در گفت‌وگو با ایلنا مطرح شد؛
نتیجه گزارش محرمانه یونسکو برای ثبت جهانی منظر فرهنگی اورامانات یک‌ماه زمان می‌برد/ ارزیاب یونسکو تحت تاثیر قرار گرفت
بازدید ارزیاب یونسکو از منطقه اورامانات برای پرونده ثبت جهانی به منظر فرهنگی اورامانات/ هورامان انجام و نتیجه این بازدید در قالب گزارشی محرمانه به یونسکو ارائه می‌شود و ایران طی یک ماه آینده پاسخگوی سئوالات یونسکو خواهد بود.
به گزارش خبرنگار ایلنا، پرونده ثبت جهانی به عنوان منظر فرهنگی اورامانات/ هورامان در استان‌های کرمانشاه و کردستان با حدود ۴۰۹ هزار هکتار عرصه و حریم که ۱۰۶ هزار هکتار آن مربوط به عرصه و ۳۰۳ هزار هکتار نیز جزو حریم است، سال گذشته به یونسکو ارسال شد. بالغ بر ۱۰۰ روستا و سکونتگاه در محدوده عرصه و تعداد زیادی روستا نیز در محدوده حریم اورامانات/ هورامان قرار دارد. پس از طی مراحل اولیه این پرونده انجام بررسی‌های اولیه نماینده ایکوموس و ارزیاب یونسکو به ایران سفر کرد.
باتوجه به اهمیت گزارش ارزیاب میدانی از وضعیت مدیریت، سامان‌دهی، اصالت، یکپارچگی و وضعیت موجودی که به لحاظ استانداردهای جهانی در این منظر وجود دارد، تمام دستگاه‌ها و مسئولان ذیربط سعی در ارائه‌ای مناسب از منظر فرهنگی اورامانات/ هورامان داشتند.
در این راستا حسام‌محمود مهدی‌علی (ارزیاب یونسکو) شامگاه دوشنبه ۳۱ شهریور ۹۹ به تهران سفر کرد و روز سه‌شنبه اول مهر ۹۹ با وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی و نمایندگان مردم کرمانشاه و کردستان در مجلس شورای اسلامی دیدار و گفت‌وگو داشت. او سه‌شنبه اول مهر ۹۹ به کرمانشاه سفر کرد و کار ارزیابی میدانی خود را از منطقه اورامانات کرمانشاه شروع کرده و سپس منطقه هورامان کردستان را ارزیابی میدانی کرد.
پویا طالب نیا (مدیر پایگاه منظر فرهنگی تاریخی اورمانات) درخصوص آخرین گزارش‌ها از ارزیابی‌های انجام شده توسط کارشناس یونسکو به ایلنا، گفت: بازدید ارزیاب از منظر فرهنگی اورامانات حدود ۹ روز طول کشید. باتوجه به گستردگی منطقه در روز نخست در قالب تور هوایی با هلیکوپتر از تمام منطقه دیدن کرد تا بتواند دید کلی نسبت به منطقه داشته باشد. از آنجا که حجم منطقه بسیار گسترده است و نمی‌توانست تمام منطقه را به صورت زمینی ببیند، این بازدید هوایی بسیار تاثیرگذار بود. در ادامه، بازدید از مناطق کرمانشاه و روستاهای آن آغاز شد. در روستاها سعی شد تا مراسم میراث ناملموس در کنار آثار طبیعی و آثار ثبت شده باستانی به نمایش درآید.
او ادامه داد: از آنجا که پرونده ثبت جهانی منظر فرهنگی اورامانات است و تاکید ما تعامل انسان و طبیعت است از این رو تلاش‌های لازم برای آن انجام شد تا تعامل انسان و طبیعت به ارزیاب یونسکو نشان داده شود. چراکه در منطقه اورامانات تعامل انسان و طبیعت به شیوه‌های مختلف جریان دارد. زندگی هوارنشینی یا همان کوچ‌نشینی را در کنار باغداری و دامداری مردم اورامانات به نمایش گذاشتیم. در عین حال ارزیاب یونسکو از بافت‌های شاخص روستاهای این منطقه دیدن کرد.
