افزود: وام‌هایی که از طریق کار چاق‌کن‌ها داده می‌شود به اقتصاد کشور ضربه وارد می‌کند که میزان این ضربه نسبت به ناکارآمدی اقتصاد و نظام اداری شدت پیدا می‌کند.

رنانی فساد سیاه را فساد سیستمی دانست و افزود: در این شرایط عوض شدن آدم‌ها و تاسیس نهاد کنترلی و بازرسی موجب از بین رفتن فساد نمی‌شود. در این سیستم آدم‌های فاسد یا باید حذف شوند و یا همرنگ سیستم شوند و در صورت باقی ماندن نیز از بین خواهند رفت.

این کار‌شناس اقتصادی تصریح کرد: این فساد از دید نخبگان و تود‌ه‌ها منع شده است و اثر مخرب دارد.

رنانی فساد سیستمی را به بدن سرطانی تشبیه کرد و افزود: فساد مانند توده بدخیم در سیستم رشد پیدا می‌کند که برای از بین بردن این بیماری نیاز به دارو و اراده قوی دارد.

این کار‌شناس اقتصادی با بیان این مطلب که در آستانه ورود به جرم سیاه هستیم، تصریح کرد: در کشورهای در حال توسعه فساد زرد موجب رشد صدور مجوز‌ها و رونق فعالیت‌های اقتصادی می‌شود و زمانی که وارد فساد خاکستری می‌شویم شدت ضربه آن به اقتصاد بستگی به نظام اقتصادی کشور دارد.

رنانی با اشاره به اینکه فساد سیاه موجب مدفون شدن سرمایه‌ها می‌شود، افزود: در چنین سیستمی کارآفرینان کنار می‌روند یا به مدیران فرصت‌جو تبدیل می‌شوند.

این کار‌شناس اقتصادی انواع نابرابری سیاسی، اقتصادی و اجتماعی را فسادآور دانست و افزود: نابرابری در جوامع موجب افزایش فساد می‌شود همچنین فاصله هر نوع قدرتی فسادآور است.

وی با بیان این مطلب که توسعه در حکومت یکپارچه و واحد رخ می‌دهد، تصریح کرد: نفوذ ناهمگن سبب توجیه فساد می‌شود همچنین بزرگ بودن دولت و برخورداری از منابع طبیعی موجب فراهم شدن زمینه‌های فساد می‌شود و کیک فساد را بزرگ‌تر می‌کند.

رنانی با اشاره به اینکه دولت رانت‌جو بیش از ۴۰ درصد درآمدش را از منابع طبیعی به دست می‌آورد، افزود: رکود، بیکاری و تورم هر سه موجب توسعه فساد می‌شود و از آنجا که پول استاندارد استانداردهاست و بقیه موارد با این استاندارد تعریف می‌شوند تورم موجب تغییر در استاندارد پول می‌شود و به دنبال آن بی‌اعتمادی در جامعه گسترده خواهد شد لذا تورم حسنات اخلاقی را از بین می‌برد.

این کار‌شناس اقتصادی در خصوص فرارهای مالیاتی نیز گفت: ملت ایران به لحاظ تاریخی به فرار مالیاتی خود افتخار کرده‌اند و پرداخت نکردن مالیات قبحی در کشور ما ندارد.

وی نظام‌های بدون سیستم را زمینه‌ساز فساد دانست و ادامه داد: چون در این سیستم‌ها تخصیص منابع و چیدمان انسانی بر اساس وفاداری و تعهد است فساد هزینه زیادی ندارد و زمینه را برای حضور افراد فاسد گسترده می‌کند.

رنانی با بیان این مطلب که در حال حاضر در حال عبور از دولت مرفه رانتی به دولتی هستیم، گفت: دولت یازدهم پایان عصر دولت مرفه است، لذا قرارداد ۱۳۱۲ آغاز دولت مرفه بوده است که هم اکنون دوران آن به پایان رسیده است.