در گفت و گو با اولین افکتور زن ایران مطرح شد:
افکت در کنار موسیقی، متن، بازی، کارگردانی نمایش رادیویی را می‌سازد
نرگس موسی پور گفت: افکت در کنار موسیقی، متن، بازی، کارگردانی و...نمایش رادیویی را می‌سازد و هر کدام از این فاکتورها نقش اصلی رو ایفا می‌کنند
به گزارش خبرنگار ایلنا،نرگس موسی پور از سال 1390 همزمان در مرکز هنرهای نمایشی رادیو و رادیو نمایش کشور به عنوان افکتور کسب تجربه کرده است .
او از سال 1383 در مجموعه‌های تلویزیونی شبکه ی تبرستان به ایفای نقش پرداخته که شاخص‌ترین آن در مجموعه ی «سوزگلام» ایفاگر کاراکتر «هاجر» بود.
نمایش‌های رادیویی سال‌هاست که جای خود را نزد مخاطبان مختلف پیدا کرده اند و البته در سال‌های اخیر ، آن حالت خام و بدون حس در فضاسازی را ندارند.
در واقع آنچه امروزه به عنوان نمایش‌های رادیویی ارائه میشود شبیه‌تر به تجربه ی مواجهه با یک نمایش استاندارد باور پذیر است.
بخشی از این موفقیت را باید در تولیدات با کیفیت‌تر جستجو کرد؛ یا کیفیتی که هم متاثر از انتخاب متن‌های خوب است و هم به نقش‌آفرینی کامل‌تر هنرمندان بر می گردد که تنها منحصر و محدود به صدای زیبا نیست ،بلکه به شکلی کامل و با تمام المان‌های لازم در نقش‌آفرینی البته بدون تصویر ،واقعی بازی می‌شوند.
در این میان باید به عوامل تکمیل کننده دیگری هم اشاره کنیم که یکی از مهم‌ترین آنها افکت‌های به کار رفته در پخش این برنامه‌هاست.
با آغاز به کار " رادیو نمایش " که سطح تولیدات نمایشی رسانه همیشه محبوب رادیو را افزایش داد و به ارتقای این هنر کمک قابل توجهی کرد،تاثیرات حضور چهره‌های توانمند پشت صحنه بر تکمیل پروژه ها بیشتر مورد توجه واقع شد؛ افکتورها هم بیشتر به چشم آمدند و ازهمین رو شاهد کارهای حرفه‌ای تری هستیم که درصد رضایت بالاتری را در میان مخاطبان به دنبال داشته است.
یکی از چهره های فعال و جوان در این زمینه نرگس موسی پور است. نامی که اگر اهل برنامه‌های رادیو نمایش باشید، بارها در تولیدات مختلف شنیده اید.
نقش موثر یک زن هنرمند موجب شد تا خبرنگار ایلنا با این چهره فعال گفت و گو کند و در این مصاحبه تفصیلی به نقش افکتوردر برنامه‌های رادیویی بپردازد.
نرگس موسی پورکوتنایی متولد 1361 در شهرستان قائمشهر است که پس از گذراندن دوره تکمیلی فیلم سازی از باشگاه رادیویی و تلویزیونی جوان به دلیل علاقه زیاد به بازیگری در سال 1380 فعالیت بازیگری خود را از زیر نظر استاد ابوالقاسم عبداللهی آغاز کرد و پس از چند سال با تشویق اطرافیان بویژه سلمان خطی کارگردان نام آشنای مازندران وارد کار افکت شد.
سهم یک افکتور خوب، در موفقیت یک نمایش چقدر است؟
افکت در کنار موسیقی، متن، بازی، کارگردانی و...نمایش رادیویی را می‌سازد و هر کدام از این فاکتورها نقش اصلی رو ایفا می‌کنند و اگر درست انجام نشوند یک جای کار خواهد لنگید و به کیفیت اثر لطمه میزند، با این وجود ساند افکت و افکتی که در استودیو تولید میشود و خلاقیتی که افکتور به کار تزریق می‌کند باعث زنده تر شدن و تصویرسازی مناسب در ذهن مخاطب میشود .
