تکنولوژی VAR در ایران؛ فرصت یا تهدید؟
مطالبه عمومی استفاده از کمک داور ویدیویی در دیدارهای لیگ برتر به اجرایی شدن آن سرعت بیشتری بخشیده ولی این تمام آنچه باید اتفاق بیافتد نیست.
به گزارش خبرنگار ورزشی ایلنا، نیم فصل نخست لیگ هجدهم از حیث اشتباهات داوری و اعتراض تیم‌ها به تصمیمات نادرست داور مسابقه اگر متر و معیاری برای اندازه‌گیری داشته باشد بدون شک رکوردی تازه در فوتبال ایران از خودش به جا می‌گذارد.
اگرچه اعتراض به تصمیمات داور به درست یا اشتباه همیشه در فوتبال ما وجود داشته است ولی اینکه اکثر تیم‌های حاضر در لیگ برتر خود را قربانی امتیازات زیاد از دست رفته به خاطر سوت‌های اشتباه بدانند اتفاقیست که کمتر شاهد آن بودیم.
ماجرا به قدری بغرنج شده است که رابطه میان باشگاه‌ها و مسئولان و کادرفنی و عوامل و بازیکنان تیم‌های مختلف تیره و تار شده است و هر روز به خاطر متهم کردن تیم رقیب به سود بردن از اشتباهات داور، چند نفر در مصاحبه‌های خود از خجالت یکدیگر در می‌آیند و فضایی به وجود آمده که زیبنده ورزش ایران نیست.
در این بین صحبت‌هایی از لزوم استفاده از تکنولوژی VAR در لیگ برتر ابتدا مطرح شد و با وجود اینکه عده‌ای آن را غیر ممکن می‌دانستند، فشارهای افکار عمومی و مطالبه باشگاه‌ها از فدارسیون این نهاد را ناچار کرده چگونگی پیاده کردن این سیستم را مورد بررسی قرار دهند و در روزهای اخیر هر روز خبر جدیدی در مورد راه‌اندازی این تکنولوژی منتشر می‌شود ولی مشکلات و مسائلی در این میان وجود دارد که باید مورد بررسی قرار بگیرد.
VAR واقعی امکان پذیر نیست
از روزهای اول بحث هزینه راه‌اندازی تکنولوژی VAR مطرح بود و افراد و کارشناسان مختلف هرکدام نظرات متفاوتی در این مورد داشتند. فریدون اصفهانیان در صحبت‌های خود عنوان کرده بود راه اندازی تکنولوژی VAR در هر ورزشگاه ایران 300 هزار دلار (3 میلیارد تومان با احتساب هر دلار 10 هزار تومان) هزینه دارد که ولی برخی عقیده داشتند رقم واقعی این تکنولوژی بهخ مراتب بالاتر از چیزیست که اعلام شده است.
