یک نوازنده، آهنگساز و مدرس موسیقی مقامی:
هنرمند اگر شناخته شده باشد نظر حامیان را جلب می‌کند/ انتشار اولین آلبوم موسیقی مقامی شمال خراسان پس از آلبوم‌های محمد یگانه
مجید کلابی می‌گوید: بعد از آلبوم‌هایی که استاد محمد یگانه طی سالهای خیلی دور تولید کرده‌اند، «نالش» اولین آلبومِ موسیقی مقامی شمال خراسان است که به صورت تکنوازی ساز دوتار و به شکل بی‌کلام تولید شده است.
به گزارش خبرنگار ایلنا، مجید کلابی (نوازنده، آهنگساز، پژوهشگر و مدرس موسیقی) که سرپرستی گروه «ژیار» را به عهده دارد، زاده بجنورد، یکی از شهرهای استان خراسان شمالی است. او نوازندگی دوتار را از سن هشت سالگی نزد رحیم رضایی آغاز کرده و حال بیست و یک سال است که در عرصه موسیقی به صورت حرفه‌ای فعالیت می‌کند.
کلابی که بارها به اتفاق اعضای گروهش در جشنواره‌های مختلف داخلی و خارجی حضور یافته، به تازگی آلبومی جدید را منتشر کرده است. این مجموعه که تعدادی از مقام‌های موسیقی شمال خراسان را دربرمی‌گیرد، «نالش» نام دارد. نوازنده دوتار قطعات آلبوم مذکور مجید کلابی است و آرمان حمیدی میکس و مستر آثار را به عهده داشته است. با او درباره این آلوم گفتگو کرده‌ایم.
آلبوم «نالش» طی چه زمانی قطعاتش ضبط شد؟
بعد از انتخاب قطعات، برای آغاز روند تولید و میکس و مسترینگ به موسسه تولید موسیقی «آویژه هنر» با مدیریت دوست خوبم آرمان حمیدی مراجعه کردم و پس از صحبت‌هایی که باهم داشتیم، تصمیم گرفتم قطعات مورد نظرم را به صورت یک مجموعه یا آلبوم در اختیار مخاطبان، دوستداران و هنرجویان موسیقی مقامی شمال خراسان قرار دهم، به این دلیل که پرداختن به چنین موضوعاتی و فعالیت در چنین عرصه‌ای از سوی تمام هنرمندان کمرنگ شده است. می‌توان گفت بعد از آلبوم‌هایی که استاد محمد یگانه طی سالهای خیلی دور تولید کرده‌اند، «نالش» اولین آلبومِ موسیقی مقامی شمال خراسان است که به صورت تکنوازی ساز دوتار و به شکل بی‌کلام تولید شده است. از طرفی بسیاری از هنرجویان به من مراجعه می‌کردند یا تماس می‌گرفتند و حرفشان این بود که نمی‌توانند مقام‌ها و ملودی‌های دوتار را در سایت‌های معتبر با کیفیت خوب داشته باشند، تا گوش کنند. اگر هم نسخه‌ای بوده، از سالیان بسیار دور و با کیفیت خیلی ضعیف قابل تهیه بوده است. بنا به همین دلایل بود که وظیفه خود دانستم آلبوم «نالش» را تولید و منتشر کنم. این مجموعه شامل ده قطعه از مقام‌های ساز دوتار است و تلاشمان این بوده آن‌ها را با کیفیت عالی ضبط کنیم و در دسترس مخاطبان و هنرجویان مکتب موسیقی مقامی قرار دهیم.
«نالش» یعنی چه و قطعات آلبوم با چه شیوه‌هایی نواخته شده‌اند؟
نام آلبوم برگرفته از قطعه‌ای به همین نام است که به موسیقی مقامی شمال خراسان تعلق دارد. «نالش» یا «قره دله» به معنی دیوانه سیاه است. قره دله نیز نام یکی از اسب‌های آق نور بوده است. درباره بخش دوم سوال نیز باید بگویم، دوتار در شمال خراسان به سبک‌های مختلفی نواخته می‌شود که آلبوم «نالش» یکی از آن سبک هاست.
