دکترین سیاست خارجی دولت اصلاحات

۱. دوم خرداد امسال، هجدهمین سالگرد حماسه پرشکوه دوم خرداد سال ۷۶ است که طی آن مردم با حضور و مشارکت چشم‌گیر و خیره‌کننده خود نشان دادند خواستار تغییر هستند و این تغییر را در دادن رای قابل توجه و بی‌سابقه خودشان نشان دادند. رییس دولت اصلاحات از لحظه آغاز به کار خود سه اصل اساسی را سرلوحه خویش قرار دادند که آن سه اصل مبتنی بر اعتمادسازی، تنش‌زدایی و همکاری‌های بین‌المللی بود که خود را در چارچوب گفت‌وگوی تمدن‌ها نشان داد.

۲. اگر به یاد داشته باشیم، پیش از آغاز به کار دولت اصلاحات، کشورمان با مشکلات و بحران‌های متعددی در عرصه دیپلماسی روبه‌رو بود و دامنه این بحران‌ها به گونه‌ای بود که کشور در حال وارد شدن به مرحله اتفاق‌های ناخواسته بود. در آن زمان، ایران و اتحادیه اروپا به دلیل ماجرای می‌کونوس دچار مشکلات متعددی شده بودند و کشورهای اروپایی سفرای خود را از تهران به پایتخت‌های خویش فراخوانده بودند و متقابلا نیز ایران سفیری در کشورهای اروپایی نداشت. از طرف دیگر، روابط جمهوری اسلامی ایران با کشورهای منطقه نیز دچار تنش‌هایی شده بودند. تهران و ریاض، روابطی تیره‌ با یکدیگر داشتند. ایران با کشورهایی نظیر عراق، لبنان، ترکیه و پاکستان نیز روابطی دوستانه نداشت. ترکیه، سفیرمان را از آنکارا اخراج کرده بودند. از سوی طالبان در گوشه شرقی ما، در افغانستان به قدرت رسیده بود و هر روز احتمال درگیری و جنگ با آن‌ها وجود داشت و در مدتی بعد نیز شاهد وقوع حمله به کنسولگریمان در مزارشریف بودیم.

۳. دولت اصلاحات با توجه به شمه و گوشه‌ای از مصایب و گرفتاری‌های متعدد و مختلفی که آن‌ها را بیان کردم بر سر کار آمد و براساس اصولی که آن‌ها را بیان کردم، درصدد رفع مشکلات و همکاری‌های بین‌المللی برآمد. کشورمان پیش از آن هنگام وجهه و تصویری مطلوب در عرصه بین‌المللی نداشت و مورد آماج اتهام‌های بی‌اساس و دروغین برخی از قدرت‌های بین‌المللی قرار داشت. از سویی برخی از اندیشمندان شهیر در آن هنگام، طرح جنگ تمدن‌ها را مطرح کرده بودند و فضای ایران هراسی و اسلام هراسی روز به روز در حال افزایش بود. رییس دولت اصلاحات با در پیش گرفتن سیاست گفت‌وگو و تنش‌زدایی توانست راهی را در پیش بگیرد که نتیجه آن بهبود و گسترش روابط با جمهوری اسلامی ایران است.

 با انتخاب ایشان، شاهد بودیم که پس از مدت کوتاهی تمامی سفرای کشورهای اروپایی به کشور بازگشتند و ایران نیز توانست سفرا و نمایندگان خود را به کشورهای اروپایی بفرستد. رییس دولت به خوبی با بیان نظرات جمهوری اسلامی توانست دسیسه‌های آن‌ها را از بین برد و توانست با ترمیم چهره جمهوری اسلامی، جایگاه کشورمان را چه در عرصه منطقه‌ای و چه در عرصه بین‌المللی ارتقا دهد و با تنش‌زدایی جنگ را از کشورمان دور کند. دولت اصلاحات موجب شد علاوه بر هجوم هیات‌های اقتصادی و دیپلماتیک برای حضور در ایران، شاهد افزایش سرمایه‌گذاری خارجی در کشورمان و توسعه اقتصادی باشیم. از سویی بسیاری از کشورهای خارجی علاقه‌مند به حضور در تهران یا سفر رئیس جمهور وقت کشورمان در کشور‌هایشان باشند.

مدیر کل پیشین بخش خاورمیانه وزارت امور خارجه