" بررسی جنبه های گونا گون بیکاری درلرستان

مردم لرستان با مشکلات زیادی گریبان گیرند بعداز انقلاب دولت خدمات زیادی درحق مردم داشته است این سخن گزافی نیست با زبان شاخص ها روشن ترمی شود داوری کرد.

به گزارش خبرنگار ایلنا از خرم آباد، حجم زیاد تاسیس مدارس دولتی درشهرها و دورترین روستاهای لرستان، گسترش مراقبت های بهداشتی وتاسیس خانه های بهداشت در شهرها و دورترین روستا ها، گسترش شبکه ی برق و تهیه ی آب آشامیدنی برای مردم سراسر لرستان، خدمات و برکات نظام مقدس جمهوری اسلامی به مردم است که انکار آن ها نوعی بی انصافی تلقی خواهد شد.

با این همه روشن است که درحوزه ی صنعت و کشاورزی کار چشم گیری درلرستان انجام نگرفته است وبعد از سی و اندی سال لرستان همواره رتبه های اول بیکاری درکشورراداشته است.

همین سال گذشته براساس داده های اداره ی آمار، لرستان بیکارترین استان کشور و جوانان خرم آباد با ۵۵درصد بیکاری، بیکارترین جوانان کشور شناسانده شدند.

عوامل زیادی دراین بیکاری دخالت دارند شاید یکی ار بارزترین عوامل عامل سیاسی باشد اما نباید فراموش کنیم که لرستان مثل دیگر استان های برخوردارو توسعه یافته ی کشور مثل یزد و اصفهان و کردستان و حتی کرمانشاه زیر پرچم مقدس سه رنگ ایران زندگی می کند! به نظر می رسد ما باید به خویش برگردیم و ظرفیت ها و گنجابش های بی بدیل خویش را کشف کنیم و این ظرفیت ها را درمسیر توسعه و پیشرفت لرستان هم آهنگ کنیم!

مهمترین ظرفیت لرستان نیروی انسانی توان مندی است که امروز درسراسرایران و جهان پراکنده اند و برای دیگر نقاط ایران وجهان سرچشمه ی خدمات گرانسنگ و ارزشمندی هستند!

اگربخواهیم جنبه های گونه گون عوامل بیکاری را برشماریم باید بیش از پیش دراین باره تفقه نماییم:
باید جنبه های اجتماعی سیاسی اقتصادی جغرافیایی فرهنگی ونژادی دلایل بیکاری را تحلیل کنیم می دانیم ممکن است این بحث، ژرف و داراز و دامنه دار باشد اما همین که دغدغه ای باشد برای نخبگان استان ودرذهن های بیدار و مسیولیت پذیر، پرسش های طرح نماید مبارک و میمون خواهد بود!

درپی سلسله پرسش هایی که در تالار اندیسه ی لرستان طرح می شود نوبت به " بررسی جنبه های گونه گون عوامل بیکاری درلرستان " رسید. صاحب نظران در کمال آرامش وادب و احترام به کار جمعی کنفرانس و میزگرد مجازی را با دیدگاه های بسیارارزشمند پربار ساختند.

تلاش نموده ایم تا دیدگاه و نقطه نظرات دوستان را جمع بندی کنیم اگرچه این جمع بندی نتوانسته است تمام زوایا و ژرفنای دیدگاه دوستان را گویا و روشن بازتاب دهد!

سرفصل دلایل بیکاری درلرستان

۱بهره نگرفتن از نیروهای انسانی توانمند پراکنده درخارج از استان، همان گونه که در مقدمه توضیح دادیم بسیاری از لرستانی های توانمند به هردلیلی ازاین استان به دیگر نقاط ایران یا جهان رخت خودرا بسته و رفته اند. ولی هنوز هیچ نهاد غیردولتی و هیچ مدیر دولتی ای اراده نکرده است تا این گنجایش و ظرفیت فراموش شده را برای توسعه ی لرستان فرابخواند و ازآنان دلداری کنند و آنان را به حضوردراستان تشویق کنند ویا ترغیب کنندتا دردیارخود به جهت احترام به زادگاه خویش سرمایه گذاری نمایند! این پتانسیل بزرگ هم چنان فراموش شده است البته که تلاش های استاندار جناب مهندس بازوند برای جذب لرستانی های خارج از کشور شروع خوبی است اما نه دامنه دار است ونه روشمند و اساسی و علمی به اینمسیله پرداخته می شود فقط می توانیم بگوییم آغاز مبارکی است!

