تبعیض در پرداخت «مزایا و تسهیلات» بین کارگران راه آهن درود

کارگران شرکت خدمات مهندسی خط و ابنیه فنی راه‌آهن درود که تا سال ۸۹ تحت مسئولیت دولت کار می‌کردند، پس از تبدیل قرارداد و انتقال به شرکت خصوصی تراورس با وجود آنکه کارشان تغییری نکرده است، از سال ۸۹ مزایای شغلی‌شان را دریافت نکرده‌اند.

یکی از کارگران شرکت تراورس دورود در خصوص شرایط حاکم بر روابط کار در این شرکت به ایلنا گفت: تا قبل از سال ۸۹ ما کارگر رسمی شرکت راه آهن بودیم ولی از ۸۹ به بعد شرکت تراورس که یکی از شرکت‌های خصوصی زیر مجموعه‌ شرکت راه آهن است، در راستای سیاست‌های اصل ۴۴ به بخش خصوصی واگذار شد. از آن زمان تاکنون وضعیت قرادادهای ما مشخص نیست و به کارگران تراورس در سراسر کشور هیچ گونه مزایایی پرداخت نشده است. این در حالی است که به گفتهٔ این کارگر، سازمان خصوص سازی در شهریور ماه ۹۲ اعلام کرده بود شرکت تراورس بدون طی مراحل قانونی به این سازمان واگذار شده است.

ردپای گروه صنعتی آریا و جریان خصوصی سازی تراورس

شرکت تراورس یک شرکت اقماری است که زیر مجموعهٔ راه آهن است. و گفته می‌شود ۹۰ درصد پروژه‌های ریلی کشور را در اختیار دارد. ۸۰ درصد کارگران آن استخدام رسمی راه آهن هستند. گفته می شود این شرکت دوبار خصوصی شده است. یک بار در سال ۸۳، و یک بار هم در سال ۸۹ که به گروه صنعتی آریا واگذار شده است. پس از آن به دنبال اختلاس عظیم میلیاردی و پیامدهای ناشی از آن شرکت‌هایی که توسط این گروه خریداری شده بودند با سئوالات جدی در مورد چگونگی خصوصی سازی مواجه شدند. مسولین شرکت معتقدند از سال ۸۹ که این شرکت به سازمان خصوصی سازی واگذار شده دیگر از زیر مجموعهٔ راه آهن خارج شده و عملا راه آهن تعهدی نسبت به این کارگران ندارد.

یک منبع کارگری به تبعیض‌های اعمال شده در این شرکت‌ها در خصوص پرداخت‌ پاداش ها اشاره کرد و گفت: ما هم زیر مجموعهٔ راه آهن هستیم. اگر شرکت‌هایی چون تراورس که وظیفهٔ حفاظت ایمنی راه آهن را دارند فعال نباشند، راه آهن و حمل و نقل ریلی فلج می‌شود اما می‌بینیم علی رغم این مسئله، به همهٔ کارگران راه آهن پاداش بهره وری پایان سال می‌دهند اما مزایا و پاداش‌های قانونی مربوط به کارگران حفاظت ابنیه فنی راه آهن قطع شده است.

یک منبع آگاه درباره تعهدات راه آهن در قبال کارگران استخدامی که پس از خصوصی سازی شرایطشان تغییر کرده است، به ایلنا گفت: شرایط حاکم بر روابط کار در این شرکت تابع بخش خصوصی است. شرکت دولتی مثل راه آهن می‌تواند به کارگرانش مزایا پرداخت کند اما شرکت خصوصی به دلیل شرایطی که در تامین منابعش دارد، با توجه به شرایط مالی اش از این قاعده مستثنی است.

هنوز مشخص نیست در این میان وضعیت کارگران استخدامی شرکت تراورس که از ابتدا استخدام رسمی راه آهن بوده‌اند چه می‌شود؟

منابع رسمی در شرکت تراورس می گویند، شرکت تراورس تحت شرایط خاصی به سازمان خصوصی سازی واگذار شد و بعد از سال ۸۹ کارگرانی که به شرکت تراورس منتقل شدند دیگر جزء زیر مجموعهٔ راه آهن نیستند و علی رغم اینکه بسیاری از کارگران از روز اول استخدام راه آهن بودند اما به دلیل اینکه به تراورس منتقل شده‌اند دیگر نمی‌توانند مانند کارگران فعلی راه آهن مزایا دریافت کنند.