از طرفی سیستم استاندارد VAR با همان تکنولوژی روز دنیا که در جام جهانی و بعد از آن در لالیگا و چند لیگ معتبر دیگر مورد استفاده قرار گرفته است به احتمال زیاد در ایران و در ورزشگاه‌های ایران سوای هزینه خودف قابل استفاده نیست و فضای مورد نیاز جایگیری دوربین‌ها و اتاق مخصوص استقرار داوران در آن وجود ندارد. از طرفی 3 تا 4 داور باید در اتاق VAR حاضر و مشغول بازبینی صحنه‌ها باشند که این خودش تعداد آفیش داوران در هر بازی و البته هزینه رفت و آمد و دستمزد آنها را بالا می‌برد. فوتبالدوستان به یاد دارند که در هفته‌های ابتدایی لیگ برتر کمیته داوران هزینه بلیت هواپیما برای داوران نداشت و آنها را با اتوبوس به شهر مورد نظر می‌رساند و بعد از اعتراضاتی که صورت گرفت سعی داشت برای هر بازی داوری که محل سکونتش نزدیک به محل برگزاری بازی است را انتخاب کند تا در هزینه رفت و آمدها صرفه‌جویی شود و این اقدام هم اعتراضات خودش را به همراه داشت. در چنین شرایطی که کمیته داوران از پرداخت دستمزد مکفی به داورانش عاجز است چطور می‌خواهد چنین سیستم پرهزینه‌ای را راه‌اندازی کند؟
کمک داور ویدیویی در حد بضاعت
در روزها و هفته‌های اخیر که صحبت از ورود VAR به ایران مطرح شده، خیلی‌ها با چشم پوشی از این سیستم به بهانه هزینه بالا مخالف بودند و پیشنهاداتی داشتند که بشود با هزینه کمتر بخشی از این تکنولوژی را راه‌اندازی کرده و اشتباهات فاحش داوری را کاهش داد. عده‌ای گفتند این سیستم با تعداد دوربین‌های کمتر مورد استفاده قرار بگیرد و حتی عده‌ای عنوان کردند همین دوربین‌های صدا و سیما به کار گرفته شوند و دوربینی اضافه نشود. از طرفی گفته شد نیاز به راه‌اندازی اتاق VAR هم نیست و قرار دادن یک نمایشگر کنار زمین و بازبینی صحنه حساس توسط داور در مواقع نیاز از طریق آن هم کفایت می‌کند و دیدن آنچه که مخاطب تلویزیونی از صدا و سیما شاهد آن هستند توسط داور هم در خیلی از مواقع کارگشا خواهد بود. همه این موارد قوت و ضعف‌هایی دارند که به تفصیل قابل تحلیل و بررسی است.
تنها 4 ورزشگاه مجهز می‌شوند؟
چند روز قبل خبری منتشر شد که واکنش‌های تندی به همراه داشت و آن استفاده از VAR تنها در 4 ورزشگاه آزادی، نقش جهان، امام رضا (ع) و فولاد آرنا بود. تصمیمی که از ابتدا مشخص بود غیر اصولی است و اجرایی شدنش نه تنها مشکلی حل نمی‌کند که مشکلی جدید می‌آفریند. به طور قطع با این هجم از اعتراض تیم‌های مختلف به اشتباهات داوری، تیم‌هایی که از این تکنولوژی بهره‌مند نمی‌شوند نسبت به عدم اجرای عدالت و مساوات بین تیم‌ها و ورزشگاه‌های مختلف هم معترض خواهند شد و جو متشنج کنونی بدتر می‌شود. این خبر واکنش‌های منفی و تندی به همراه داشت و به نظر می‌رسد اگر اجرایی شود باید شاهد جنگ و دعوای جدید و البته با دامنه بیشتری باشیم که فضای لیگ را در نیم فصل دوم ملتهب‌تر خواهد کرد.
VAR فردا تست می‌شود
طبق اعلام مهدی تاج و داوود رفعتی، تکنولوژی VAR قرار است فردا در ورزشگاه دستگردی و به فاصله کوتاهی در ورزشگاه آزادی مورد استفاده قرار بگیرد و آزمایش شود و در صورت موفقیت شکل اجرایی به خودش بگیرد. رئیس فدراسیون فوتبال اعلام کرد با استفاده از دوربین‌هایی که صدا و سیما در ورزشگاه‌ها دارد به اضافه چند دوربین دیگر که با همکاری دولت و صدا و سیما تهیه و نصب می‌شوند و با تامین بودجه لازم می‌شود این تکنولوژی را در برخی از ورزشگاه‌ها راه اندازی و به مرور زمان آن را به ورزشگاه‌های دیگر کشاند. باید دید واکنش باشگاه‌هایی که خود را متضرر از داوری در نیم فصل نخست می‌دانند و در نیم فصل دوم باید شاهد استفاده سایر تیم‌ها از تکنولوژی روز داوری دنیا و عدم در اختیار داشتن همان تکنولوژی باشند چه خواهد بود.
