بهبود راندمان نیروگاه‌های حرارتی مطابق قوانین صورت نگرفته است

مرکز پژوهش‌های مجلس با بررسی عوامل فنی و محیطی موثر بر بازدهی نیروگاه‌های حرارتی در ایران گفت: با وجود بستر قانونی لازم، بهبود راندمان نیروگاه‌های حرارتی مطابق برنامه و قوانین مصوب صورت نگرفته است.

به گزارش ایلنا، دفتر مطالعات انرژی، صنعت و معدن مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی اعلام کرد: ایران در سرزمین نسبتا مرتفعی واقع شده است، به طوری که ارتفاع آن از سطح دریا به طور متوسط بیش از ۱۰۰۰ متر است.

البته اگر چه تأثیر افزایش ارتفاع در کاهش راندمان نیروگاه‌های گازی و بخاری قابل توجه نیست، اما باعثافت دائمی توان توربین گازی می‌شود، به طوری که به ازای ۱۰۰۰ متر افزایش ارتفاع، توان اسمی توربین گازی حدود ۱۰ درصد کاهش می‌یابد.

این بدان معنی است که نیروگاه‌های گازی و سیکل ترکیبی در اکثر مناطق ایران به جز مناطق ساحلی شمال و جنوب کشور، همیشه حدود ۱۰ درصد زیر ظرفیت اسمی شان کار می‌کنند که این امر موجب هدر رفتن ۱۰ درصد از کل سرمایه‌گذاری انجام شده برای اینگونه نیروگاه‌ها می‌شود.

این در حالی است که افزایش دما بیشترین تأثیر منفی را بر راندمان نیروگاه‌های گازی و چرخه ترکیبی دارد. کشور ایران از نظر شرایط آب و هوایی دارای اقلیم‌های متفاوتی است به طوری که اختلاف دما در مناطق مختلف ایران در یک روز به میزان ۳۰ درجه سانتیگراد می‌رسد.

به عبارت دیگر ایران دارای مناطق گرمسیری و سردسیری زیادی است، اما دخالت عوامل دیگر از جمله سهولت دسترسی به سوخت یا آب مورد نیاز نیروگاه‌ها، امنیت در مقابل حوادثطبیعی و غیرطبیعی، نزدیکی به نقاط عمده مصرف و برخی عوامل سیاسی و اجتماعی دیگر باعثشده‌اند که احداثنیروگاه‌های حرارتی بر پایه تغییرات دمایی مناطق نباشد و بعضا بسیاری از نیروگاه‌های گازی در مناطق گرمسیری مانند خوزستان، فارس و استان‌های حاشیه خلیج فارس احداثشود و در نتیجه متوسط راندمان نیروگاه‌های گازی و چرخه ترکیبی به میزان قابل توجهی افت کند.

برای تعیین محل احداثیک نیروگاه، از مدل‌های پیشرفته‌ای استفاده می‌شود که در آن تمام شرایط محیطی موثر بر عملکرد نیروگاه بررسی شده و محدوده مناسب برای احداثنیروگاه مشخص می‌شود، اما متأسفانه در برخی موارد اینگونه بررسی‌ها به وسیله عوامل سیاسی و اجتماعی تحت تأثیر قرار گرفته و در نتیجه عملا تأثیر پارامترهای محیطی بر عملکرد نیروگاه نادیده گرفته شده و آن طور که باید مورد توجه قرار نمی‌گیرد.

با توجه به اینکه بسیاری از نیروگاه‌های مورد بهره‌برداری در ایران در محل‌های نامناسبی نصب شده‌اند، افزایش راندمان آنها به راحتی امکان‌پذیر نیست، اما می‌توان با مدیریت صحیح و بعضا سرمایه‌گذاری اندک، راندمان یک نیروگاه را بهبود بخشید.

در نهایت به نظر می‌رسد مهمترین دلیل پایین بودن متوسط راندمان نیروگاه‌های حرارتی در ایران، نبود انگیزه اقتصادی لازم و بی‌توجهی برخی مدیران به افزایش راندمان نیروگاه و کاهش مصرف سوخت و هزینه است. به عبارت دیگر به دلیل اینکه از محل پایین بودن راندمان نیروگاه‌ها و مصرف بالای سوخت در نیروگاه‌های حرارتی، خسارتی متوجه وزارت نیرو نمی‌شود، حساسیت لازم برای اجرای قانون و بهبود راندمان نیروگاه‌ها و کاهش مصرف سوخت وجود ندارد.

در پایان ذکر این نکته ضروری است که در زمینه صرفه‌جویی انرژی در نیروگاه‌های حرارتی و بهبود راندمان آنها به لحاظ قانونی کاستی وجود نداشته و بستر قانونی لازم برای جلب توجه کافی به مقوله بهبود راندمان نیروگاه‌های حرارتی وجود دارد، ولی به دلیل کم توجهی وزارت نیرو به این مقوله و برخی عوامل فنی و محیطی که گفته شد و خاص کشور ایران است، بهبود راندمان نیروگاه‌های حرارتی مطابق برنامه و قوانین مصوب صورت نگرفته است.

در پایان پیشنهادهایی برای بهبود راندمان انواع نیروگاه‌های حرارتی در حال بهره‌برداری به شرح زیر ارائه می‌شوند:

۱ - تکمیل ساخت نیروگاه‌های سیکل ترکیبی در حال احداثو بهره‌برداری از بخش بخاری این نیروگاه‌ها

۲ - تبدیل نیروگاه‌های گازی به نیروگاه سیکل ترکیبی و استفاده بهینه از حرارت گازهای خروجی

۳ - افزایش قدرت خروجی توربین‌های گازی با استفاده از سرمایش هوای ورودی

۴ - افزایش راندمان سیستم‌های احتراق و بویلرها در انواع نیروگاه‌های حرارتی

۵ - افزایش راندمان نیروگاه‌ها با استفاده از روش‌های بازیاب حرارت

۶ - توسعه سیستم‌های گرمایش و سرمایش منطقه‌ای و ایجاد شرکت‌های فروش حرارت

۷ - توسعه استفاده از توربین‌های انبساطی در دستگاه‌های تقلیل فشار ورودی نیروگاه‌ها.