ایلنا گزارش می‌دهد؛
سرنوشت نگران‌کننده سنگ‌نبشته‌های تاریخی
اگر چنین وضعی ادامه داشته باشد، در آینده‌ای نه چندان دور بسیاری از کتیبه‌ها و سنگ نوشته‌ها از بین خواهند رفت.
سنگ نبشته شاهپور ساسانی، سنگ نبشته هخامنشی خارک، سنگ نبشته دیوار کاخ تخت جمشید و… از جمله ده‌ها سنگ نبشته‌ای در کشور هستند که یا تخریب شده‌اند و یا در معرض تخریب قرار دارند، در حالی که برای جلوگیری از تخریب این مواریثتاریخی و فرهنگی تاکنون اقدام جدی از سوی سازمان میراثفرهنگی صورت نگرفته است.
به گزارش خبرنگار ایلنا، سنگ نبشته‌ها جدا از اهمیت‌شان به عنوان یک میراثباستانی منبعی مکتوب برای مورخان نیز به شمار می‌آیند؛ این در حالی است که هر از چند گاهی خبر از آسیب دیدگی برخی کتیبه و سنگ نبشته‌ها تاریخی در کشور نه تنها به دلیل عوامل طبیعی بلکه به دلیل تخریب و یا انفجار از سوی برخی سود جویان به گوش می‌رسد و به نظر نمی‌آید که سازمان میراثفرهنگی تاکنون اقدام جدی برای حفاظت از این آثار را در دستور کار خود قرار داده باشد.
مرمت‌گران آثار باستانی در حال حاضر دو عقیده در مورد نگهداری از سنگ نبشته‌ها دارند، عده‌ای بر این عقیده‌اند که با توجه به خو گرفتن سنگ‌نشته با محیط خود بهتر است که آنها از محل اولیه خود جا به جا نشوند و امکانات حفاظتی در محل از آنها محافظت کند و عده‌ای نیز بر این باورند که سنگ نبشته‌ها بهتر است که برای حفاظت به موزه‌ها انتقال داده شوند تا از خطر سرقت یا آسیب‌دیدگی به دلیل حفاری‌های غیر مجاز در اطراف آنها نیز در امان بمانند.
سیاوش آریا کنشگر حوزه میراثفرهنگی و گردشگری با اشاره به برخی مخاطرات برای نگهداری از کتیبه‌ها در محل اولیه خود به خبرنگار ایلنا گفت: «متاسفانه باوری در میان مردم شکل گرفته است که گمان می‌کنند که اگر علامتی بر روی سنگ نبشته‌ای کشیده شده باشد، می‌تواند نشانه‌ای از وجود گنج در زیر سنگ نبشته یا اطراف آن باشد؛ در حالی که باید توجه داشت، این علامت‌ها یادگاری‌هایی است که مردم بر روی سنگ نبشته کشیده‌اند.
بنابراین با توجه به این مسائل و همچنین مخاطرات طبیعی توجه ویژه دولت به سنگ نبشته‌ها ضروری به نظر می‌رسد. البته میراثفرهنگی همواره در مقابل این درخواست، بحثکمبود بودجه را مطرح می‌کند که مساله درستی است اما اکنون که به زمان بررسی بودجه سال آینده در بهمن ماه نزدیک هستیم، این انتظار می‌رود که سازمان میراثفرهنگی برای افزایش بودجه به مجلس فشار بیاورد.»
وی در ادامه جلب مشارکت مردم را برای حفاظت از سنگ نبشته‌ها ضروری خواند و گفت: اکنون دولت یازدهم بر بحثرونق گردشگری در کشور بسیار تاکید دارد و از آنجا که محیط زیست و میراثفرهنگی مهمترین عوامل جذب گردشگر به یک منطقه هستند، اگر حضور گردشگران سبب رونق اقتصادی در یک منطقه شود، قطعا خود مردم محلی از بسیاری مخاطرات از جمله تخریب و دزدیده شدن سنگ نبشته‌ها جلوگیری خواهند کرد؛ همچنین اگر سازمان میراثفرهنگی از ظرفیت سمن‌ها(سازمان های مردم نهاد غیردولتی) بهره گیرد، می‌تواند بسیار موفق‌تر عمل کند.
این فعال مدنی در ارتباط با اینکه نگهداری سنگ نبشته‌ها در محل اولیه خودشان را صحیح تر می‌داند یا موافق انتقال آنها به موزه است، این گونه پاسخ داد: به گفته کارشناسان نگهداری از سنگ نبشته‌ها در محل اصلی خودشان با توجه به امکاناتی که در این حوزه وجود دارد و سازگاری این آثار با محیط درست‌تر است، همچنین نباید از این نکته غافل شد که اکنون در ایران تنها دو موزه استاندارد یعنی موزه ملی ایران باستان و موزه تبریز وجود دارد که می‌توان با خیال راحت آثار تاریخی را در آنجا نگه داشت. پس محافظت در همان مکان بهترین روش و شیوه است.
عزم حفاظت از سنگ نبشته‌ها در مدیران نیست
از سوی دیگر حکمت الله ملاصالحی باستان‌شناس، استاد دانشگاه و پایه‌گذار دانش «فلسفه باستان‌شناسی» در ایران با بیان اینکه نگهداری آثار تاریخی در محل اصلی خودش و یا در موزه بستگی به نظر کار‌شناسی برای هر اثر به صورت خاص دارد؛ مشکل نگهداری و حفاظت از سنگ نبشته‌ها و کتیبه‌ها را ریشه‌ای‌تر از این گونه مسائل عنوان کرد و گفت: ما هنگامی می‌توانیم در صیانت از مواریثمعنوی مدنی و حفاظت از آثار باستانی و بافت بناهای تاریخی و به ویژه حراست از سنگ نوشته‌ها و کتیبه‌ها احساس مسئولیت کنیم و برای آنها هزینه کنیم که فهم وسیع‌تری درباره آنها داشته باشیم، در حالی که اکنون احساس مسئولیت عمیق در میان نهاد‌ها و سازمان‌های متولی در این زمینه احساس نمی‌شود.
وی با بیان اینکه سنگ نوشته‌ها هم از نظر تاریخی و هم از نظر باستانی‌شناختی دارای اهمیت مضاعفی هستند، افزود: زیرا هم به عنوان یک متن و منبع مکتوب برای مورخان موضوعیت دارند و هم به مثابه آثار باستانی برای باستان‌شناسان موضوعیت شناخت دارند، بنابراین حفاظت از آنها عزم مضاعفی نیاز دارد که متاسفانه باید اذعان کرد که اکنون این عزم در مدیران نیست.
این باستان‌شناس هشدار داد: اگر چنین وضعی ادامه داشته باشد، در آینده‌ای نه چندان دور بسیاری از کتیبه‌ها و سنگ نوشته‌ها از بین خواهند رفت، چنانکه بسیاری از کنده‌نگاره‌ها از بین رفته‌اند؛ متاسفانه دولت یازدهم خشکیده شدن رود‌ها و تالابهایی همچون هامون را دید، اما نسبت به تخریب برخی محوطه‌ها و تپه‌های باستانی کم توجهی کرد، ما انتظار داشتیم، دولت یازدهم با توجه به اقداماتی که در دولت نهم و دهم در زمینه میراثمدنی و معنوی انجام شده بود با مدیریت قوی‌تری به میدان می‌آمد.