به نظر من نمایش رادیویی چیزی شبیه به نقاشی کردن است، در واقع متن نمایش را می‌توانیم به شالوده و طرح اصلی نقاشی نسبت دهیم که در آن بازی روان بازیگران باعث رنگ آمیزی اثر میشود و در ادامه افکت و ساند افکت مناسب و خلاقانه موجب بُعد بخشی به کار ، فضاسازی و جان دادن به اثر میشود.
تفاوت کار یک افکتور نمایش رادیویی با صداگذار آثار تصویری چیست؟
تفاوت ماجرا در زنده اجرا کردن افکت‌هاست به عبارتی، صداگذار بر روی تصویری که قبلا ضبط شده افکت را اعمال می‌کنند در حالی که افکتور به صورت زنده، حین ضبط نمایش و هماه بازیگران در استودیو، افکت مربوطه را ابزار مختلف ایجاد می کند.
نمایش‌های رادیویی با دو نوع افکت سرو کار دارند که عبارتند ازساند افکت و فولی افکت، که ساند افکت‌ها، افکت‌هایی هستند که قبلا ضبط شده و در آرشیو موجود هستند که توسط تهیه کننده از اتاق فرمان پخش و بیشتر شامل آمبیانس‌های مختلف مثل صدای جنگل ، خیابان ، منطقه جنگلی، کارخانه و ... با صداهایی مانند کار با ماشینهای مختلف می‌شوند.
در واقع می‌توانیم بگوییم که فضا سازی کلی کار را شکل و این را به ما نشان می دهند که مکان وزمان وقوع نمایش ما کجاست ، فولی افکت‌ها ، افکت‌هایی هستند که همزمان با ضبط نمایش رادیو تولید می‌شوند، این نوع افکت‌ها مستقیم با حس بازیگر در ارتباط هستند و به عبارتی هر عملی که بازیگر باید در نمایش انجام دهد، افکتور انجام می‌دهد .
در اینجا بازیگر و افکتورباید خیلی با هم هماهنگ باشند؛ چرا که شنونده نباید احساس کند این صداها و بازی بازیگر، جدای از هم هستند.این قبیل افکت‌ها مثل راه رفتن(بسته به مرد یا زن بودن، پیر یا بچه بودن و... فرق می‌کند).
دویدن ، درگیری و کتک زدن ، غذا خوردن،تایپ کردن از افکت‌هایی هستند که بسته به نوع نمایش، زمان و مکان نمایش باید اجرا شوند.
آیا قدرت شنیداری قوی لازمه کار یک افکتور است؟
خوب دیدن ، خوب شنیدن و خوب درک کردن می‌تواند خیلی کمک کننده باشد ، در واقع تمام حواس ما باید همیشه آمادگی این را داشته باشد که بتواند صداهای مختلف را ارزیابی کند و در ذهن به ثبت برساند تا در مواقع لزوم مورد استفاده قرار گیرد ؛ چرا که در زمینه ی افکت ممکن است صدایی که شنیده میشود در واقع صدای اصلی اون شئ یا ابزار نباشد و صدایی مشابه به جای آن استفاده شود؛
مثل صدای جیرجیر چوب یا جیرجیر کفش که ما با استفاده از ظرف یکبار مصرف غذا، ایجاد می‌کنیم.
آرشیو صداهای شما چقدر محصول خلاقیت خود شماست؟
من آرشیوی به آن صورت ندارم؛ اما همیشه سعی ام بر این بوده که صداهای مختلف پیرامونم را خوب بخاطر بسپارم و یا جایی یادداشت کنم تا در مواقع نیاز بتوانم از آنها استفاده کنم. مسئله دیگر اینکه بیشتروسایل و ابزار افکت ،وسایل ثابت و مشخصی نیست و ما اغلب اوقات از اشیا و وسایل معمولی و شاید بی مصرف در کار استفاده و از آنها صداهایی را تولید کنیم که مشابه صدای اصلی آن وسیله است .
