بهزاد اژدری: سرامیک در ذات خود رسانه مادر است

به گزارش ایلنا، بهزاد اژدری (داور یازدهمین دوسالانه ملی سرامیک ایران و دبیر دوره دهم دوسالانه) معتقد است: قطع شدن دوسالانه طی ده سال گذشته عامل از دست رفتن برخی دستاوردهاست و پیوستگی درک صحیح‌تری از موقعیت رسانه سرامیک ایجاد می‌کرد.

اژدری بر این باور است که سرامیک تفاوت مهمی با دیگر هنرها دارد، آنچه میان بخش‌های مختلف آن ایجاد ارتباط می‌کند ماده و روش است، نه نتیجه نهایی. وی‌ افزود: ممکن است من با این ماده اثر هنری بسازم، ممکن است اثر دکوراتیو بسازم یا اثر کاربردی. چگونه می‌شود اثر کاربردی را در کنار اثر چیدمان قیاس داد؟ آنچه همیشه برای ما مسأله بود این بود که سرامیک مثل نقاشی نیست. اگر می‌گفتند دوسالانه ی آثار کاربردی، تکلیف مشخص بود و در داوری آثار، طراحی و کاربرد و استاندارد اثراهمیت می یافت. اولین کاری که من در دوره دبیری کردم تفکیک میان بخش‌ها بود. در دوسالانه‌های دنیا هم چیدمان و طراحی و هنر از هم جداست. من نمی‌دانستم چنین است؛ اما با خودم فکر کردم برای جلوگیری از اغتشاش در داوری، طبقه‌بندی کنم و پنج مقوله برای داوری در نظر گرفتم.

اژدری به خاصیت رسانه‌ای سرامیک در گذر تاریخ از جمله تصویر سان دیدن ناصرالدین شاه بر ظرف سرامیکی و ثبت تاریخ در سفال‌های نیشابور اشاره کرد و درباره رسانه بودن سرامیک گفت: اگر پذیرفته باشیم سرامیک یک رسانه است و برای رسانه محدودیتی در درون‌مایه و محتوا قائل نباشیم، پیام آن رسانه می‌تواند شخصی و درونی باشد یا می‌تواند متأثر از شرایط اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی باشد که شما را تحریک می‌کند چیزی برای گفتن داشته باشید. همه اینها می‌تواند پیامی باشد همانند دیگر رسانه‌ها. هر هنرمندی بسته به سلایق و توانمندی‌هایش پیامی انتقال می‌دهد. سرامیک تافته جدابافته نیست.

وی درباره برخی مدعیات بر سر رسانه بودن یا نبودن سرامیک اظهار داشت: منتقدان باید ثابت کنند که سرامیک رسانه نیست. سرامیک در ذات خود رسانه مادر است. یک امر بینارسانه‌ای است. شامل نقاشی، گرافیک، چاپ، عکاسی، مجسمه‌سازی، معماری، آرایه‌های تزیینی است. سینما و انیمیشن از دل سرامیک برآمده است. این همه قابلیت در یک شیوه و ماده وجود دارد، من نمیدانم چنین بحثی که سرامیک رسانه نیست از کجا می‌آید؟

اژدری با نقد برخی منتقدان که قدمت یک هنر را دلالت بر سنتی بودن آن هنر می‌دانند،گفت: کدام هنر است که قدمت ندارد؟ کدام هنر بیش از ده هزار سال قدمت ندارد؟ کدام ماده قدمت تاریخی ندارد؟ در ذهن برخی منتقدان این طور حک شده استکه ظروف مورد استفاده ما چون سرامیکی است، پس سرامیک یک ماده کاربردی است. مگر ما ظروف فلزی و چوبی نداریم؟ کدام ماده است که در صنعت استفاده نمی‌َشود؟ این یک برداشت ناقص است که بسان تهمت به رشته هنری سرامیک مطرح شده است.

وی در نقد طبقه‌بندی هنرهای سنتی با این استدلال که هر آنچه از گذشته آمده سنتی است، گفت: پس چون ما از گذشته‌های دور خانه می‌ساختیم و موسیقی می‌ساختیم، معماری و موسیقی هم هنر سنتی به حساب می‌آید. سازمان ملل سال ۲۰۰۰ تا ۳۰۰۰ را به عنوان هزاره سرامیک نامگذاری کرده است و خواهان سرامیکی شدن مصنوعات بشری شده است؛ چرا که سرامیک ماده سبز است و به طبیعت ضربه نمی‌زند. قابلیت‌هایش آنچنان زیاد است که می‌تواند دیگر مواد را هم پوشش دهد.

این سرامیست شناخته شده با بیان این ادعا که اغلب هنرمندان بزرگ جهان امروزه از سرامیک به واسطه قابلیت‌های ویژه‌اش استفاده می‌کنند، گفت: سرامیک ماده ای است که در حافظه‌اش تاریخ مانده است. ماده‌ای چون فلکسی‌گلس حافظه‌ای عاری از تاریخ دارد. برای بیان یک وضعیت تاریخی شما نمی‌توانید از این ماده استفاده کنید و باید از سرامیک استفاده کنید که همگام با تمدن بشری پیش آمده است.

اژدری با انتقاد از مدیران پیشین در برگزار نکردن دوسالانه سرامیک گفت: طی ۱۰ سال گذشته شاید این نظر استباه باعث شده تا دوسالانه سرامیک برگزار نشود. در گذشته امکان برگزاری دوسالانه بود؛ اما با توجه به فاصله هشت سال، در انجمن به این نتیجه رسیدیم برگزاری ناگهانی دوسالانه با کرختی جامعه مواجهه می‌شود و باید از نظر مهارت‌های ساخت و انرژی آن را آماده کنیم. پس با برگزاری ورکشاپ و ایجاد تحرک در مسائل روان‌زیستی، حال هنرمند را جا بیاریم. قرار نبود ما به سبک و سیاق ده سال پیش دوسالانه برگزار کنیم. ترجیح دادیم بودجه تخصیصی را برای این منظور صرف کنیم. از سه سال پیش چه در انجمن و چه در بخش خصوصی کار کردیم و این هیجان را پدید آوردیم که دوسالانه برگزار شود.

دبیر سابق دوسالانه بر این باور است که جایگاه دوسالانه‌ها بالاتر از نمایشگاه‌های کوچک است و افزود: یک دوسالانه کارنامه‌ای صرفا ملی نیست، بلکه بین‌المللی است. نمایشگاه‌های کوچک را در جریانهای بین‌المللی معرفی نمی‌کنند؛ بلکه دوسالانه‌ها را معرفی می‌کنند. دوسالانه دارای جامعیتی است که کلیات را در دایره‌های استاندارد و قابل‌قبول در ساحت‌های ملی معرفی می‌کند.

وی با اشاره به برنامه‌ای برای دعوت از هنرمندان رشته‌های دیگر برای حضور در دوسالانه و ایجاد پروژه‌های مشترک، نسبت به کم‌کاری دیگر انجمن‌ها انتقاد کرد و گفت: سرامیک به هنرمندان ایده تازه‌ای می‌دهد، سرامیک به قدری قابلیت شخصی‌سازی دارد که دیگر مواد این امکان را نمی‌دهد. شما از عیب‌های سرامیک موقع کار و پخت و مراحل تکنیکی می‌توانید به عنوان شیوه و روش استفاده کنید و به بیان شخصی خود برسید.

یازدهمین دوسالانه ملی سرامیک ایران آبان‌ماه سال جاری در فرهنگسرای نیاوران برگزار می‌شود.