مبنای انتخاب مقام‌ها به چه شکل بوده و آنچه در این زمینه برایتان اهمیت داشته، چیست؟
در اینباره سعی‌ام بر این بوده قطعاتی را انتخاب کنم که جزو مقام‌های مطرح و اصیل دوتار هستند. مقام‌ها بر مبنای نظرسنجی و درخواست هنرجویان انتخاب شده‌اند و بر همین اساس به ده قطعه‌ای رسیدیم که در آلبوم به آن‌ها پرداخته شده است. از طرفی نیز تلاش شده، گلچینی از مقام‌ها و آهنگ‌های زیبا با ریتم‌های متفاوت انتخاب شوند. به جرات می‌توان گفت این ده قطعه جزو آثار زیبای موسیقی مقامی شمال خراسان هستند.
اکثر مقام‌های منتخب مضمون و محتوایی عاشقانه، حماسی دارند که ملودی آن‌ها در زمان‌های دور در پی داستان‌ها و وقایع مختلف شکل گرفته و توسط شخصی که به او بخشی می‌گویند، تولید و نواخته شده و تا امروز نسل به نسل و سینه به سینه به ما رسیده است. طبیعتا وظیفه ما نیز حفظ و پاسداشت این آثار و انتقال به نسل‌های بعدی است و تلاشم این بوده با آلبوم «نالش» به بخشی از وظایفم عمل کنم.
به جز قدمت و اصالت مقام‌ها، آنچه به عنوان دغدغه‌های امروزی برایتان اهمیت داشته، چیست؟
اهمیت قطعات انتخابی در تکنیک و نحوه نواختن آن‌هاست. برای من نیز اهمیت داشته قطعاتی انتخاب شوند که دارای تکنیک باشند و موضوع دیگر همان اصالتی است که گفتید. تلاشم این بوده آثاری را اجرا کنم که نسبت به دیگر مقام‌ها دارای اصالت بیشتری هستند. مقام‌های آلبوم، «نالش» یا «قره دله»، «بیات»، «گرایلی»، «باش حسین یار»، «نوایی»، «حجی قلاق»، «آی جمال»، «زولیخا»، «پیاده یولی»، «نادریولی» نام دارند.
حمایت هم شدید؟
آلبوم «نالش» با هزینه شخصی تولید و منتشر شده است. با توجه به وضعیت حاصل از بحران کرونا، متاسفانه نتوانستیم برای جلب حمایت‌ها، ارگان، نهاد یا شخصی را پیدا کنیم؛ اما امیدواریم در قدم‌ها و آلبوم‌های بعدی این امکان میسر شود و از حمایت اسپانسرها برخوردار شویم. به هر حال همیشه در این زمینه مشکلاتی وجود داشته و افرادی که در عرصه موسیقی فعال هستند مرا درک می‌کنند و حرف‌هایم را می‌فهمند. اما خب زمانی که بحث عشق در میان باشد هنرمند برای رسیدن به اهداف مطلوبش هر کاری می‌کند. بی‌شک عشق به موسیقی شمال خراسان به من کمک بسیاری کرد تا به امید خدا مسیرم را ادامه دهم و باقی کارها را به او بسپارم. با وجود تمام دشواری‌ها خوشبین هستم و مطمئنم در آینده اتفاقات بهتری رخ خواهد داد. البته اداره ارشاد منطقه با توجه به بودجه‌ای که در انجمن موسیقی داشته به من کمک کرده است. درست است که آن کمک‌ها ناچیز بوده و بنده فقط توانستم با مبلغ دریافتی فقط هزینه کاور و جلد آلبوم را تامین کنم، اما خب چاره چیست؟ واقعا چاره‌ای نیست. هنرمندان نیز وقتی کاری را شروع می‌کنند، می‌دانند که نباید از هیچ ارگان یا نهادی توقع حمایت داشته باشند و بنده نیز از این مسئله مستثنی نیستم. این را هم در نظر داشته باشید هنرمند در ایران زمانی می‌تواند نظر حامیان را جلب کند که بسیار فعالیت کند و شناخته شده باشد.