۲ سیاست آلود شدن دستگاه های اداری دراستان و ضعیف شدن ساختاراداری دستگاه هاکه منجربه این قضیه شده که کارگزاران دولت خود جدی ترین مانع و سد توسعه باشند.

امروز یا دیروز فرقی نمی کند مربوط به یک دوره ی خاص نیست تب زیاد سیاست زدگی که گریبان گیر دستگاه های دولتی شده است باعثشده که کارگزاران دولت بین مردم خط کشی کنند و کسانی را که مخالف مشی سیاسی خود ببینند طرد کنند این خود بلای جان توسعه ی استان است و می تواند درشمار یکی اززمهمترین دلایل توسعه نیافتگی استان لرستان آورده شود.

۳نبود روحیه ی همکاری درمردم و به اشتراک نگذاشتن سرمایه های کوچک درچرخه ی اقتصاد تاکنون هیچ کاراقتصادی جمعی درلرستان موفق نشده است داشتن روحیه ی خودمحوری و نداشتن اعتماد نسبت به هم و پایین بودن سطح دانش روش های باهم بودن و همکاری و تعاون، باعثشده است که مقوله ی تعاونی ها درلرستان کارآمد نباشد و مردم نتوانند اندوخته های اندک خودرا درمسیر و چرخه ی توسعه و پیشرفت استان به کارگیرند.

۴مهاجرت روستاییان به شهرو فلج شدن بخش کشاورزی از دیگر دلایل بیکاری است! کشاورزی درلرستان بیداد است کشاورزان متولی خاصی ندارند ودربدترین حالت کشاورزی می کنند!

وقتی کشاورز نخود کیلویی ۳۰۰۰تومان در فصل کاشت می خرد و با هزاران زحمت و مرارت در فصل برداشت نخود را به کیلویی ۱۰۰۰ تومان می فروشد؟ وقتی گندم را درفصل برداشت کیلویی ۱۳۰۰ تومان می خرد و در فصل برداشت به کیلویی ۱۰۰۰ تومان می فروشد! وقتی خرمن پیاز وسیب زمینی هایش به دلیل صادر نشدن و پیدا نکرون بازار مصرف گندیده می شوند! و از قضای بد هم به دلیل گران شدن گازوییل وبرداشتن یارانه ی سوخت هرچه دارد هزینه ی تراکتور و ماشین آلات کشاورزی می شود! البته خرجش به دخلش نمی رسد وروستا و زمین ها را به امان خدا رها می کند ودرحاشیه ی شهرها هرچند تلخ، باقی عمر را سپری می کند تا باری برگردن مدیریت شهری اضافه شود! امروز، پایین بودن کیفیت محصولات کشاورزی استان ورقابت ناپذیری آنها دربازارهای خارجی خود معضلی شده است. الان نخود لرستان کیفیت مطلوب ندارد. بذر مرغوب نیست. گوجه وخیار لرستان پرازسم دفع آفات است وصادراتش مرجوع می شود. انار مصر دربازار بغداد گرانتراز انارکوهدشت لرستان است!

۵ برخوردسلیقه ای اداره ی مالیات ودارایی با کارفرمایان وتکاندن جیب آنان به شکلی که صاحبان بنگاه های اقتصادی عطای کار را به لقایش می بخشند! مردم شریف لرستان بدانتد کارکرد.

