مدیرکل آموزش محیط زیست در گفت‌و‌گو با ایلنا:
ذخایر سد‌ها در وضعیت بحران / خشکسالی مدیریتی از کم آبی خطرناک‌تر است
در حال حاضر آقایان اعتراف می‌کنند که ما ۸۵ درصد منابع آبیمان را استفاده کرده‌ایم و این یک خودکشی بزرگ است و این ندانم کاری‌های مدیریتی عامل چنین مصیبتی شده است.
مدیرکل آموزش و مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست معتقد است آنچه از خشکسالی به مراتب خطرناک‌تر است، نبود مدیریت کارآمد یا به تعبیر وی «خشکسالی مدیریتی» است.
محمد درویش در گفت‌و‌گو با ایلنا در مورد وضعیت فعلی ذخایر آبی سد‌ها در کشور با بیان اینکه کاملا در وضعیت بحرانی هستیم و شاید وضعیت از بحران نیز گذشته باشد اظهار داشت: باید دید که این بحران را چه کسی به وجود آورده این بحران را مردم به وجود آورده‌اند و یا ندانم کاری‌های مدیریتی.
وی ادامه داد: من این ندانم کاری‌ها را به عنوان مدیریتی که خشکسالی را به وجود آورده است تعبیر می‌کنم. درست است که ما خشکسالی داریم و در یک سرزمین خشک زندگی می‌کنیم ولی آنچه که از خشکسالی به مراتب خطرناک‌تر است - من اسم آن را می‌گذارم - خشکسالی مدیریتی است.
درویش توضیح داد: مدیریت غلطی که ما از اوایل دهه ۶۰ و پس از آن دهه ۷۰ تحت عنوان طرح جامع آب کشور یا جاماب در پیش گرفتیم عامل اصلی وضعیت فعلی ما از نظر خشکسالی است. این طرح همواره بر این تاکید داشت که ما باید به سمت طرح‌های تازه‌ای مثل سد سازی یا انتقال آب پیش برویم.
به گفته وی در آن زمان مادام گفته می‌شد که از ۱۳۰ میلیارد متر مکعب آب قابل استحصال کشور چیزی در حدود ۷۰ میلیارد متر مکعب هرز می‌رود یعنی یا بدون استفاده از کشور خارج می‌شود یا وارد دریای خزر و خلیج فارس و دریای عمان می‌شود و یا وارد تالاب طبیعی مرکزی می‌شود و از این مساله تعبیر به هدر رفت منابع آبی می‌شود.
این کار‌شناس مدیریت بیابان خاطر نشان کرد: با همین مستمسک مجوز ایجاد طرح‌های سد سازی بسیاری گرفته شد. در حالی که امروز دنیا به این واقعیت دست یافته است که بهترین حالت برای اینکه ما از منابعمان به صورت پایدار استفاده کنیم این است که همواره تنها ۲۰ درصد از منابع اندوخته‌های آبی مورد استفاده قرار بگیرد و اگر بخواهیم خیلی فشار بیاوریم ۴۰درصد باید فشار بیاوریم.
درویش متذکر شد؛ این در حالیست که در حال حاضر آقایان اعتراف می‌کنند که ما ۸۵ درصد منابع آبیمان را استفاده کرده‌ایم و این یک خودکشی بزرگ است و این ندانم کاری‌های مدیریتی عامل چنین مصیبتی شده است.
وی با بیان اینکه چرا ما باید به سمت ساخت ۶۰۰ سد بزرگ مخزنی برویم اظهار داشت: چه دلیلی دارد در کشوری که متوسط تبخیر و تعرقش حدود ۳ هزار میلیمتر - و در بسیاری از مناطق ۴ هزار میلیمتر - ما شاهد تاسیس سد و نگه داشتن آب در روی زمین باشیم.
به گفته وی این‌ها همه خطاهای بزرگی است که من از آن به جنایت‌های محیط زیستی تعبیر می‌کنم و مطابق اصل ۵۰ قانون اساسی این همان مصداق بارز عملکردهایی است که منجر به تخریب غیر قابل جبران محیط زیست می‌شود و عاملان حتما باید محاکمه شوند.
