شناسایی ۲۰۵ اثر و محوطه تاریخی در کرمان/ کوهبنان یکی از مراکز تولید توتیا و کریدور عبور انسان به آسیا

به گزارش ایلنا، برنامه بررسی و شناسایی باستان‌شناسی شهرستان کوهبنان استان کرمان به سرپرستی مشترک علیرضا سرداری (عضو هیئت علمی پژوهشکده باستان شناسی) و مرتضی خانی پور (دانش آموخته دکتری باستان شناسی از دانشگاه تهران)، در راستای تهیه نقشه باستان-شناسی کشور در حال اجراست.

علیرضا سرداری با بیان اینکه شهرستان کوهبنان در شمال استان کرمان، از نظر جغرافیای فرهنگی، در طول تاریخ جزو یکی از بلوک‌های مهم منطقه  کرمان بوده و حتی در بعضی از دوران اسلامی، دامنه نفوذ آن تا بخش‌هایی از بهاباد و بافق در استان یزد نیز گسترش یافته تصریح کرد: بخش زیادی از این شهرستان کوهستانی است و از نظر منابع معدنی، غنی است که در طول تاریخ نقش مهمی در زندگی مردمان این حوزه داشته است.

این باستان شناس گفت: آثار شناسایی شده شامل تپه، محوطه، بنا، آسیاب، آب انبار، بافت روستا، خانه‌های تاریخی، برج، قنات، معدن و کارگاه شدادی، گورهای سنگی، پناهگاه و محوطه‌های روباز می‌شود  که متعلق به دوره‌های مختلف است.

وی با اشاره به این نکته که در دوره پارینه سنگی تاکنون سه محوطه و یک پناهگاه شناسایی شده خاطرنشان کرد: پیش از این در سال ۱۹۶۲ میلادی، شواهدی از این دوره توسط رینه ولد هوکراید، زمین شناس آلمانی در کوهبنان معرفی شده بود.

سرپرست  برنامه بررسی و شناسایی باستان شناسی شهرستان کوهبنان  اظهار داشت: با وجود این، بررسی‌های اخیر نشان می‌دهد که این منطقه یکی از کانون‌های اجتماعات این دوران و کریدور عبور انسان به سمت شرق ایران و داخل آسیا بوده است.

سرداری با بیان اینکه در دوران بعدی پیش از تاریخ، دو محوطه مربوط به هزاره سوم پیش از میلاد شناسایی شده که تشابه زیادی با فرهنگ‌های عصر مفرغ کرمان به ویژه شهداد داشته تصریح کرد: درواقع این آثار، دلالت بر ارتباطات فرهنگی و تعاملات بازرگانی حوزه‌های جنوبی کرمان با استقرارهای فلات مرکزی ایران دارد که کوهبنان مسیر اصلی این ارتباطات بوده است.

در ادامه مرتضی خانی پور (دیگر سرپرست برنامه بررسی و شناسایی باستان شناسی شهرستان کوهبنان)  اظهار داشت: در دوران تاریخی، آثار دوران اشکانی و ساسانی شامل تپه‌ها، بناها، قلعه‌ها و گورهای پشته  سنگی در شهرهای کوهبنان و طغرلجرد شناسایی شده که بسیاری از این گورهای پشته سنگی در ارتفاعات و ستیغ کوه‌های منطقه پراکنده است.

او با بیان اینکه غالب استقرارها و آثار شناسایی کوهبنان متعلق به دوره اسلامی است که به ویژه با توسعه قنات‌ها، روستاهای زیادی شکل گرفته افزود: با توجه به منابع تاریخی و حضور جهانگردان، کوهبنان در این دوران با جمعیت زیاد و توسعه شهری، دارای مساجد، خانقاه ، برج‌ها، خانه‌های اعیانی و بازار بوده است که در این برنامه ثبت و مستندنگاری شده‌اند.

خانی پور خاطرنشان کرد: با توجه به منابع غنی معدنی، تاکنون ۱۲ معدن مس، سرب ، روی و گل رخت شوی شناسایی و بقایایی از آثار شدادی و فلزکاری باستان نیز به دست آمده است.

وی با بیان اینکه بیشتر این معادن از نوع کانی‌های سرب و روی هستند که در منابع تاریخی، اشاره زیادی به آنها شده تصریح کرد: کوهبنان یکی از مهم‌ترین مراکز تولید و فرآوری سرب و روی و معروف به توتیا بوده است.