در بحران کرونا؛ شما و گروه «ژیار» با چه مشکلاتی مواجه بودید؟
کرونا علاوه بر آسیب‌های بسیار به مردم دنیا، تاثیرات منفی زیادی در کارها و فعالیت‌های هنری ایجاد کرده و من نیز با آن مشکلات و مصائب مواجه بوده و هستم. یکی از مشکلات موجود تعطیلی اغلب جشنواره‌ها و فستیوال‌های داخلی و خارجی است. برای حضور در چند فستیوال و جشنواره دعوت شده بودیم اما متاسفانه آن رویدادها با وجود بحران کرونا و تداوم آن به تعویق افتاده‌اند. از طرفی کرونا طی این چند ماه باعث شد بتوانم زمان بیشتری را برای تمرکز بر اهدافم صرف کنم. تولید آلبوم «نالش» نیز یکی از هدفهایم بوده که حال به سرانجام رسیده است.
پس با این حساب خانه‌نشینی و قرنطینه برای شما بد نبود.
با وجود همه آسیب‌ها و درگذشت بسیاری از هم وطنان در چند ماه گذشته به دلیل کرونا، اما همینطور است. احساس می‌کنم وضعیت فعلی برای هنرمندان عرصه‌های مختلف فرصت مناسبی است تا تمرکز بیشتری را صرف امور هنری‌شان کنند. اما‌ای کاش در این ایام که همه فعالان عرصه هنر و موسیقی با مشکلات مالی عدیده مواجهند، مسئولان چاره‌ای بیندیشند و به وضعیت هنرمندان رسیدگی کنند. طی سالهای گذشته اتفاقات خوبی افتاده که بیمه هنرمندان یکی از آن‌هاست. قرار بود تسهیلات کرونایی در اختیار هنرمندان قرار گیرد که البته بنده هنوز موفق به دریافتش نشده‌ام. فراخوانی مبنی بر ارائه هنر کارت منتشر شد و قرار بود بسته‌های حمایتی از این طریق در اختیار متقاضیان قرار گیرد که پس از ثبت نام در سایت مربوطه هنوز این کارت در اختیار هنرمندان قرار نگرفته است. به هر حال من و دیگر فعالان و هنرمندان امیدواریم وضعیت بهتر شود تا بتوانیم با ذهنی آرام و در شرایط بهتر فعالیت‌هایمان را ادامه دهیم و به تولیداتمان بپردازیم.
آلبوم «نالش» الان در چه مرحله‌ای قرار دارد؟
پس از اخذ مجوزهای لازم و دریافت مجوز رسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تمام مراحل قانونی آلبوم «نالش» به اتمام رسیده و در مرحله انتشار هستیم. در روزهای آینده نیز دو قطعه از آلبوم در سایت‌های معتبر و صفحه شخصی خودم منتشر خواهد شد و در اختیار علاقمندان و مخاطبان قرار خواهد گرفت. افرادی که به دریافت کامل آلبوم تمایل دارند نیز می‌توانند سفارش خود را ثبت کنند و پس از طی این مرحله، اثر در هر جای ایران یا حتی خارج از کشور به دستشان خواهد رسید.
کار دیگری هم دارید؟
مقام‌های موسیقی خراسان و مناطق شمالی آن آنقدر زیاد و گسترده هستند که در قالب یک آلبوم نمی‌گنجند؛ لذا به منظور کامل شدن حدودی مقام‌ها و رساندن آن‌ها به گوش مخاطبان، تولید آلبوم دوم را آغاز کرده‌ایم که «غریب» نام دارد. انشالله این مجموعه نیز پس از ضبط و طی مراحل قانونی منتشر می‌شود و در اختیار علاقمندان قرار می‌گیرد. «غریب» نیز شامل ده قطعه از مقام‌های شمال خراسان است که در اولین فرصت معرفی خواهند شد. همچنین امیدوارم آلبوم «نالش» مورد پسند قرار گیرد و توانسته باشم پس از ۲۱ سال فعالیت در عرصه موسیقی مقامی شمال خراسان، قدمی مفید و موثر برداشته باشم. لازم می‌دانم از آقای آرمان حمیدی در انجمن موسیقی شهر بجنورد نیز تشکر کنم که در مسیر تولید آلبوم کمک‌های بسیاری به من کرد و مرا از راهنمایی‌هایش بی‌نصیب نگذاشت.
