تراکتور در مسیر چلسی یا گوآنگژو (گزارش ویژه)

به گزارش ایلنا، زنوزی، مالک امروز باشگاه تراکتورسازی هر آنچه خواست در بازار نقل و انتقالات فوتبال تصاحب کرد. شاید اگر او قدری زودتر دست می‌جنباند ستاره‌های استقلال و پرسپولیس را به خدمت می‌گرفت اما انگار او دید وسیع تری دارد و می‌خواهد تراکتورسازی را به یکی از غول‌های فوتبال آسیا بدل سازد. زنوزی تمام معادلات مالی فوتبال ایران را با خرید‌های شگفت انگیز بر هم زده است. آن هم فوتبالی که عملا هیچ سود اقتصادی برای او در پی نخواهد داشت. شگفت انگیز است که مردی همچون او با آن شم اقتصادی، سرمایه‌هایش را وارد حوزه فوتبال کرده. شاید هم این هزینه‌ها برای آبراموویچ فوتبال ایران مشتی پول خرد باشد.

پرسش این است که محمد رضا زنوزی چرا سرمایه‌هایش را وارد فوتبال ضرر ده ایران کرده و اسکناس‌هایش را به پای فوتبالیست‌هایی می‌ریزد که عملا هیچ بازدهی مالی برایش ندارند؟ نظریه‌های متفاوتی درباره فعالیت او در فوتبال ارائه می‌شود و نمی‌‌شود پاسخ روشن و دقیقی به این سوال داد. برخی اعتقاد دارند که زنوزی برای کسب شهرت بیشتر گام به عرصه فوتبال و ورزش گذاشته اما این تعبیر درباره مردی که ریاست هیات مدیره هولدینگ 6 شرکت بزرگ صنعتی را بر عهده دارد، نمی‌تواند چندان به واقعیت نزدیک باشد. زنوزی با بیش از 30 سال سابقه فعالیت در بخش‌های صنعتی بدون شک در محیط کاری خودش فردی شناخته شده محسوب می‌شود و ورود در ورزش و هزینه‌های چشمگیر در این عرصه تاثیری آنچنانی در معادلات اقتصادی و تجاری‌اش ندارد. درحقیقت مالک جدید باشگاه تراکتورسازی نیازی به تبلیغات از راه ورزش ندارد و در حوزه کاری‌اش به حدی موفق بوده که هزاران نفر در شرکت‌های زیر مجموعه‌اش فعالیت می‌کنند و از اعتباری بین‌المللی نیز بهره می‌برد. زنوزی البته آدم عجیب و غریبی نبوده و به قول معروف از کره ماه هم نیامده است. او سال‌ها پیش در یک شرکت که حوزه کاری‌اش سیمان است، یک کارگر کاملا ساده بود. زنوزی اما شاید شم اقتصادی خوبی داشت و خیلی زود توانست پله‌های ترقی را در بخش صنعتی طی کند و به یکی از سرمایه داران بزرگ ایران بخصوص در بخش خودرو بدل شود. یکی از شرکت‌های زیر مجموعه او که کار مونتاژ خودرو را به عهده دارد؛ شرکتی که اخیرا به دلیل تحویل ندادن هزاران دستگاه خودرو سر و صدا هم به پا کرده بود، به تنهایی برای اداره یک تیم فوتبال لیگ برتری کافی است و سود حاصل از محصولات این شرکت به راحتی می‌‌تواند کفاف هزینه‌های باشگاه فوتبال را بدهد.

