قادر آشنا در گفت‌وگو با ایلنا:
آنچه در برنامه «شب تئاتر» گفتم به‌عنوان یک «کارشناس» بود نه مدیر/ مطالبات مالی هنرمندان اولویت جدی ماست
قادر آشنا که به تازگی به‌عنوان مدیرکل هنرهای نمایشی جایگزین شهرام کرمی شده است، توضیح درباره رویکردش در قبال بحران‌های مالی تئاتر، بحران مخاطب و همچنین جشنواره‌های تئاتر و مساله سانسور را موکول به هفته‌های آتی و شروع رسمی کارش در این اداره‌کل کرد.
قادر آشنا که به تازگی به‌عنوان مدیرکل هنرهای نمایشی و جایگزین شهرام کرمی شده است، در گفتگو با خبرنگار ایلنا، توضیح درباره رویکردش در قبال بحران‌های مالی تئاتر، بحران مخاطب و همچنین جشنواره‌های تئاتر و مساله سانسور را موکول به هفته‌های آتی و شروع رسمی کارش در این اداره‌کل کرد.
آشنا در پاسخ به این سوال که رویکردش در اداره‌کل هنرهای نمایشی در این موقعیت بحرانی که به‌عنوان مدیرکل هنرهای نمایشی انتخاب شده است، چیست؟ و قرار است در پاسخ به انتظار هنرمندان برای جبران خسارات مالی ناشی از تعطیلی تئاترها در پی شیوع کرونا و رایزنی با دولت برای جذب کمک‌های مالی چه کند؟ گفت: اجازه دهید رسما کار را شروع کنم و سپس درباره جزئیات این مسائل بگویم؛ هفته‌های آتی حتما برنامه‌ام را خواهم گفت اما آنچه برای من متصور است و دیده‌ام، این است که هم آقای سیدعباس صالحی، وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی و هم آقای حسینی معاون ایشان، عزم جدی برای رفع این مشکلات مالی دارند. گفتگوهایی هم با آنها در این زمینه انجام شده که اجازه دهید در فرصتی مناسب درباره آن توضیح دهم.
مدیرکل هنرهای نمایشی تصریح کرد: آنچه مشخص است این است که یکی از اولویت‌های جدی ما حتما توجه به مطالبات هنرمندان است تا بتوانیم این مطالبه‌های مالی را به گونه‌ای پرداخت و نگرانی‌هایشان را تا حدودی که بتوانیم مرتفع کنیم.
آشنا همچنین در پاسخ به این سوال که «یکی از مهم‌ترین بحران‌ها، بحران مخاطب پس از عبور از شیوع کروناست؛ اداره‌کل هنرهای نمایشی در اعتمادسازی برای برگشت دوباره تماشاگران تئاتر چه خواهد کرد؟ و چه رایزنی‌هایی با نهادهای دیگر برای کمک به عبر از این بحران می‌کند؟» گفت: بعد از اینکه رسما کارم را در اداره‌کل هنرهای نمایشی شروع کنم، جزئیات این موارد را توضیح می‌دهم؛ اما سوابق و تجاربم نشان داده با هماهنگی و همکاری دستگاه‌های ناظر و نهادهایی که همواره حامی تئاتر بوده‌اند، مجموع مدیریت عالی وزارتخانه فرهنگ و ارشاد اسلامی همواره دنبال حل و فصل مشکلات هنرمندان تئاتر بوده و هستند.
او شرایط کنونی کشور را به‌طور کلی و به طور خاص در حوزه هنرهای نمایشی سخت توصیف کرد که این سختی هم به دلیل همه‌گیری کرونا و هم به دلیل مباحث مالی و بحران مخاطب است و گفت: امیدوارم بتوانیم با یک هماهنگی خوب این مسائل را تا حدودی مرتفع و حل کنیم.
اما چند ماه پیش از انتصاب قادر آشنا به‌عنوان مدیرکل هنرهای نمایشی، در دی ماه سال ۹۸ او در برنامه شب تئاتر شبکه چهار سیما حاضر شد و صحبت‌های صریحی درباره چالش‌های مدیریت تئاتر داشت.
آشنا که پیش از این در دوره ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد به‌عنوان مدیرکل هنرهای نمایشی فعالیت کرده است، در آن برنامه به بیان دلایل انتخاب شدنش به عنوان مدیر تئاتر در دوره‌ای پرداخته و گفته بود: «من همواره به این هنر علاقمند بودم و هر جا مدیرکل بودم، هنر تئاتر جزو اولویت‌های اولم بود زیرا تئاتر نگاه اندیشه‌ورزی دارد و چون من به مسائل اندیشه‌ای علاقمندم، این امر مرا وادار کرد در حوزه تئاتر فعالیت کنم.»