طالب نیا با اشاره به جلسه جمع‌بندی که در روز آخر برگزار شد، گفت: ارزیاب یونسکو در این جلسه از آرشیو پایگاه میراث فرهنگی اورامانات دیدن کرد و تمام اطلاعاتی که طی چند سال گذشته جمع آوری کرده بودیم را مورد بررسی قرار داد. با توجه به گستردگی سایت درخصوص مدیریت آن مباحثی را تشریح کردیم و عنوان شد که از سیستم GIS برای مدیریت بافت‌های باستانی استفاده می‌شود. همچنین برای پایش و نقشه‌برداری از نقشه‌برداری سه بعدی استفاده شد که جدیدترین روش نقشه‌برداری بود. درعین حال گزارش‌هایی درباره فازهای مختلف بخش‌های مرمتی را در اختیار ارزیاب قرار دادیم. بخش ایزوگام و طرحی که در این خصوص اجرا کرده بودیم نیز مورد تایید ارزیاب یونسکو قرار گرفت و بر روی آن تاکید شد.
به گفته مدیر پایگاه منظر فرهنگی تاریخی اورامانات، ارزیاب در نهایت گزارش این بازدید را به صورت محرمانه به یونسکو ارائه خواهد داد و مسئله خاصی را مطرح نکرد؛ اما از بازدیدی که داشت رضایت یافته بود. هرچند در برخی موارد به سدسازی‌ها و جاده و مسیر دسترسی به روستاها ایراداتی وارد شده بود اما با توجیهات معاون میراث فرهنگی و توضیحاتی که در این خصوص به ارزیابی یونسکو ارائه شد در نهایت این گونه به نظر می‌رسد که حسام محمود مهدی علی قانع شده باشد. طی یک ماه آینده نظر بازرس یونسکو و خروجی این بازدید و سئوالاتی که مطرح خواهد شد، ارائه می‌شود.
طالب نیا در خصوص احتمال ورود بخش‌هایی از منطقه کردستان عراق به پرونده میراث جهانی منظر فرهنگی اورامانات گفت: ارزیاب یونسکو را به بخشی از نقطه مرزی ایران بردیم که بخشی از کردستان عراق نیز از آنجا قابل رویت است. سعی کردیم آنچه که در مرزهای عراق از اورامانات وجود دارد را برای او تشریح کنیم و او را قانع کنیم که در حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد این منطقه در عراق وجود دارد. سعی کردیم تمام سوالات ارزیاب را پاسخ دهیم تا نقطه نامفهومی در این پرونده باقی نماند. ضمن آنکه به دلیل وقوع جنگ، بافت‌های اورامانات در عراق دچار تغییر شده‌اند و مداخلات زیادی در آنها صورت گرفته. هرچند مشکلی برای پیوستن عراق به این پرونده در آینده وجود ندارد.
هرچند گزارش ارزیاب یونسکو درخصوص بازدید از منطقه اورامانات برای پرونده ثبت جهانی به منظر فرهنگی اورامانات/ هورامان محرمانه باقی مانده است اما چندی پیش حسام‌محمود مهدی‌علی در بازدید از نمایشگاه عکس «اورامان: دامان آسمان» عنوان کرده بود: قبل از اینکه به ایران بیایم درباره ایران و هنرمندان ایرانی شنیده بودم اما وقتی به ایران آمدم کاملا تحت تأثیر هنر ایرانیان قرار گرفتم. اگر قبل از سفرم به اورامانات، این نمایشگاه را می‌دیدم تصورم بر این بود که بسیاری از این عکس‌ها فتوشاپ است اما با دیدن اورامانات تصورم بر این است که زیبایی‌های این منطقه بسیار بیشتر از این است و این نمایشگاه شاید بخشی از زیبایی‌ها را به تصویر کشیده است.
او بر این اعتقاد است: این تصاویر البته تنها زیبایی‌های بصری منطقه را نشان می‌دهد درحالیکه به اعتقاد من زیبایی اصلی در منطقه اورمانات مهربانی مردم و خون‌گرمی آنها است. منظر فرهنگی ترکیبی از طبیعت، فرهنگ، انسان و میراث ملموس و ناملموس است. اعتقاد من بر این است که اورامانات ترکیب کاملی از این اجزا است که به صورت جامع کنار هم قرار گرفته‌اند.
