بیشترین تهاجمات به مناطق آزاد، از سوی وزارت اقتصاد بوده است

مرضیه حسینی در گفت وگو با خبرنگار ایلنا گفت: وزارت اقتصادی که قرار است از مناطق آزاد صیانت کند، از یک  سو سازمان امور مالیاتی به عنوان زیر مجموعه این وزارتخانه، انواع معافیت های مناطق آزاد به ویژه معافیت مالیات بر ارزش افزوده را از 13 دی ماه 1400 بر مناطق آزاد اعمال کرد. 

در واقع مشوق‌های مالیاتی، مشوق‌ها و معافیت های گمرکی مناطق آزاد و بسیاری مزیت های دیگرمناطق آزاد به واسطه همین وزارت اقتصاد از بین رفت و اکنون در شاهکار جدید، می‌گویند سازمان‌های مناطق آزاد هم باید زیرمجموعه وزارت اقتصاد باشد.

حسینی خطاب به مجلس اظهار داشت: 2-3 سال قبل فراکسیون مناطق آزاد را در مجلس شورای اسلامی تشکیل دادید که از مناطق آزاد دفاع کنید، حالا که تک به تک بندهای مناطق آزاد را مثله می کنند، این فراکسیون در حال انجام چه کاری است؟ 

به گفته وی، واگذاری دبیرخانه مناطق آزاد به وزارت اقتصاد از چهار سال پیش و در مجلس قبل اتفاق افتاده است.

حسینی با بیان اینکه دبیرخانه ربطی به مناطق آزاد ندارد، اضافه کرد: ما یک شورای مناطق آزاد متشکل از وزرا داریم. دبیرخانه پس از مناطق آزاد تشکیل شد، در واقع ابتدا مناطق آزاد ایجاد و قانون مناطق آزاد مصوب شد و پس از آن دبیرخانه شکل گرفت. اما 4 سال پیش به دلیل اختلاف نمایندگان مجلس و مرحوم اکبر ترکان دبیر وقت شورای عالی مناطق آزاد، با این عنوان که دبیرخانه را پاسخگو کنند، آن را به زیر مجموعه وزارت اقتصاد افزودند. 

کارشناس مناطق آزاد توضیح داد: موضوع این است که در چهار سال گذشته که سه دبیر تغییر کرده است، هیچگاه نه دبیرخانه و نه وزارت اقتصاد، تنویر افکار عمومی نکرده اند که این انتقال به چه صورت است. تنها برون داد آن انتقال این بود که از آن زمان یعنی از زمان مرتضی بانک حکم دبیر را وزیر اقتصاد می داد.

تمام چالش‌های مناطق آزاد از وزارت اقتصاد نشات می‌گیرد 

حسینی ادامه داد: باز بودن این داستان و تعیین تکلیف نشدن آن، منجر به این شد که امروز اتفاق دوم در دوشنبه هفته گذشته در کمیسیون تلفیق مجلس رخ دهد، من با نمایندگان مجلس گفت و گو کردم که شما تاکید می کنید دبیرخانه و سازمان های مناطق آزاد زیرمجموعه وزارت اقتصاد برود، خب این اتفاق برای دبیرخانه که چهار سال پیش اتفاق افتاد و ما هیچگاه متوجه نشدیم که به چه شکل این انتقال صورت گرفت و پس از آن هم ندیدیم کسی پیگیری کند تا پاسخ دهند که این اتفاق دقیقا یعنی چه؟ 

کارشناس مناطق آزاد افزود: اما در طول این چهار سال که دبیرخانه زیرمجموعه وزارت اقتصاد قرار گرفت، اوج تعارضات قانونی را ما در مناطق آزاد شاهد بودیم، چون وزارتی متولی شد که تمام چالش‌های مناطق آزاد از جمله گمرک و سازمان امور مالیاتی در همان وزارتخانه است. 

بند 4، 5 و به ویژه بند 6، و ماده 65 قانون احکام دایمی برنامه‌های توسعه، تاکید دارد که مناطق آزاد فرابخشی است و باید به صورت منحصرا و صرفا توسط مدیرعامل منطقه اداره شود. انتصاب مدیران منطقه هم توسط رئیس جمهور انجام می‌شود. از زمانی که دبیرخانه زیر مجموعه وزارت اقتصاد قرار گرفته، تفویض اختیاری به دبیر داده اند که در واقع فقط آن حکم را ابلاغ می کند. 

سرمایه‌گذاران در حال خروج از مناطق آزاد هستند

حسینی ادامه داد: تصور کنید مزیت‌های قبلی، حذف مشوق‌ها و معافیت‌های مناطق آزاد، نزدیک به یک سال است کلید خورده است، سرمایه‌گذاران ما در حال خروج از مناطق آزاد هستند، بخش عمده سرمایه گذاران در 4 سال گذشته به ویژه یک سال و نیم گذشته دیگر توسعه سرمایه گذاری نداشتند. 

وی تصریح کرد:‌ما ورود سرمایه گذار جدید  در مناطق، به ندرت طی یک سال‌و‌نیم و دو سال گذشته در مناطق آزاد داشتیم، این در حالی است که در مناطق آزاد کشورهای همسایه جنوبی؛ مشوق ها، 50 سال تا مادام العمر آغاز می شود  و حتی کشور ترکیه نیز اینگونه است.

