بسکتبال ژله ای و راههای عبور از آن (گزارش ویژه)

به گزارش ایلنا، پنجره های انتخابی جام جهانی بسکتبال و رفت و آمد تیم ها، خواسته یا ناخواسته تبدیل به یک رفتار اجتماعی می شود و این ورزش با حضور گسترده در میدان بین المللی می تواند قشرهای دیگری در جامعه پیدا کند. فدراسیون جهانی بسکتبال فیبا، این پنجره ها را برای از میان برداشتن فاصله بین تیم ها با مشارکت پذیری و فعالیت های مستمر برای توسعه آفرینی بسکتبال ملت ها برنامه ریزی کرده است که در مورد بسکتبال آسیا باید گفت بیشتر از نقاط دیگر جهان مصداق پیدا می کند.

پنجره های انتخابی جام جهانی بسکتبال، بازتاب دهنده جنبه های بسکتبال به اقشار مختلف جامعه است که در پرتو آن با برنامه ریزی اصولی می توان روی سرمایه اجتماعی تاکید کرد و بر مبنای آن، حساسیت دولت ها را برانگیخت و به فکر راهکارهای مناسب برای پیشرفت بسکتبال بود. اگر با نتایج فوتبال، مردم در موقعیتی دراماتیک به خیابان ها می ریزند و شادی می کنند، به این دلیل است که فوتبال به یک رفتار اجتماعی تبدیل شده، فضای عمومی جامعه را فرا گرفته و میراث فرهنگی متاخر است. فوتبال به قولی فرزند دنیای مدرنیته است اما در مستطیل سبز توانسته است فاصله طبقاتی جوامع را از میان بردارد و بسیاری از ملت ها با هر نوع نژاد و آیین و شرایط اقلیمی و اقتصادی، در میدان فوتبال برای دقایقی هم که شده احساس برابری کرده اند.

پنجره های انتخابی جام جهانی بسکتبال نه به مثابه کارکرد اجتماعی فوتبال بلکه در سطح میدان بین المللی بسکتبال، به سطح قابل فهم و قابل توجه بودن این ورزش در جوامع کمک می کند و تسهیل کننده برنامه ریزی قدرت ها، نهاد و ساختارهای اجتماعی است که زنجیره ای از اولویت بندی، تقسیم کار و نظارت را به صورت مرتب در جست و جو قرار می دهد. این پنجره ها به مثابه مدرن شدن و جهش در فرایند تحولات جهانی بسکتبال است و در سطح بسکتبال ایران که من آن را "بسکتبال ژله ای" تعبیر می کنم می تواند بسکتبال ژله ای ما را بالغ و سازماندهی کند.

بسکتبال ایران درست در زمانی که باید از فرایند ژله ای و موقعیت لرزان فاصله می گرفت و به ثبات می رسید، انرژی های اجتماعی را سازماندهی نکرد و نابالغ، کودک وار و ژله ای ماند. پنجره های انتخابی جام جهانی یک بار دیگر فرصت سازماندهی و برنامه ریزی این بار از بیرون را برای بسکتبال ایران فراهم کرده است تا براساس مختصات بین المللی، این ورزش بتواند اهداف خود را سازماندهی کند و با تخصیص منابع عقلانی، از مرحله ژله ای به ثبات لازم دست یابد.

رسیدن به این مرحله با توانایی مشارکت که در ایران پایین است و در نهاد اجتماعی همچون فدراسیون بسکتبال هم پایین تر، کار دشواری است. در جریان پنجره های انتخابی جام جهانی شعارهایی حتی تا المپیک 2020 شنیده می شود اما انتزاعی و بریده از واقعیت های اجتماعی بسکتبال است و قادر به بازتولید سرمایه اجتماعی نیست. در شرایط کنونی با دستکاری در امکانات و ارتباط مکانیکی، به سمت پنجره های انتخابی جام جهانی گام برداشته می شود اما برای عبور از دوران گذار و بسکتبال ژله ای تا سازمان یافتگی؛ تحرک اجتماعی، جامعه ارگانیکی و همکاری همه با هم لازم است.

افشین رضاپور