مدیر کل آموزش و مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: به نظر من باید دادگاهی به عنوان دادگاه محیط زیست درست شود و به این جرائم رسیدگی کند چطور ما برای یک خبرنگار و یک روزنامه نگار که کار فرهنگی می‌کند سریع دادگاه مطبوعات تشکیل می‌دهیم و با اشد مجازات آن‌ها را وادار می‌کنیم که از رفتار خودشان را اصلاح کنند ولی در مورد جنایت‌های محیط زیستی که می‌تواند آثارش در ده‌ها نسل دیگر باقی بماند انقدر سهل انگارانه عبور می‌کنیم.
وی با بیان اینکه حالا با چنین بحران‌های جدی روبرو شده‌ایم گفت: در حال حاضر بیم تنش آبی و احتمال مهاجرت در شمال غرب کشور بعد از خشک شدن دریاچه ارومیه وجود دارد و مشابه همین تنش در تالاب بختگان در شرق و پریشان در کازرون فارس، دشت ورزنه در اصفهان در اطراف تالاب خونی وجود دارد.
به گفته درویش متاسفانه جنگ آب بین چهارمحال و بختیاری و اصفهان و خوزستان روز به روز جدی‌تر می‌شود و نمایندگان مجلس فقط مانده با همدیگر دست به گریبان شوند و این‌ها همه نشان دهنده چند دهه ندانم کاری در حوزه مدیریت آب است.
وی با بیان اینکه این آقایان که هنوز پست مدیریتی دارند باید بیایند و جوابگو شوند که چرا گذاشتند که کار به اینجا کشیده شود. گفت: در حال حاضر ذخیره سد‌ها متوسط ۴۰ درصد وضعیت معمول خود و به هر حال کمتر از نصف ظرفیت آب دارد.
این کار‌شناس هشدار داد: در غرب تهران بین دریاچه استادیوم آزادی تا ورد آورد بین ۷ تا ۱۷ متر سطح آب زیر زمینی در ۱۰ سال اخیر افت کرده است. ۲ حلقه از چاه‌های باغ گیاه‌شناسی ایران در منطقه پیکان شهر خشک شده، در جنوب تهران در منطقه شهریار و همچنین منطقه معین آباد ورامین، زمین سالانه ۳۶ سانتی‌متر نشست دارد و این نشان می‌دهد که از نظر اندوخته‌های آبی وضعیت تهران بسیار نگران کننده است.
وی در رابطه با راهکارهای مقابله با بحران پیش رو نیز توضیح داد: اولا دولت باید شفاف برخورد کند. باید ساخت و ساز در تهران متوقف شود شما به شرق تهران و غرب تهران بروید. سری به اتوبان همت بزنید و ببینید چه ساخت و سازی صورت گرفته است، هیچ نشانه‌ای از اینکه ما با یک بحران آبی روبرو هستیم موجود نیست.
درویش ادامه داد: همینطور که به طبیعت «آیش» می‌دهیم باید به ساخت و ساز در کلان شهر‌ها هم آیش دهیم، اجازه هیچ نوع ساخت و ساز جدیدی را ندهیم. وقتی می‌بینیم که همچنان شهرداری اعلام می‌کند ۷۰ درصد از درآمدش از تراکم فروشی و تغییر فضای سبز و فروش فضای تهران و هنوز محله‌ای ۱۰ سال نگذشته ساختمان‌هایش تخریب شده و چند طبقه می‌شود بدون اینکه توجه شود که این ساخت و ساز‌ها چقدر آب بیشتری مصرف می‌کند چه انتظاری می‌توان داشت.
درویش افزود: به نظر من اگر قرار است تغییر رفتاری در شهروندان ایجاد شود اول این تغییر باید در دولتمردان و مدیران شهری ایجاد شود. باید مدیران اعلام کنند که به هیچ وجه اجازه ساخت و ساز جدید نمی‌دهند و از مردم بخواهند واقعا شرایط سخت کنونی را درک کنند و با هم برای آینده تهران و برای آینده بقیه کلان شهر‌ها مثل اصفهان، مشهد، تبریز که به شدت با بحران منابع آبی روبرو هستند برنامه ریزی کنند.
