امضای تفاهم‌نامه سازمان جنگل‌ها با استانداران مناطق هیرکانی و ارسبارانی

مخاطرات زیست محیطی، دخالت‌های غیر اصولی انسان‌ها در بهره‌برداری از منابع طبیعی و تخریب سرزمین و منحصر بفرد بودن جنگل‌های ناحیه رویشی هیرکانی و ارسبارانی و ضرورت مدیریت پایدار منابع طبیعی جهت حفظ، احیا، توسعه و بهره برداری پایدار از این منابع خدادادی سبب شد تا سازمان جنگل‌ها با استانداران استان های مازندران، گیلان، گلستان، خراسان شمالی، سمنان و آذربایجان شرقی در شهرستان ساری مرکز استان مازندران گردهم آیند تا فکری نو درباره حفاظت از منابع طبیعی در اندازند.

به گزارش ایلنا به نقل از سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور؛ استاندار مارندران به عنوان میزبان و نخستین سخنران این نشست گفت: بر همگان واضح و روشن است که تغییرات اقلیمی، خشکسالی و دخالت‌های غیراصولی در منابع طبیعی چه مشکلات و چالش هایی را برای بشر امروزی در سطح جهان و ایران ایجاد کرده است.

معیشت جنگل نشینان

ربیع فلاح در ادامه گفت: نگاه دولت به مسایل زیست محیطی و منابع طبیعی تجدید شونده، ضرورت بازنگری در عملکرد و برنامه های گذشته را از سوی سازمان جنگل ها دوچندان می سازد.

فلاح جنگل های شمال ایران را در دنیا بی نظیر دانست و گفت: یک میلیون و یکصد هزار هکتار از وسعت دو میلیون هکتاری جنگل های شمال در استان مازندران وجود دارد که به دلیل گستره وسعت آن، مدیریت آن توسط دو اداره کل منابع طبیعی انجام می شود.

وی با اشاره به اینکه ۸۰ درصد سطح جنگل های مازندران دارای طرح جنگلداری است خاطر نشان ساخت: طرح های جنگلداری با شیوه ای که در گذشته وجود داشته و مشکلاتی که به لحاظ تصمیم گیری و نظارت در اجرای آن دامنگیرش بوده، نتوانسته است پاسخگوی مسایل امروز جنگل ها باشد.

استاندار مازندران گفت: امروز همه مسایل جنگل به هم تنیده شده است و ما نمی توانیم در طرح های جنگلداری یک سویه به منابع طبیعی توجه کنیم و معیشت و سرنوشت مردمان حاشیه جنگل را در نظر نگیریم.

فلاح مشارکت مردم در طرح های جنگلداری و منابع طبیعی را اصلی اساسی خواند و یادآور شد: سرنوشت جنگل نشینان با جنگل گره خورده و سازمان جنگل ها برای احیا، توسعه و حفاظت پایدار از منابع طبیعی و منجمله جنگل ها باید در اجرای طرح های جنگل داری مسایل اجتماعی و اقتصادی جنگل نشینان را مد نظر قرار داده و بیرون راندن مردم از جنگل صورت مسئله را پاک کردن است.

وی اظهار کرد: طبیعت گردی و جنگل داری به معنای اکوتوریسم بایستی در راس برنامه های سازمان جنگل ها و منابع طبیعی قرارگیرد و همه پهنه های جنگلی کشور این قابلیت را دارند که پذیرای طبیعت گردان و سرمایه گذاران باشند.

ربیع فلاح در ادامه به آسیب پذیر بودن منابع طبیعی شمال کشوراشاره کرد و گفت: با دخالت هایی که طی سال های اخیر در بالادست و پایین دست جنگل ها صورت گرفته است، متاسفانه با اندک بارشی، شاهد سیل ویرانگر و خسارت های فراوان در سطح استان هستیم که این نشان می دهد مدیریت خوبی صورت نگرفته است.

استاندار مازندران که خود در دهه هفتاد سکان منابع طبیعی کشور را در دست داشته، یادآور شد: امکانات منابع طبیعی در برابر تهدید ها بسیار محدود و ناچیز است و وقتی آتش سوزی در ارتفاعات بالا دست زخ می دهد با توجه به نبود امکانات و تجهیزات، دو روز طول می کشد تا فرد خود را به محل حریق برساند و تجهیزاتی که متاسفانه برای اطفای حریق وجود دارد بسیار مبتدی و مربوط به یک صد سال پیش است.

وی وضعیت بهره برداری از معادن در استان را نا بسامان خواند و تصریح کرد: متاسفانه هیچ گونه نظارتی بر کارهای معدن کاوان نیست و آنان با رها کردن نخاله ها و پسماندهای آن سیمای طبیعت را زشت کرده اند.