مالیات و دارایی لرستان یکی از مهمترین دلایل شکست بنگاه های اقتصادی لرستان است! خوشخدمتی این کارگزاران باعثشده است که لرستان به لحاظ جذب مالیات درکشور ور ردیف مقام های اول قرار بگیرد این درحالی است که بارها مهندس بازوند فریاد کرده است که سرانه ی تولید ثروت درلرستان بسیارپایین تراز میانگین کشوراست معنای این حرف یعنی این که ادارات مالیات و دارایی استان با نهایت بی رحمی خوشخدمتی را به اوج اعلا رسانده و جیب مردم لرستان را بدون این که درآمدی حاصل کرده باشند خالی می کند! به عنوان نمونه عرض می شود در شهرستان سلسله با این که برخی از واحد های صنعتی دوسه سال است تعطیل اند و کارفرمایان استشهاد محلی برده اند و تعطیلی کارگاه ها راگزارش داده اند اما باز کارگزار به دلیل تنگ نطری و اعمال سلیقه هرسال مالیات بزرگ وضع می کند البته هیچکس هم به شکایات پاسخگو نیست!!!

۶تناسب نداشتن سهم اعتبارات لرستان از اعتباراتی که در کشور توزیع می شود این سهم نه با جمعیت و نه با وسعت این خطه و نه با محرومیت وحشتناک آن همخوانی ندارد و ادامه این وضع منجر به بیکاری فزاینده ودر نتیجه ناهنجاری‌های اجتماعی از جمله سرقت و.. شده است!

۷نبود نقدینگی در استان و حضور نداشتن سرمایه گذاران و بخش خصوصی فعال در لرستان! تمام اعتبارات عمرانی دولتی سهم لرستان به ۳۰۰۰ میلیارد تومان نمی رسد و با این رقم هرگز دردی دوا نمی شود! لرستان چاره ای ندارد جز این که به بخش خصوصی اعتماد کند! کاری که مهندس بازوند در پیش گرفته است درمان درد بیکاری دراستان است! حضور بخش خصوصی در لرستان اما به این سادگی ها نیست شاید بهتراین باشد که این موصوع، به شکل ویژه در تالار مورد بحثو بررسی قرارگیرد! زیرا بخش خصوصی درلرستان دغدعه هایی دارد وازطرف دیگر از نظر فرهنگی مردم برداشت آرام بخش و مثبتی از " بخش خصوصی " ندارند لازم است جنبه های مختلف سرمایه گذاری بخش خصوصی درلرستان بیشترازاین مورد واکاوی قرارگرفته شود!

۸نداشتن نگاه دقیق و علمی و کارشناسانه به ظرفیت های اقتصادی هنوز یک آمایش علمی به عمل نیامده است تا با ارقام و اعداد و دقت نظر بزنگاه های سرمایه پذیر لرستان شناسایی و با زبانی پرتکنیک، علمی و روشن به ایرانیان و جهانیان شناسانده شوند!

۹خالی بودن دست کشاورران لرستانی از دانش و مهارت علمی کاشت وداشت وبرداشت محصولات
کشاورزی!

۱۰نبود فرهنگ کار به شکلی که جوانان ما " جوینده ی کار " ند تا این که " کارآفرین " باشند تنبلی و میل به پشت میز نشینی و باور و اعتقاد داشتن به حقوق دولتی یا به تعبیر عامیانه " آب باریکه " باعثشده است تا ما به نگهبانی کارگاه ویا…راضی شویم و درخود این توانایی رانمی یابیم ریسک کنیم و از بازار نترسیم و خطر را به جان بپذیریم و درمسیرکارآفرینی تلاش کنیم! البته نگاه خانواده ها هم دراین باره بی تاثیر نیست خانواده ها برای کارمندان دولت ارزش های ویژه ای قایلند خیلی از جوانان موقعیت را در کارمندی جستجو می کنند خانواده هاهنوز نخستین شرطشان برایپذیرش داماد داشتن یک کاردولتی می دانند! هنوز بازاری جایگاه ویزه ی خودرا پیدا نکرده است!