صدایی بوده که نتوانید آنرا بازتولید کنید؟
گاهی صداهایی بوده که نتوانستم تولید کنم، در این مواقع شاگرد به سراغ استادش می رود و از اوکمک می‌گیرد، جا دارد از استادم جناب آقای فرشاد آذرنیا (مرد اول افکت ایران) یاد کنم که سهم بسزایی در موفقیت و رشد بنده داشته و دارند، در واقع تشویق و راهنمایی‌های موثر ایشان باعث اشتیاق بیشتر من به مقوله ی افکت شده است.
وقتی متنی پیشنهاد میشود ، چگونه محاسبه میشود که چه تعداد و کجاهای کار نیاز به افکت دارد؟
بله ، در واقع این کار در جلسه ی تمرین انجام میشود و همزمان حین تمرین دوستان، خودم افکت‌های مورد نیاز را یادداشت میکنم .
در یک نمایش یک افکتور کافیست؟
در حال حاضر برای هر نمایش، یک افکتور در استودیو حضور دارم ، ولی در صورت لزوم ، بسته به نوع نمایش، تعداد پرسوناژها و یا موقعیت‌هایی که باید ایجاد شود البته با هماهنگی کارگردان و تهیه کننده میشود از دو افکتور استفاده کرد .
رابطه تان با پیشکسوتان این عرصه چطوره؟
افتخار همکاری با پیشکسوتان رادیویی همچون آقایان حمید منوچهری، اکبر زنجانپور، بهزاد فراهانی، علی عمرانی ، میکائیل شهرستانی ، محمد عمرانی ، رضا عمرانی ، جواد پیشگر ، مجید حمزه و خانم ها ژاله علو ، مهین فرد نوا ، آشا محرابی و ...را داشتم و از تجربیاتشان از نزدیک بهره گیری کردم .
این پیشکسوتان بزرگوار هم با صبوری و اخلاق حرفه ای ، عرصه را برای پیشرفتم هموار کردند.
برای نمونه در همان سال‌های نخست که فعالیتم را با رادیو نمایش شروع کردم ، آقای رضا عمرانی افکتوری یک نمایش 130 قسمتی به نام " صبح چهار فصل" که هر قسمت 90 دقیقه بود را به من سپرد.
این نمایش بعنوان یکی از کارهای ماندگار رادیو نمایش به شمار می آید؛ از اعتماد او بسیار سپاسگزارم .، البته من هم سعی کردم انرژی ، انگیزه و خلاقیتم را توامان بکارگیری کنم تا این کار به نحو خوب ضبط شود.
سال گذشته افکتوری یک نمایش 250 قسمتی به نام " هزار افسان" را که برگرفته از قصه‌های هزار و یک شب شهرزاد است را هم آقای میکائیل شهرستانی به من واگذار کرد.
ضبط این پروژه یک سال طول کشید و خوشبختانه به خوبی ضبط شد و هم اکنون هر هفته شنبه تا چهارشنبه ساعت 21 از شبکه رادیویی نمایش در حال پخش است.
مهم‌ترین اصل برای موفقیت در این حرفه چیست؟
مهم ترین اصل درک مطلب ، موقعیت و فضا سازی درست ، صبر و پشتکار، استفاده درست ار حواس پنجگانه یعنی خوب دیدن، خوب شنیدن، خوب لمس کردن و خوب ذخیره کردن در حافظه و به یاد سپردن است و اینکه بتوانی خوب محیط پیرامون را ببینی ، بشناسی و درک صحیح از وقایع اطرافت داشته باشی.
اولین نمایشی که بعنوان افکتور همکاری کردید؟
اولین نمایش که بطور مستقل در رادیو نمایش بعنوان افکتور حضور داشتم نمایش 5 قسمتی به کارگردانی آقای منوچهری برای شبکه سراسری بوده است.
توصیه ای برای کسانی که می خواهند وارد این حرفه شوند، دارد؟
توصیه میکنم در درجه اول علاقمند و در درجه دوم صبور باشند، چون افراد زیادی وارد این حرفه شدند اما به دلایل مختلف نظیر سختی کار، مزایای کم و یا نبودن علاقمندی بعد از مدتی این کار را رها کردند.