فلاح یک بار دیگر با تاکید بر نظارت مستمر و مدیریت پایدار بر منابع طبیعی کشور خاطر نشان ساخت: با توجه به حساسیت و دغدغه دولت به مسائل منابع طبیعی و محیط زیست، توقعات و انتظارات مان را از دولت بالا ببریم.

۱۱ اقلیم از ۱۳ اقیلم جهان در ایران

رییس سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور در نشست با استانداران مناطق هیرکانی و ارسبارانی گفت: ۱۱ اقلیم از ۱۳ اقیلم جهان در ایران وجود دارد و کشورمان با دارا بودن ۸ هزار گونه گیاهی و جانوری جزء ۵ کشور اول جهان محسوب می شود.

خدا کرم جلالی جنگل های شمال ایران را میراثجهانی خواند و افزود: توجه به توسعه پایدار این منابع ارزشمند بصورت یک بعدی و انتزاعی ما را به اهدافی که دنبال می کنیم نزدیک نمی سازد.

جلالی حفاظت از جنگل ها را یک مجموعه فعالیت های به هم پیوسته اعلام کرد و افزود: تثبیت مالکیت، ساماندهی جنگل نشینان و خروج دام از جنگل، کنترل سوخت هیزمی و بوته ای و تامین انرژی های نو، بهره برداری از معادن، پیشگیری از اطفای حریق، کنترل آفات و بیماری ها، جلوگیری از تخریب و تصرفات، کنترل ساخت و سازها و ویلا سازی در جنگل ها، کنترل فرسایش خاک، حفاظت فیزیکی و جلوگیری از قاچاق چوب، ساماندهی گردشگری، جلوگیری از تخریب و پسماندهای زباله ها، و بهره برداری از محصولات فرعی جنگل ها و مراتع چهارده مولفه حفاظت از جنگل ها و مراتع است که اگر در امر حفاظت به هر کدام از این مولفه ها توجه نکنیم با نقص هایی روبرو خواهیم شد.

وی بیابان زایی، خشکسالی های پی در پی، تخریب سرزمین، کمبود آب شیرین، تغییرات اقلیمی و افزایش گازهای گلخانه ای را از چالش های اساسی زیست محیطی در جهان نام برد و افزود: در قرن بیستم یک میلیارد هکتار جنگل زدایی در جهان صو. رت گرفته است.

جلالی سطح جنگل های جهان را ۴ میلیارد هکتار اعلام کرد و گفت: در ایران چهارده میلیون و۳۰۰ هزار هکتار جنگل وجود دارد که ۷/۸درصد مساحت کشور را در ۵ ناحیه رویشی شامل می شود.

وی رتبه ایران را در بین ۱۵۶ کشور دارای پوشش جنگلی جهان چهل وپنجم اعلام کرد.

رییس سازمان جنگل ها در معرفی بیشتر سیمای منابع طبیعی کشور، وسعت مراتع را ۸۴ میلیون هکتار و سطح بیابان های کشور را ۵/۳۲میلیون هکتار اعلام کرد و گفت: سهم ایران از سرانه بیابان ها در جهان دو برابراست.

افزایش ضریب حفاظت

در ادامه این نشست معاون وزیر جهاد کشاورزی و رییس سازمان جنگل ها، ارتقای فرهنگ منابع طبیعی به میزان ۳۰ درصد جمعیت کشور، افزایش ضریب حفاظت به میزان ۳۰ درصد، اجرای عملیات آبخیزداری به میزان ۱۴میلیون هکتار، اجرای طرح جنگل داری در سطح ۵ میلیون هکتار، طرح توسعه گیاهان دارویی در سطح ۵۰۰هزار هکتار، اجرای طرح مرتعداری به میزان ۱۰ میلیون هکتار، احیای جنگل های زاگرس به میزان ۱/۲ میلیون هکتار و اجرای طرح های مقابله با پدیده بیابان زایی به میزان ۳ میلیون هکتار را از برنامه های راهبردی سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور در برنامه ششم توسعه نام برد.

مدیریت نادرست حوزه آب

استاندار خراسان شمالی دراین همایش یک روزه در ساری، گفت: خشکسالی های پیاپی، مسئله مهم کشور است و خراسان شمالی نیز با این پدیده دست به گریبان است که بخش مهم آن عدم مدیریت نامطلوب در حوزه آب است.

سید علی اکبر پرویزی اضافه کرد: وزارت جهاد کشاورزی با حوزه وسیعی از کشاورزی و دام مواجه است و وسعت تخریب منابع طبیعی و ساخت و سازها در عرصه ها در مقایسه با تخریبی که دام ایجاد می کندعدد ناچیزی است.