۱۱ریشه کن کردن معضل بیکاری منوط به شناخت دقیق تهدیدات و فرصت های موجود در وضعیت اقتصادی کشور است. آن گونه که از شواهد و قراین بر می آید ما در بسیاری از موارد از ظرفیت هایی که در اقتصاد وجود دارند و به راحتی اشتغال زایی می کند غفلت کرده ایم و تمام هم و غم خود را به ایجاد بنگاه های اقتصادی بزرگ معطوف داشته ایم. شاید این نکته که صنایع دستی یکی از قوی ترین بخش هادر تولید اشتغال در کشور است ما را متوجه سازد که برای دستیابی به اهداف، همیشه نباید راه های سخت را انتخاب کنیم. ازبهترین راهکار ها برای حضور واقعی بخش خصوصی در اقتصاد کشور میدان دادن به بنگاه های کوچک است که می تواند به سادگی درگوشه ی اتاق خانه هاتشکیل شود. در استان اصفهان خیلی از خانواده ها از طریق همین مشاغل خانگی امرار و معاش می کنند نمونه ی آن نیز فروش شیرینی خانگی در مغازه ها ی شیرینی
فروشی در آن استان است.

۱۲توجه نداشتن به پتانسیل های بی نظیری مثل داروهای گیاهی از دیگرعوامل بیکاری است! کوهستان زاگرس مملو از گیاهان باارزشی است که ما نه میشناسیمشان و نه بلدیم از آن ها درامدزایی کنیم وشورای برنامه ریزی استان باید زمینه ای فراهم کند تا این بخش نیز درچرخه ی اشتغال زایی قراربگیرد!

۱۳مهارت فنی و شغلی نداشتن جوانان لرستانی یکی دیگراز عوامل بیکاری فزاینده است و اداره کل فنی وحرفه ای لرستان دراین باره هیچ اقدام خاصی انجام نداده ونمی دهد ویا بعضا مهارت این اداره ی کل در ایجاد شغل های کاذب است!
این اداره ی کل به کلی حدود ۵ سال است که تعطیل است وبه دلیل سومدیریت شاکله ی کارشناسی اش از هم پاشیده شده است! مراکز حرفه آموزی این اداره ی کل درسراسر استات یا به کمپ معتادان تبدیل شده اند و یا به مراکز و اشخاص دیگری به اجاره داده شده اند! تا به عنوان انبار یا… ازآن ها استفاده شود! مدیرکل این مرکز شعل آفرینی دراستان که با کمال تاسف حتی استانداری به سادگی از کنارظرفیت بالای ایجاد شغل این اداره ی کل گذشته است هنوز سرپرست است وجزو مدیران پروازی است!

۱۴نشناختن قوانین پنهان بازار و درنتیجه کاهش قدرت تصمیم گیری سرمایه گذاران و متمولین برای تشخیص صحیح اوضاع و احوال اقتصادکه این موضوع باعثشکست سرمایه گذاری ها در کوتاه مدت می شود.

۱۶روی نیاوردن جوانان به کارهای سبک و درعین حال با درامدزایی بالا خود نیز می تواند یک عامل دیگری برای بیکاری فزاینده ی به شمارآید

متاسفانه مشاهده شده است که جوانان ما حاضر به انجام کارهای سبک وپیش پا افتاده نیستند! به عنوان مثال در یکی از شهرهای ایران مشاهده شد یک نفر باسیمان یک پیست کوچیک درحاشیه یک پارک درست کرده بود و بااجاره دادن ماشین به کودکان کسب درآمد می کرد. وچه درآمد هنگفتی داشت!

۱۶نبود نگاه علمی و به اصطلاح دانش بنیان درکنار ضعف تکنولوژیکی موجود در معدود صنایع فعال استان، بی توجهی به امر تحقیق و توسعه، مهم ترین مشکلات صنعت استان و تعطیلی آن ها و درنتیجه بیکاری فزاینده است.