این منبع آگاه در پاسخ به این سوال که چرا خصوصی سازی به این شکل انجام شده گفت: سازمان خصوصی سازی «آش را با جاش» به شرکت تراورس داده است، گفته این شرکت با نیروهاییش به تراورس واگذار می‌شود پس دیگر عملا راه آهن تعهدی در قبال کارگرانی که ۲۰ سال کارگر رسمی‌اش بودند و حالا به تراورس منتقل شده‌اند، ندارد.

این منبع آگاه در شرکت تراورس در خصوص شرایط سخت بازنشستگی ناشی از انتقال به بخش خصوصی به ایلنا گفت: مشکلات کارگران شرکت‌هایی از این دست تنها به عدم دریافت مزایا محدود نمی‌شود. «یکی از مشکلات اصلی، بحثبازنشستگی کارگران تراورس است. قبل از واگذاری اگر کارگران بازنشسته می‌شدند چون استخدام راه آهن بودند، حق سنوات سال‌هایی را که در شرکت کار می‌کردند پرداخت می‌شد و مابقی آن را نقدا راه آهن پرداخت می‌کرد اما الان از سال ۸۹ بازنشسته‌های شرکت تراورس حقوقشان را کامل دریافت نکرده‌اند. راه آهن چون ردیف بودجه‌ای بابت این شرکت ندارد، با این توجیه که شرکت به بخش خصوصی واگذار شده است از خود سلب مسولیت می‌کند. در حالیکه این کارگران از ۳ سال کار، ۲۷ سالش را در راه آهن شاغل بوده‌اند و ۳ سال است که به صورت منفک از راه آهن فعالیت می‌کنند.»

اجرای نامناسب خصوصی سازی و تعارضات قانونی

ناهماهنگی بین سازمانهایی چون سازمان خصوصی سازی و شرکت راه آهن و عدم وجود ضمانت اجرایی برای پیگیری برخی مسائل حقوقی کارگران راه آهن پس از واگذاری از سوی سازمان خصوصی سازی، دلیل اصلی این مشکلات عنوان شده است.

قانون می‌گوید در این شرایط کارگر می‌تواند زیر نظر بخش خصوصی کار کند اما کارفرما حق ندارد مزایای او را قطع کند. ماده ۱۲ قانون کار می‌گوید: «هر نوع تغییر حقوقی در وضع مالکیت کارگاه، از قبیل فروش یا انتقال به هر شکل، تغییر نوع تولید، ادغام درموسسه دیگر، ملی شدن کارگاه، فوت مالک و امثال این‌ها، در رابطه قراردادی کارگرانی که قراردادشان قطعیت یافته است موثر نمی‌باشد و کارفرمای جدید، قائم مقام تعهدات و حقوق کارفرمای سابق خواهد بود.» یکی از کارگران درباره شرایط نیروی کار پس از خصوصی سازی به ایلنا گفت: ما مشکلی با بخش خصوصی نداریم و با این واگذاری هم مخالف نیستیم. از لحاظ قانون خدمات کشوری هم این اقدام مشکل قانونی ندارد. مشکل اصلی ما این است که چرا با وجود ۲۰ سال سابقهٔ کار شبانه روزی در راه آهن، و تحمل شرایط سخت کار در تونل‌های عریض و طویل بالای ۴ کیلومتر، مزایای قانونی کارگران زحمتکش تراورس را قطع کرده‌اند.»

پیگیری مطالبات حقوقی کارگران ادامه دارد

یک منبع کارگری در خصوص پیگیری‌های انجام شده در باره دریافت معوقات مربوط به مزایا به ایلنا گفت: وقتی پیگیری کردیم کارفرما گفت تمایلی به پرداخت مزایا ندارد. این در حالی است که ما کارگران رسمی هستیم و حکم کارگزینی داریم. نیروی قراردادی و پیمانی نیستیم که شرکت بخواهد با ما اینگونه برخورد کند.

این فعال کارگری افزود: تعدادی از کارگران به اداره کار شکایت کردند و توانستند در ‌‌نهایت از طریق مراجع قانونی این مسئله را حل کنند اما در حال حاضر ۱۹۲ نفر از کارگران تراورس پیگیر دریافت مزایای معوقشان هستند که البته هنوز در مرحلهٔ پیگیری است.