وی گفت: وزارت جهاد کشاورزی باید نخست تکلیف خود را با حوزه های خود معلوم کند و ناهماهنگی موجود بین منابع طبیعی با راه و شهرسازی و وزارت نیرو آثار سوء خود را در این حوزه برجای گذاشته است.

استاندار خراسان شمالی تاکید کرد: دومین کشوری هستیم که دام را وارد مراتع می کنیم و مدت مدیدی است که با مردم بر سر تصرفات مشکل داریم، سازمان جنگل ها باید خود را از داشتن مشکلات با مردم خلاص کند.

وی تصریح کرد: آنچه الان در ذهن ما وجود دارد مخالفت منابع طبیعی با مردم است و طی ۳۵ سال این سازمان خودش را درگیر تصرفات کرده است که متاسفانه هم جواب نداده است.

پرویزی گفت: مشکلات منابع طبیعی با بگیر و ببند حل نمی شود مگر اینکه مردم خود متقاعد شوند که تخریب ها چقدر به ضرر خودشان خواهد بود.

وی اظهار داشت: در حفاظت، احیا و توسعه، سازمان جنگل ها باید مناطق را استعداد یابی کند، تا سرمایه گذاران و مردم ورود کنند و خودشان حافظ منابع طبیعی شوند.

استاندار خراسان شمالی با بیان اینکه هنوز بین منابع طبیعی و محیط زیست در استان ها مشکل وجود دارد و تصمیم گیری های واحدی به چشم نمی خورد یک بار دیگر سخنان اولیه خود را تکرار کر دو گفت: اینکه بیاییم امار ارائه کنیم که میزان متصرفات مردمی در منابع طبیعی چقدر است و تخریب دام چقدر! اصلاً این دو قابل مقایسه نیستند!

مشکلات پنهان در سرسبزی

استاندار استان گلستان نیز در نشست همکاری اسنانداران با منابع طبیعی گفت: سرسبزی استان های شمالی دهان ما را بسته است و نمی توانیم از مشکلات چیزی بگوییم.

حسن صادقلو طبیعت، تاریخ و انسان را سه منبع معرفتی نام برد و افزود: جنگل در طبیعت نشانه معرفت هستی است چون هم زایش دارد و هم میزبان است.

وی برگزاری نشست استانداران مناطق شمالی و ارسبارانی با مسئولان سازمان جنگل ها جهت آسیب شناسی منابع طبیعی را مطلوب دانست و گفت: اعتقادم بر این است که بهره برداری از جنگل ها باید کاملاً تعطیل شود.

صادقلو ناوگان حمل و نقل چوب از جنگل و تجهیزات بهره برداری از جنگل ها را در مقایسه با دیگر کشورها نامناسب خواند و گفت: نبود تجهیزات پیشرفته سبب می شود خسارت زیادی به دیگر درختان و نهال های موجود در جنگل وارد شود.

وی گفت: بهره برداری های بی رویه از منابع طبیعی و نبود مدیریت درست در حریم رودخانه ها سبب شده است هنگام بروز سیل خسارات جانی و مالی زیادی را متحمل شویم.

صادقلو تصریح کرد: در حوزه منابع طبیعی و محیط زیست و منابع آب شاهد همدلی و همگرایی نیستیم و آب یک سمت می رود و منابع طبیعی سمتی دیگر!

استاندار گلستان بیماری درختان جنگلی را چالش مهم تلقی نمود و اضافه کرد: بسیاری از امراض و آفات، جنگل ها را بسمت نابودی می کشاند و ما هزینه را باید به سمت حفاظت آنچه را که موجود است بکشانیم نه برای چیزی که از دست دادیم.

وی ایجاد مدیریت جامع سیل و اطفای حریق را از ضروریات مهم منابع طبیعی کشور خواند و اظهار داشت اگر مردم یار مهربان منابع طبیعی نشوند ما به تنهایی قادر به حفاظت از جنگل ها و مراتع نیستیم.

استاندار گلستان در ادامه خاطر نشان ساخت: منابع طبیعی ابعاد گسترده ای در جامعه دارد و نباید تنها از دریچه رشته منابع طبیعی به آن نگریست بلکه این حوزه جهت مدیریت و تصمیم گیری به رشته هایی غیر از منابع طبیعی نیز نیازمند است.