۱۷نبود فرهنگ کار و تعاون وتعامل در مباحثاقتصادی، باید بپذیریم نقش تعاملات سه جانبه " کارگر "، " کارفرما " و " دولت " نباید فراموش شود. سه جانبه گرایی یعنی نه فقط دولت نه فقط کارفرما و نه فقط کارگر! ماندگاری هریک به

این مهم در منطقه ما کمتر مورد توجه قرار می گیرد. فراموش نکنیم که چرخه ی تولید استان و کشور را سه عنصر کارگر، کارفرما و دولت اداره می‌کنند و در صورت تعامل پویای این سه عامل بسیاری از مشکلات بخش تولید حل می‌شود.

۱۸سوءمدیریت در مراکز دولتی استان و عدم حمایت واقعی مسولان از بخش خصوصی وحتی بی‌اعتمادی مطلق سرمایه گذاران برای سرمایه گذاری در استان در بخشهای خصوصی ومهمتر از آن؛ شعار زدگی و قول‌های خیالی و بعضا غیر قابل اجرایی مسئولان؛ از مهم‌ترین دلایل تعطیلی واحدهای تولیدی و در نتیجه بروز پدیده فزاینده بیکاری در لرستان است! لرستان علیرغم آب و هوای چهار فصل و مطلوب و منابع زیر زمینی غنی به دلیل بی کفایتی مدیران و شرایط نامطلوب برای سرمایه
گذاری در صدر آمار بیکاری در کشور قرار دارد!

۱۹بازار آزادی عرضه وتقاضا وشناور بودن قیمت ها وتناسب ارزش کالا باقیمت درجامعه ی ما خودیکی از عوامل بیکاری است.
زمانی که در جامعه شیرگاو از آب آشامیدنی ارزان تراست چطور " گاوداری " و " دامداری وکشاورزی " رونق می گیرد؟!

۲۰ نداشتن خلاقیت و نوآوری در بحثپیداکردن شغل! جوانان ما فقط مغازه داری و ماشین داری بلدند. اما در همین لرستان ما، جوانان استان های دیگری داریم که فرش فروشی، مبل فروش و… راه اندازی میکنند. اما ما مثل پدرانمان از نیروی ماهیچه ای امرارمعاش می کنیم فقط زور می زنیم و از توانایی فکری خودمان بهره نمی بریم " رنج بی ور " …

۲۱آگاهی نداشتن مردم از حقوق خودشان عاملی است که منجر به دور زدن مردم در دایره عقب ماندگی دراستان شده است! و نتیجه این عقب ماندگی و توسعه نیافتن استان! عدم سرمایه گذاری و بیکاری جوانان استان است! ما معمولا در رویارویی با مسئولین برای احقاق حق خود یا التماس میکنیم یا به دنبال آشنا وپارتی بازی می گردیم! ناآگاهی باعثمی شود که افراد به حقوق خود آگاه نباشند و برای گرفتن حق خود هیچ گونه تلاشی انجام ندهند و بنابراین هر مسئول بی کفایتی و هر نماینده ی بی تدبیری را نیز به راحتی می پذیرند! و خروجی عملکرد چنین مدیران و نمایندگانی وضعیت نابسامان امروز لرستان است! سالهاست که هیچ گونه اعتراضی هم نسبت به بی کفایتی مسئولان ونمایندگان صورت نگرفته و نخواهد گرفت! یکی از دلایل اصلی عدم اعتراض به بی کفایتی مسئولان ونمایندگان یا کوتاهی نهادها از طرف عموم مردم استان! نداشتن توانایی برای بیان مسئله یا مطرح کردن خواسته های خودشان است! که باید این موضوع به جد پیگیری و دراولویت نخبگان و رسانه های استان باشد.

