تاملی بر مدل کارمزد در مصاحبه با صادق فرامرزی

وی افزود: تا زمانی که هیچ فرقی بین پرداخت از طریق کیف‌پول با کارت پیش‌پرداخت بانکی برای دارنده کارت ایجاد نشود، نمی‌توان به موفقیت در این حوزه حتی فکر کرد.

تا زمانی که قیمت تراکنش در شبکه پرداخت بر کیفیت آن بچربد و تا زمانی که رشد در رتبه در بولتن‌های اقتصادی بر شرافت فنی اقتصادی اجزای شبکه غلبه کند، نمی‌توان به رشد روش‌های صحیح پرداخت توجه کرد.

مدیرعامل شرکت ایران‌کیش ادامه‌داد: نرخ رشد تراکنش‌های آنلاین اکنون به حدی رسیده است که بدون شک باید هر چه زودتر برای سوق دادن کاربران به سمت استفاده از  پول خرد یا کیف‌پول طرحی اندیشید و آن را پیاده کرد. این مدل اگر به گونه‌ای طراحی شود که دارندگان کارت را به تغییر رفتار سوق دهد قطعا ضریب موفقیت بیشتری خواهدداشت.

فرامرزی در تشریح مدل پیشنهادی خود که اولین بار حدود سه سال قبل آن را با مسئولان این حوزه در میان گذاشته بود،گفت: به عقیده من کارمزد هر خرید کمتر از یک عددی را دارنده کارت باید متقبل شود. این عدد می تواند معادل رقم میانه خریدهای فعلی باشد با این توجه که برای محاسبه میانه، خریدهای شارژ را باید از محاسبات خارج کنیم.

شاید بر اساس شناختی که از شرایط پرداخت کشور داریم بتوان این عدد را حدود ۵۰ هزار تومان تعیین کرد. پرداخت کارمزد خرید بالاتر از این رقم فرضی نیز باید بر عهده پذیرنده باشد.

این فعال شبکه پرداخت گفت: در اجرای این بسته، توجه به چند نکته لازم است از جمله اینکه ما نمی‌توانیم به لحاظ شرایط خاص کشورمان، مدل‌ها و استانداردهای جهانی را در مورد کارمزد عینا پیاده کنیم و به نوعی بومی‌سازی نیاز داریم.

به عنوان نمونه علی‌رغم اینکه در کمتر جایی از دنیا دارنده کارت هنگام خرید کارمزد می‌دهد ولی نباید فراموش کنیم که که در کمتر جایی از دنیا نیز کلاف کارمزد این چنین پیچیده شده است.

وی با اشاره به تلاشی که بار گذشته برای اصلاح مدل کارمزد انجام شد، گفت: گروه‌هایی که با اصلاح نظام کارمزد مخالفت کردند عمدتا خرده‌فروش بودند با این حال  قاعدتاً در خریدهای بالاتر از یک عدد ۱۰۰ تا ۲۰۰ تومانی جایی برای اعتراض آن‌ها نمی‌ماند. گرچه احتمال اعتراض دارندگان کارت وجود دارد که در پاسخ این انتقاد می‌توان گفت، می توانند از پول نقد استفاده کنند.

فرامرزی در پاسخ به این که با سوق دادن مردم به سمت پول نقد شاید با افزایش نقدینگی یا نصب خودپردازهای بیشتر مواجه شویم، گفت: می‌توان از خروجی پول خودپردازها کارمزد دریافت کرد یعنی برداشت پول هم مشمول کارمزد شود.

از سوی دیگر برای آنکه دچار ایجاد هزینه بی‌مورد برای دارندگان کارت نشویم باید بلافاصله الزامات کیف‌پول را تسهیل کنیم و توسعه دهیم. اگر پرداخت‌ها از طریق کیف‌پول انجام شود، می‌توان کارمزد نگرفت یا کم‌تر گرفت به شرطی که به شبکه پرداخت اجازه سود بردن از رسوب کیف‌پول‌ها داده شود. در این حالت حتی می توان انتظار داشت بانک‌ها برای توسعه کیف‌پول به شبکه پرداخت سوبسید بدهند.

مدیرعامل این شرکت پرداختی گفت: موفقیت این مدل مستلزم ضمانت‌های اجرایی در برخورد با متخلفان است.کارمزد‌دهی نباید این بار با دارندگان کارت آغاز شود. ارائه نمودارهایی که فقط نشانگر رشد کمیت تراکنش‌هاست بالاخره باید یک روز متوقف شود.

باید متولیان سر انجام بپذیرند گاهی شفافیت در آمار در فضای نا کارآمد، تنها باعث رشد مخرب می‌شود بدون آنکه به کیفیت یا سودآوری فکر کرد. آمارهای تعداد تراکنش و اصطلاحاتی که اشاره به اثر بخشی می‌کنند بدون توجه به کیفیت تراکنش از این دسته هستند.

فرامرزی تأکید کرد: قطعاً این روش بهترین مدل نیست ولی به گمانم کم هزینه‌ترین روش است برای اصلاح شرایط فعلی و البته حتماً این مدل میان‌مدت است و در درازمدت این بخش از کارمزد می‌تواند براحتی به پذیرنده منتقل شود به شرطی که تمام اجزای آن یه صورت کامل اجرا شوند چرا که اجرای گزینشی، نه این مدل بلکه هر پیشنهاد دیگری را نیز زمین‌گیر و بی‌فایده خواهد کرد.