آشنا در پاسخ به این سوال که «آیا صرف علاقمندی به تئاتر برای برعهده گرفتن مدیریت در این حوزه کافی است؟» همچنین گفته بود: من قبل از اینکه مدیر تئاتر باشم در دو استان مدیرکل و قبل از اینها معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی کشور بودم. ۵ دوره تئاتر دانشجویان کشور را مدیریت کرده و بنابراین به این حوزه آشنا بودم. حوزه فرهنگ و هنر حوزه حساسی است چون با روح و روان انسان سر و کار دارد. بنابراین چنین کاری باید حتما به اهلش سپرده شود. فرهنگ یک حوزه تخصصی است و شما اگر ندانید در فعاالیت‌های فرهنگی کجا چه موضوعی را اجر کنید، با منتقد چگونه برخورد کنید، با یک اتفاق و بحران در حوزه فرهنگ چگونه رفتار کنید و اگر ندانید چه افقی در پیش رو دارید، درجا خواهید زد.
مدیرکل کنونی هنرهای نمایشی و کارشناس سابق تئاتر در این برنامه تلویزیونی توضیحاتی هم درباره برخورد با فشارهای دیگر نهادها داد و چنین گفت: «در دوره‌ای که بنده مدیر تئاتر بودم حتی یک اجرا لغو نشد. من بهترین راه، را چه با سازمان‌های درون وزارت ارشاد چه بیرون آن، گفتگوی چهره‌به‌چهره می‌دانم. یعنی ساعت‌ها باید وقت بگذاری تا به یک فهم مشترکی از موضوع برسید و این باید پشت درهای بسته باشد. دید ما نباید این باشد که دستگاه‌های نظارتی خیلی نمی‌فهمند یا خیلی سخت می‌گیرند. در عالم گفتگوی دو سویه خیلی مشکلات را می‌شود حل کرد. در مفاهیم حوزه علوم انسانی هر کس برداشت خودش را دارد و الزاما اینطور نیست که کسانی که یک متن را ارزیابی می‌کنند مشکلاتی با نمایشنامه دارند. از ویژگی‌های مدیر این است که مشکلات را حل کند. من کاملا با وجود شورای نظارت موافقم اما معتقدم نیاز به بازنگری دارد زیرا ما با مسائل جدیدی مثل تئاتر خصوصی روبرو شده‌ایم و ساز و کارهای ما باید منطبق با زمان حال باشد.»
اما آشنا در همین برنامه دو ایده مهم دیگر را هم مطرح کرد؛ یکی درباره انتخاب مدیران و نیروهایی که با یک مدیرکل قرار است همکاری کنند و دیگری درباره تعدد جشنواره‌های تئاتر.
او درباره مساله نخست چنین گفته بود: «نظام اداری اگر مدیر بر اساس شایستگی‌هایش انتخاب شود، باید به او اجازه داده شود که خلاقیت‌های خودش را بروز دهد. مدیر در هر سازمانی نقش مهمی دارد. مدیر خوب کسی است که کار را به اهلش واگذار کند.»
آشنا همچنین مهم‌ترین مشکل حال حاضر تئاتر کشور را محتوا و نمایشنامه خوانده و گفته بود: «ما تا زمانی که نمایشنامه بومی، با فرهنگ خودمان تولید نکنیم مشکل خواهیم داشت. اگر مشکل مالی وجود دارد می‌توان از تعداد جشنواره‌ها کاست. دلیلی برای برگزاری این‌همه جشنواره وجود ندارد. به صرف اینکه بگوییم بخش بین‌الملل داریم برای بخش بین‌الملل تئاتر فجر هزینه می‌کنیم و چون زیرساختش را نداریم گروه‌های ضعیف می‌آوریم. باید به دبیر جشنواره این اجازه داده شود که اگر کار قوی ندیدند نیاورند. در حال حاضر مدیران ما باید ریسک‌پذیر باشند و بخشی از کارهای روتین را کنار بگذارند که این برایشان هزینه دارد. یک زمانی ما نیاز به این همه جشنواره داشتیم اما الان شاید دیگر آن نیاز نباشد. مدیر باید بهای این تغییرات را بپردازد تا بتوان به نتیجه مطلوب رسید.»
حالا قادر آشنا با گذشت حدود دو ماه از آن برنامه تلویزیونی و مسئولیت جدیدش، به ایلنا می‌گوید: آنچه در برنامه «شب تئاتر» گفتم در مقام یک کارشناس بود اما الان مسئولیت دارم و باید رویکردهایم همراه یک برنامه‌ریزی باشد که به زودی آنها را خواهم گفت.
