از جان به در بُردن تا فرصت توسعه ( یادداشت ویژه دیدار کره جنوبی - ایران)

1-چهار سال پیش در همین مقطع، فوتبال ایران در یک مرحله گذار از نظر نیروی انسانی بود؛ یک گپ بزرگ که حتا قدرت‌های کلاسیک فوتبال اروپا هم گاهی دچار آن می‌شوند. چهار سال پیش در آستانه پایان دور دوم مقدماتی جام جهانی، دست کادرفنی تیم ملی چندان باز نبود و حتا در جام جهانی 2014 هم در برخی پست‌ها نیروهای پشتوانه مناسب روی نیمکت نداشتیم. نمی‌توان چرایی پیش-آمدِ این دوران را با کلیشه «کار نکردن در بخش فوتبال پایه» تفسیر و تحلیل کرد. هلند یکی از موفق‌ترین کشورها در تولید بازیکن و صادرات بازیکن حرفه‌یی در جهان است، اما تیم ملی هلند پس از نایب قهرمانی در جام جهانی 2010 وارد مرحله‌یی از افت فنی متاثر از همین گپ یعنی «فقدان بازیکنان نخبه» شده که همچنان این مشکل برای هلندی‌ها ادامه دارد. یا المان را به یاد بیاوریم پس از جام ملتهای 1996 اروپا، و فقدان بازیکنان بزرگ تا جام جهانی 2002. این نمونه‌ها را آوردم تا تاکید کنم که ما یک دوران گذارِ دردناک را در فوتبال خود سپری کردیم که جلوه بیرونی این دوران تلخ را در ترکیب و بازیهای تیم ملی می‌دیدیم. اکنون اما این دوران سپری شده و یک نسل طلایی داریم.

2-چهار سال پیش در همین مقطع نه کارلوس کیروش می‌توانست روی «استایل بازی» تیم ملی کار چندانی انجام دهد و نه بخش غالب رسانه‌ها و افکار عمومی چنین انتظاری داشتند. دلیل: «نبود کیفیت مناسب نیروی انسانی در تیم ملی.» امروز اما از یک سو صعود زودهنگام به جام جهانی، فرصت کار کردن روی «استایل بازی» را برای کیروش فراهم کرده و از سوی دیگر کیفیت بالا و تنوع خوب بازیکنان حاضر در اردوی تیم ملی، توان مانور روی کلیات و جزئیات فنی را برای کادرفنی ایجاد کرده است. بنا بر این هرچند کره جنوبی مقابل ما تمرکزش کاملا معطوف نتیجه بازی است؛ اما بخشی از تمرکز کیروش و دستیاران‌اش در بازی با کره جنوبی و سوریه، روی توسعه فنی در فازهای مختلف بازی، و به طور کلی توسعه در «استایل بازی» خواهد بود.

3-تیم‌های کیروش معمولا ری‌اکتیو و به اصطلاح فارسی «واکنشی» بازی می‌کنند؛ اما آنچه بازدهیِ ایرانِ کیروش را در فاز حمله هم بالا برده، تاکید روی بازی عمودی بر اساس کمترین تعداد پاس ممکن، در فاز حمله یا در فاز انتقال از دفاع به حمله است. و باز تاکید باید کرد که به اجرا در اوردن این گرایش بازی، ساعت‌‌ها کار روی «تنظیم جهت‌های حرکتی بازیکنان در پست‌های مختلف در فاز حمله یا در فاز انتقال مثبت» را نیاز داشته و دارد. در تیم کیروش اغلب نیروهای هجومی، در پست‌های متفاوت خط سوم و چهارم آزمایش شده و بازی کرده‌اند تا برای جهت‌های حرکتی با توپ و بدون توپ در موقعیت‌های مختلف آمادگی ذهنی مناسب داشته باشند. درواقع به تدریج تناسباتِ بازی تیم ملی در این گرایش کلی بهتر شده و حالا فرصت مناسبی است برای توسعه بیش از پیش بازی ایران در این زمینه و دیگر موقعیت‌های بازی.

4-تیم ملی در چند سال اخیر، با ارایش‌های تقریبا هم-خانواده‌ی 1-3-2-4 یا 1-4-1-4 ارنج شده است. کیروش در ارایش کلی تیم‌اش، چندان به دنبال غافلگیر کردن حریفان نیست اما در ارایش نیروهای هجومی‌اش، به خصوص در پست فوروارد و دو هافبک کناری، تغییرات زیادی ایجاد می‌کند. این تغییرات بستگی به تعیین پلن‌های هجومی و مناطق پیشروی و مناطق ضربات نهایی برای بازی دارد. به طور کلی در تیم کیروش «از وینگرها مهاجم ساخته می‌شود و از مهاجم، وینگر.» و این روندی است که در تیم ملی هم برای جهانبخش و مهدی طارمی و کریم انصاری‌فر اجرا شد و چنانکه در بندِ شماره 3 نوشته شد، این روندها، بازیکنان هجومی را برای تصمیم‌گیری و جهت‌های حرکتی با توپ و بدون توپ در موقعیت های مختلف اماده می‌کند.

5-چهار سال پیش کره جنوبی با استرس پایین مقابل ایران بازی کرد؛ مقابل تیم ما که فقط برای صعود می‌جنگید. یک طرف تیمی بود که تقریبا صعودش قطعی شده بود و طرف دیگر برای جان سالم به در بُردن بازی می‌کرد. امروز اما ایران به جام جهانی صعود کرده و دغدغه ما هرچند گرفتن نتیجه خوب برای حفظ روح تیمیِ شکل گرفته در تیم ملی است؛ اما به این فکر می‌کنیم که این تیم؛ یعنی یکی از بهترین‌ تیم‌های پس از نسل 1998 که بنا بر گفته سرمربی‌اش، شانس صعود به دور دوم جام جهانی را هم دارد، تا  9 ماه دیگر چقدر توسعه فنی خواهد داشت؟ اینکه سرمربی تیم ملی پتانسیل نزدیک شدن به گرایش بازی پرو-اکتیو/کنشی را هم در تیم‌اش می‌بیند؟ اینکه بازی با دو فوروارد را هم آزمایش خواهد کرد؟ ما حالا فرصت تمرکز روی این زمینه‌های فنی را داریم؛ فرصتی که باید ازش به بهترین شکل ممکن استفاده کنیم.

فرزاد حبیب اللهی/آنالیزور  باشگاه پرسپولیس