گزارشی از وضعیت نابسامان هنر آذربایجان‌شرقی؛
تبریز در آرزوی «هاب قفقاز»/ نقش مدیران در کسب موفقیت‌های هنری
هنرمندان تبریزی این روزها گلایه‌های فراوانی نسبت به شرایط فرهنگی و هنری شهر خود دارند و می‌گویند با وجود گنجینه فرهنگی آذربایجان‌شرقی و شعارهایی مبنی بر تبدیل شدن تبریز به هاب قفقاز (نقطه ثقل منطقه)، اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان‌شرقی شرایط کار در این استان را سخت کرده است. از انتقال دریافت مجوزهای لازم برای برگزاری فعالیت فرهنگی به اماکن تبریز تا عدم‌حمایت از برگزاری رویدادهای فرهنگی متنوع در این کلان‌شهر.
به گزارش خبرنگار ایلنا، در دل جشنواره تئاتر فجر، «علی فتوحی» (کارگردان تئاتر تبریز) در گفتگو با «منوچهر اکبرلو» در برنامه شب تئاتر می‌گوید که در تبریز سالن تئاتری وجود ندارد و هم‌اکنون یک نمایش در یک پارکینگ روی صحنه رفته است. او از وضعیت بد تئاتر شهر تبریز می‌گوید و اینکه برخلاف وعده مسئولان برای احیای یکی از قدیمی‌ترین سالن‌های تئاتر کشور، هنوز این اثر ملی بازگشایی نشده است. سالنی که در خیابانی به نام تئاتر واقع شده است؛ اما با بسته بودنش برای خیابان هم‌نام تئاتری ندارد.
طبق گزارش‌های مطرح شده هم‌اکنون گروه‌های تئاتری تبریز در فضاهای غیراستاندارد، در پارکینگ خانه‌ها یا حیاط‌های مسقف شده مشغول به اجرا و تمرین تئاتر هستند. یکی از مهم‌ترین شهرهای تئاتری ایران، به یکی از محروم‌ترین شهرهای تئاتر بدل شده است. اتفاقی که طبق صحبت‌های هنرمندان به شخص «محمد محمدپور»، (مدیرکل ارشاد استان آذربایجان شرقی) بازمی‌گردد. درحالیکه او در مراسم رونمایی دومین جشنواره تئاتر الف از حمایت ویژه از تئاتر می‌گوید؛ اما شواهد نشان می‌دهد فعالیت‌های او منجر به از رونق افتادن تئاتر شده است.
هنرمندان تبریزی در روزهای اخیر به شکل هماهنگ نامه‌ای خطاب به آقای محمدپور در فضای مجازی منتشر کرده‌اند و از او خواسته‌اند دفتر کار خودش را به هنرمندان اختصاص دهد و به جای هنرمندان در پارکینگ سینما ناجی به امور ارباب رجوع بپردازد. در این نامه که با انتقادات تندی همراه است از محمدپور خواسته می‌شود جلسه‌ای برای این مهم تشکیل شود؛ جلسه‌ای که به نظر هنوز تشکیل نشده است.
«جمال ساقی‌نژاد» از فعالان تئاتری تبریز در فضای مجازی نامه‌ای منتشر کرده و مدعی می‌شود در سال‌های اخیر هیچ‌یک از دستگاه‌های دولتی تبریز گامی مثبت در ارتقای تئاتر این شهر برنداشته‌اند. او با تندترین انتقادات، مدیران شهر تبریز را متهم بدان می‌کند که با وجود دعوت رسمی برای تماشای اثرش، مدیر مربوط با نواخته شدن زنگ تلفنش سالن را ترک کرده و دیگر بازنگشته است.
علی فتوحی نیز می‌نویسد شرایط تئاتر تبریز به شدت آبروریزانه است و گویا هیچ مسئولی در این مدت تلاشی برای بررسی مشکلات تئاتر این شهر نداشته است.