 ماجرای دارایی‌های زنوزی که گفته می‌شود جزو 10 سرمایه دار برتر ایران محسوب می‌شود اما پیچیده‌تر از این حرف‌ها است. زنوزی همزمان مالکیت شرکت‌هایی همچون درپاد که در زمینه میلگرد فعالیت می‌کند، یا شرکت هواپیمایی آتا، ماشین سازی یاقوت، بنیان دیزل و به تقریب 20 شرکت گردن کلفت صنعتی- تجاری دیگر را برعهده دارد و از نظر بنیه و پشتوانه مالی تیم‌های سپاهان، ذوب آهن، فولاد و حتی مس کرمان به گرد پایش نمی‌رسند. این باشگاه‌ها حتی اگر پشتوانه بیشتری در قیاس با مجموع دارایی‌های زنوزی را داشته باشند اما موانع قانونی اجازه نمی‌دهد از یک حدی بیشتر در بخش ورزش و تیم‌های فوتبال هزینه کنند. درباره زنوزی اما این موضوع صادق نیست و تمام شرکت‌های او به بخش خصوصی تعلق دارد. زنوزی به واقع اگر بخواهد با انگیزه‌های بیشتری در حوزه ورزش سرمایه گذاری کند شاید تراکتورسازی درچشم بر هم زدنی بی شباهت به تیم‌هایی همچون گوانگژوی چین نباشد. باشگاهی که با پرداخت‌های چند ده میلیون دلاری زمینه ساز حضور بسیاری از فوتبالیست‌های بزرگ اروپا به لیگ این کشور شد. پشت پرده خرید‌های بزرگ چینی‌ها این بود که نگاه دنیا به سمت و سوی شرکت‌های بزرگ تجاری و اقتصادی این کشور معطوف شود. بخصوص تیم‌هایی که پشت آنها شرکت‌های نامدار چینی قرار داشتند. البته فوتبال چین متر و معیار خاص خودش را دارد و تیم‌های باشگاهی در این کشور لااقل از سهم حق پخش قابل توجهی برخوردارند و می‌توانند از این راه کسب درآمد کنند اما برای فوتبال ایران هرگز چنین مصداقی نمی‌شود آورد چرا که همین حالا تیم‌های بزرگی همچون استقلال و پرسپولیس از حق واقعی پخش تلویزیونی برخوردار نیستند.

در این شرایط توقع اینکه تراکتورسازی بتواند با جذب چهره‌های بزرگ فوتبال ایران از سهم بیشتری در حق پخش برخوردار شود نیز بیهوده است و شاید تنها سودی که حضور بازیکنانی همچون شجاعی، دژاگه، حاجی صفی و چندین بازیکن نامی خارجی برای شخص زنوزی داشته باشد، شهرت بیشتر او در میان غیر صنعتی‌ها باشد و فوتبال دوستان نیز با نام او غرابت بیشتری پیدا کنند. هرچند زنوزی برای تبریزی‌ها نام تازه‌ای نیست. او از 12 سال پیش کمک به تیم‌های والیبال این شهر را آغاز کرد. سپس با کمک‌های مالی به تیم‌های فوتبال شهر تبریز خودی نشان داد تا اینکه باشگاه گسترش فولاد را تمام و کمال راه انداخت و حالا مالکیت تراکتورسازی را بر عهده دارد. زنوزی به واسطه فعالیت در امور خیریه نیز میان تبریزی‌ها صاحبنام است. او سال هاست در راه آزادی زندانی‌ها مراسم گلریزان را سازماندهی می‌کند تا به چهره‌ای محبوب میان تبریزی‌ها بدل شود.

به هرحال حضور این چهره فوتبال ایران را با تحولات چشمگیری مواجه کرده است. زنوزی با گسترش فولاد شروع کرده، به تراکتورسازی رسیده و شاید فردا صاحب یکی از دو تیم استقلال یا پرسپولیس شود و شاید هم دایره پیچیده فوتبال ایران او را از تیمداری منصرف و به دایره صنعت بازگرداند. در حال حاضر که زنوزی معادلات تازه‌ای را وارد فوتبال ایران کرده و مشخص نیست تا کجا پیش می‌رود. وقتی او پس از جذب شجاعی و دژاگه، حاجی صفی را از چنگ المپیاکوس یونان درمی‌آورد و به راحتی رضایتنامه‌اش را می‌پردازد، شاید فردا برای جذب بازیکنان بزرگ اروپایی هم برنامه‌هایی داشته باشد.