علاقه شرط نخست برای موفقیت در این عرصه است چرا علاقمندی با خود خلاقیت را هم به همراه دارد و همین سبب میشود تا با انگیزه و انرژی به کارت ادامه بدهی.
شاخص‌ترین کار اولین افکتور زن ایران در تلویزیون مازندران ؟
سال ۸۱ از طریق دوستم خانم مریم آقاجانی(زیورعمه) به سریال سوزگلام معرفی شدم ؛این سریال یکی از برنامه‌های پرطرفدار دربین مازندرانی‌ها بوده و هست ،به همین خاطر این سریال بطور مداوم ضبط و پخش میشد . آخرین باری که با این گروه همکاری کردم سال ۸۹ زمانی بود که ساکن شمال بودم.
از آن پس بخاطر مشغله کاری و مسافت زیاد نتوانستم با این گروه همکاری دیگه‌ای داشته باشم ؛دراین سریال بازیگر نقش "هاجر" بودم که با آقای سید کاظم حسینی "نوروز" هم بازی و پارتنر هم بودیم.
در این پروژه با کارگردان ها وتهیه کننده‌هایی نظیر آقایان حسین توسلی ، محسن فلاح ، مفیدی و حسین احمدی همکاری کردم .
سوزگلام شاخص‌ترین کار بنده در تلویزیون مازندران بوده است، البته کارهای تلویزیونی دیگه‌ای هم داشتم . مثل : برنامه مَله به مله ، همسایون ، سریال عاق والدین و چندین برنامه ترکیبی دیگر که متاسفانه اسامی آنها را به یاد ندارم .
افتخارات هنری
افکتور برتر در بخش اصلی سومین جشنواره نمایش‌های رادیویی" نمایش پایان آغاز" 1391 تهران
تقدیر بهترین افکتور برای نمایش "بازی انتظار" در اولین یادواره هنری تجلی بصیرت ، 1390 تهران
افکتور برتر در بخش اصلی چهارمین جشنواره نمایش های رادیویی ، 1392 تهران.
دیپلم افتخار بهترین افکتور در سی و سومین جشنواره بین المللی تئاتر فجر در بخش رادیو تئاتر "دیوار گذر"1393 تهران .
دیپلم افتخار بهترین افکتور در هجدهمین جشنواره تولیدات رادیویی و تلویزیونی مراکز استان ها" نمایش معبر بهشت" ، تبریز.
تندیس و دیپلم افتخار بهترین افکتور در سیزدهمین جشنواره بین المللی رادیو "نمایش چند بچه بیشتر" 1393 تهران .
بانوی برگزیده معاونت صدا در سال 1392 رادیو نمایش .
افکتور برتر در دو دوره از جشنواره بین المللی تئاتر دانشگاهی در بخش رادیو تئاتر.
لوح سپاس به عنوان هنرمند برتر نمایش رادیویی درهشتمین جشن اردیبهشت تئاتر مازندران "اردیبهشت ۹۴ "جویبار.
افکتور برتر در چهاردهمین جشنواره بین المللی رادیو و ششمین اجلاس جهانی صدا " اردیبهشت ۹۸" تهران.
بازی در نمایش”روباه ناقلا“ به کارگردانی”حسن اسماعیل‌پور“؛ قائم شهر، بابل، تئاترشهر؛ 1383 بازی در نمایش”نرم نواجش“ به کارگردانی”سلمان خطی“؛ قائم شهر، کنگره سرداران شهید؛ 1383 مسئول نور و صدا در نمایش”نرم نواجش“ به کارگردانی”عمار خطی“؛ ساری، حوزه هنری استان؛ 1384
بازی در نمایش عروسکی”رنگ رنگ نقاشی“ به کارگردانی”ناهید رادخواه“؛ ساری، تالار سلمان هراتی؛ 1384
مسئول نور و صدا در نمایش”بازی صورتک“ به کارگردانی”سیدحسین شیدایی‌فر“؛ ساری، تالار سلمان هراتی؛ 1384.
گفت و گو : زهرا شریفی