کار کردن در مناطق آزاد، سخت‌تر از سرزمین اصلی است 

وی با بیان اینکه 20 سال مالیات بر ارزش افزوده مناطق آزاد را حذف کردند، اضافه کرد: اکنون نه تنها مالیات بر ارزش افزوده اعمال می شود بلکه مالیات بر عایدی هم در دستور کار قرار دارد. در حال حاضر نه تنها هیچ مزیتی در مناطق آزاد نداریم بلکه کار کردن در منطقه آزاد دشوارتراز سرزمین اصلی است و با این اتفاقات عمر مناطق آزاد رو به پایان است. چرا که وقتی شما در سرزمین اصلی مجوز کارخانه دریافت می‌کنید، با اداره صمت همان منطقه کارهای خود را پیش می برید، اما در مناطق آزاد اینگونه نیست، شما در این مناطق درگیری‌هایی با سازمان منطقه آزاد دارید، یکسری تعارضات قانونی وجود دارد که سازمان منطقه آزاد هم نمی تواند کمکتان کند و بر اساس همان ماده 65 که همه دستگاه های اجرایی در سرزمین اصلی، اختیارات خود را منهای نیروهای انتظامی و امنیتی، باید به مدیرعامل منطقه آزاد تفویض کنند، این کار را هم انجام نداده اند.

بنابراین وقتی یک فعال اقتصادی می خواهد مجوزی دریافت کند، بخشی را باید از سازمان منطقه آزاد اخذ کند و به سبب تفویض اختیار نشدن باید به پایتخت یا مرکز استان مربوطه مراجعه کند، که تا سرمایه گذاران در این مسیر مشکلات بسیاری دارند چرا که سازمان ها نمی توانند به آنها مجوز بدهند. یا اگر هم مجوز می دهند به عنوان مثال اداره صمت بندرعباس یا هرمزگان نمی پذیرد و می گوید باید از ما هم مجوز دریافت کنید.

وی یادآور شد: مناطق آزاد تشکیل شد که بوروکراسی اداری نداشته باشد یا حداقل، کم و منطقی باشد، دارای مشوق‌های مالیاتی و گمرکی باشد، تسهیل در امور سرمایه گذاران داشته باشد که به واسطه آن بتوانند ماشین آلات و تکنولوژی روز دنیا را وارد منطقه آزاد کنند، در واقع در این مناطق، آزمون و خطا و تمرین انجام شود، پس از آن به سرزمین اصلی منتقل گردد. اما امروز به هیچ وجه، نمی توان این کارها را در منطقه آزاد انجام داد. 

کارشناس منطقه آزاد گفت: شما تصور کنید موجودی که امروز شترگاو پلنگ است و نام آن دیگر، منطقه آزاد نیست، حالا قرار است به طور کامل به وزارت اقتصاد انتقال یابد و احتمالا همه آن مزیت هایی که امروز در حد 10 درصد در اختیار دارد، از آن سلب خواهد شد.

سرمایه گذار دیگر به مناطق آزاد نمی‌رود 

حسینی ادامه داد:‌ ما سازمان‌های مستقلی داریم که بندهای قانونی بسیاری در راستای استقلال عمل دارند، اما وقتی آن را زیرمجموعه وزاتخانه عریض و طویلی می‌برید، آیا باز هم می‌توانیم انتظار داشته باشیم که اعضای آن سازمان به عنوان مدیر عامل، هیات مدیره و معاونان بتوانند استقلال عمل داشته باشند؟، پس دیگر عنوانی به نام سازمان منطقه آزاد معنا نخواهد داشت و به تبع آن سرمایه گذار به نقاط محروم فاقد زیرساخت‌های اولیه برای سرمایه گذاری نخواهد رفت.

وی با اشاره به اینکه شکل‌گیری مناطق آزاد تجاری در ایران اشتباه بوده است، تصریح کرد: در همه نقاط دنیا ابتدا زیرساخت ها آماده می شود، سپس از سرمایه گذار دعوت می شود که بیاید در فلان منطقه که همه بسترها آماده است، سرمایه گذاری کند.

به گفته حسینی، منطقه آزاد در ایران به این معناست که از هر لحظه‌ای که هر نقطه از کشور تبدیل به منطقه آزاد شد، از همان لحظه سرفصل بودجه های دولتی آن حذف می‌شود که اصطلاحا به آن خوددرآمد و خودهزینه می‌گویند.

وقتی شما شهری مانند آبادان و خرمشهر را که هنوز پس از بیش از 30 سال از اتمام جنگ تحمیلی، نشانه های جنگ روی در و دیوار شهر مشاهده می شود، اواسط دهه هشتاد تبدیل به منطقه آزادی کردند که هیچ درآمدی ندارد، با این اوصاف نباید اکنون این همه چالش در آبادان و خرمشهر داشته باشیم؟، یا نباید فقر از در و دیوار چابهار فرو بریزد؟   

امروز نزدیک به 10 سال است که ما در منطقه آزادکیش قرار است، توسعه فرودگاه کیش را داشته باشیم و هنوز این اتفاق نیفتاده است. 

کارشناس منطقه آزاد ادامه داد: استنباط من این است که هر جایی دولت تصور می کند آباد کردن آن منطقه هزینه بر است بر اساس قانون سال 72 آنجا را تبدیل به منطقه آزاد می کند. این قانون در آن سالی که تصویب شد، قانون خوبی بود. اما سرمایه گذاران گول خوردند به آنها گفته شد که 20 سال از مزیتهای این منطقه برخوردارید. اکنون این سرمایه گذاران در مناطق آزاد مستقر هستند، یک روز معافیتشان را حذف می کنند؛ روز دیگر ساختار مناطق آزاد را زیر مجموعه وزارت اقتصاد قرار می دهند. آیا می توان بدین شکل کار کرد؟، بهتر این است مسوولان اعلام کنند که دیگر منطقه آزاد نمی خواهیم، چرا سرمایه گذار را تا این حد آزار می دهند.