۲۲بهره نبردن از مراکز تاریخی و جاذبه های گردشگری برای کسب درآمد درست. در یزد دیده می شودکه خانه های قدیمی را با حفظ همان هویت و بافت قدیمی به کافی شاپ و رستوران با اینترنت و وایفای پرسرعت تبدیل کرده اند. گردشگران از قلب اروپا درآنجا ریخته اند اما اینجا خانه های تاریخی بسیاری در بروجرد و خرم آباد هست که موریانه دارد نابودشان می کند!

۲۳نبود فرهنگ شایسته سالاری درچیدمان مدیریت استان مردم لرستان برای گسست و رهایی از مدارهای توسعه نیافتگی و شکستن چرخه های فقر و بیکاری در استان باید شایسته سالاری را بر قبیله گرایی در تصمیمات خود نهادینه کنند! وبا
انتخاب درست و بدور از تمایلات قبیله ای وسیاسی؛ نمایندگانی را انتخاب کنند که اصطلاحا " صدایشان " را به بالا برسانند و دادشان را امان بیاورند گرچه نمایندگان این استان با وعده های خویش و با جزئی نگری نسبت به مسائل کلی و بنیادین، روند توسعه نیافتگی را تعمیق و تثبیت کرده اند!

۲۴ بدون شک باید بپذیریم یکی از عوامل بیکاری درلرستان فرارمغزها ازاین اقلیم است. پرونده سازی وایجاد شنود و سرقت اطلاعات خصوصی وایجاد ناامنی وجدال برخی ارگان ها با روشنفکران ودانشگاهیان و منابع انسانی کیفی، خود نیز موجب تشدید این وضعیت می شود! لازم است که برای اعتماد سازی بیشتر به فرزندان دلبسته ی لرستان اعتماد کنیم و آنان را به سرمایه گذاری درزادگاه خود تشویق و ترغیب کنیم!

۲۵ضعف پلیس وقوه قضاییه وثبت اسناد وقوانین حمایتی که سبب بالارفتن ریسک سرمایه گذاری دراستان می شود می تواند ازعوامل بیکاری درلرستان شمرده شود! افزایش ریسک سرمایه گذاری موجب کاهش کمی وکیفی بنگاه های اقتصادی می شود!

۲۶ تاروزی که برنامه ی منسجمی براساس چشم اندازه ی بیست ساله، برای استان تنظیم نشود خیلی نمی توانیم به توسعه امیدوارباشیم چرا که معلوم نیست باچه شاقولی کارکرد مدیران را بسنجیم هرمدیری که می آید ادعا می کند من " شق القمر " کرده ام داوری ها مشکل می شود چون برنامه ای نیست تا معلوم شود مدیران تا کجای کار، توسعه و پیشرفت لرستان را به پیش برده اند.

۲۷دنیا درحال دیگرگونی اساسی است منابع قدرت به تعبیر الوین تافلر جابجا می شوند زیرساخت های این جهان جدید خیلی متفاوت اند ما باید خیلی تیزترازاین حرف ها باشیم دربندهای بالا اشاره شد ما از ظرفیت دنیای دیجیتال بهره نبرده ایم جوانان لرستانی را باید برای مواجهه با دنیای جدید آماده کنیم، دنیای روبات ها اگر خوب مدیریت نشود خود عاملی برای بیکاری تبدیل می شود!

ما باید زیر ساخت های ارتباطات مجازی را فراهم کنیم و همگام با توسعه ی شاهراه های زمینی، شاهراه های دیجیتالی رافراهم کنیم امروز کشورهندوستان توسعه ی خودرا برپایه ی دنیای فراصنعنی گذاشته است بسیاری از زنان هندی در گوشه ی خانه هایشان درآمد کسب می کنند! امروز تصور بفرمایید آشنا نبودن با بورس و قوانین معامله سهام که باداشتن یک کامپیوتر و خط اینترنت درکنج منزل هم می شود تجارت هنگفت انجام داد و درآمد سرشار کسب کرد و ما متاسفانه بلد نیستیم و به جوانانمان هم آموزش نمی دهیم تاازاین ظرفیت بهره مند شوند.

علی گودرزیان ایلنا لرستان