سازمان جنگل ها از جهاد کشاورزی جدا شود

استاندار استان سمنان که به دلیل وجود سطحی از جنگل های هیرکانی در این استان گفت: اعتقاد دارم سازمان جنگل ها باید از حوزه جهاد کشاورزی جدا شود و موضوع منابع طبیعی باید به تنهایی یک مسئله حاکمیتی تلقی شود و تا حاکمیت یک نگاه جدی به منابع طبیعی نداشته باشد مشکلات این حوزه کماکان باقی خواهد ماند.

محمد وکیلی افزود: جنگل ها و مراتع از مسائل مهمی هستند که با امنیت ملی و منافع ملی کشور ما گره خورده اند و وقتی صحبت از توسعه پایدار می کنیم اگر به منابع طبیعی توجه نکنیم توسعه پایدار معنای خود را از دست می دهد.

وی گفت: ما امروز با مشکلات عدیده ای نظیر: تغییر اقلیم، فرسایش خاک، ازبین رفتن پوشش گیاهی و مسائلی از این دست روبرو هستیم اما فقط نگاهمان را به دریاچه ارومیه دوخته ایم.

استاندار سمنان خاطر نشان ساخت: در سالجاری ۵۱درصد نسبت به سال زراعی گذشته کاهش بارندگی داشتیم اما نمی دانیم این کاستی را چگونه می خواهیم در معیشت و اقتصاد مردم محاسبه کنیم!

وی با بیان اینکه مشکل قانون نداریم اما تخریب منابع طبیعی کماکان پا برجاست و سطح جنگل ها سال به سال رو به کاهش است، گفت: تا زمانی که اقتصاد و معیشت مردم با منابع طبیعی گره نخورد امکان حفظ منابع طبیعی وجود نخواهد داشت.

ارسباران بهشت گمشده آذربایجان

معاون عمرانی استاندار آذربایجان شرقی گفت: ارسباران بهشت گمشده آذربایجان است و هرکس یک بار آنجا پا بگذارد قطعاً به این نکته پی خواهد برد.

احمد پورمهدی با اشاره به وضیعت جنگل های ارسبارانی و منابع طبیعی منطقه گفت: ماموریت ها و وظایف جهاد کشاورزی با منابع طبیعی و آب منطقه ای در حفاظت از عرصه های طبیعی هماهنگ و یکپارچه نیست.

وی با بیان اینکه تصمیم گیری ها درعرصه های منابع طبیعی همچنان سلبی است و ایجابی نیست، بیان داشت: امروز نمی توان تصمیمات اشتباه و سلبی در عرصه های منابع طبیعی گرفت.

لزوم همراهی مردم

معاون امورعمرانی استاندار گیلان نیز در این نشست گفت: همیشه پول و برنامه وجود داشت اما مشارکت مردم را نداشتیم و تجربه نشان داده است در هر جا مردم را همراه نداشتیم کارها خوب پیش نرفت.

مهندس حجت شعبانپور که از طرف محمدعلی نجفی استاندارگیلان که درگیر سیل بود در نشست استانداران شرکت داشت، بر لزوم آمایش منابع طبیعی تاکید کرد و گفت: تصمیم گیری ها باید بر اساس اسناد بالادستی اتخاذ شود و اگر اشکالاتی نیز وجود دارد باید آن را رفع کرد.

وی با بیان اینکه این تفاهم نامه ها باید حالت عملیاتی و بر مبنای کارشناسی باشد، افزود: مصوبه سازماندهی سواحل دریای خزر نیز هنوز اجرایی نشده است و اگر در عرصه منابع طبیعی این بی توجهی صورت بگیرد، ضربه مهلکی به کشور وارد خواهد شد.

پیش نویس تفاهم

پس از ارائه نظرات استانداران به عنوان مقام عالی دولت در استان که دیدگاه کلان خود را در باره منابع طبیعی بیان داشتند متن پیش نویس تفاهم نامه قائم مقام سازمان و رییس شورای عالی جنگل در دستور کار قرار گرفت.

ناصر مقدسی ضمن ارائه توضیحات در باره اهداف مورد انتظار این تفاهم نامه و تکالیف قانونی دولت در بخش منابع طبیعی و اسناد بالادستی، مفاد زمینه همکاری را قرائت نمود و گفت: این تفاهم نامه مشتمل بر ۲۲ماده است که درتدوین و تهیه آن شورای عالی جنگل، معاونت های سازمان و ادارات کل منابع طبیعی حوزه هیرکانی و ارسبارانی همکاری داشته اند.

پس ازقرائت بندهای تفاهم نامه همکاری از سوی مقدسی و اصلاحات انجام شده، سرانجام این پیمان همکاری از سوی رییس سازمان جنگل ها و استانداران مناطق هیرکانی و ارسبارانی به امضا رسیده است.