انتقادها از مدیریت محمدپور در استان آذربایجان‌شرقی معطوف به تئاتر نمی‌شود. با وجود گنجینه فرهنگی آذربایجان‌شرقی و شعارهایی مبنی بر تبدیل شدن تبریز به هاب قفقاز (نقطه ثقل منطقه)، اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان‌شرقی شرایط کار در این استان را سخت کرده است. از انتقال دریافت مجوزهای لازم برای برگزاری فعالیت فرهنگی از اداره خود به اماکن تبریز تا عدم‌حمایت از برگزاری رویدادهای فرهنگی متنوع در کلان‌شهر تبریز. برخی از هنرمندان با ترند شدن مسأله بی‌سالنی تبریز از ناموفق بودن برنامه‌های محمدپور در حوزه‌های کتاب و هنرهای تجسمی و سینما گفته‌اند. همچنان که در جریان جشنواره فیلم فجر دوره ۳۸، فیلم «آتابای» ساخته «نیکی کریمی» که به زبان ترکی آذری ساخته شده تنها یک سانس پخش داشته است، در حالی که این فیلم در ارومیه بیش از ۱۰ سانس اکران می‌شود. این موضوع نیز به بخشی از انتقادهای هنرمندان تبریزی بدل و به انتقادات قبلی افزوده شده است.
سایت خبری ترجمان صبح در گزارشی درباره شیوه برگزاری جشنواره فیلم فجر در تبریز می‌نویسد «تنها ۱۰ مورد از فیلم‌های سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر در تبریز اکران می‌شود که بسیاری از آنها مطرح نیست! در حالی که در شهرهایی چون مشهد، اصفهان و شیراز آثار به‌نام و مورد توجه برای مخاطبان اکران می‌شود... در سی و هشتمین دوره جشنواره فیلم فجر گویا تبریز از غافله عقب مانده و تنها چند فیلم آن هم در یک سانس و یک سالن سینمایی شاهد اکران فیلم‌ها هستند.»
در حالی که در سال ۱۳۹۸، شهر تبریز پس از سال‌ها صاحب پردیس سینمایی درخور و شایسته‌ای می‌شود، به سبب عدم‌همکاری اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی شرایط برای اکران فیلم‌ها در پردیس سینمایی قدس مهیا نمی‌شود. با آنکه معاون هنری و سینمایی اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان‌شرقی پیش از این گفته بود «هر فیلم حداکثر در سه سانس و در چند سینمای مرکز استان اکران خواهد شد.»
«یونس مقدم»، کارگردان تبریزی در گفتگویی درباره واکنش ضعیف تبریز در جشنواره فیلم فجر اعلام می‌کند «معاونت سینمایی اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان‌شرقی هم زیاد اهل مشورت نیست و به انجمن سینماگران استان هیچ دخلی در تصمیم‌گیری نداده و خودش به تنهایی وارد میدان شده است.»
جالب‌تر آنکه در منطقه آزاد ارس ۲۰ فیلم از فیلم‌های سی و هشتمین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر در قالب ۲۶ سانس در سالن سینما پردیس ارس از ۱۵ تا ۲۱ بهمن اکران می‌شود.
گلایه‌ها به هنرهای تجسمی نیز کشیده می‌شود. در مرداد سال جاری، «مجتبی نخجوانی» از اساتید شناخته‌شده نقاشی در یادداشتی در خبرگزاری خبرآنلاین، درباره وضعیت یک جشنواره به مناسبت اساتید هنرستان ماندگار میرک می‌نویسد: «حرمت امامزاده را متولی‌اش نگه می‌دارد. مگر می‌شود به جوانان در باب پاسداشت حرمت بزرگان درس‌های اخلاق داد، اما خود به روز واقعه، بزرگان را نادیده انگاشت و حرمت آنان را پاس نداشت؟! مگر شورای سیاستگذاری این مراسم - با این عبارت پرطمطراق- جز برنامه‌ریزی همه‌جانبه و برگزیدن و در نظر داشتن حرمت استادان پیشین برای چنین روزی، چه وظیفۀ خطیر دیگری می‌توانست داشته باشد؟! اگر در پوستر نمایشگاه عبارت «میراث میرک» آمده، این میراث از آن استادان فقید به امروزیان به ارث رسیده. آیا میراث‌دار، نباید قدردان ارث‌گذار باشد؟!»
البته داستان هنرستان میرک به بزرگداشت ختم نمی‌شود. در حوزه واگذاری این هنرستان نیز شرایط به گونه‌ای رقم می‌خورد که صدای هنرمندان بلند می‌شود. در سایت رسمی اطلاع‌رسانی اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان‌شرقی فراخوان عمومی مناقصه واگذاری مدیریت خدمات آموزشی سه باب هنرستان وابسته در شهرستان تبریز به تاریخ ۹/۸/۱۳۹۶ منتشر شده و از واجدین شرایط غیردولتی که دارای صلاحیت فنی و مجوز فعالیت هستند، درخواست شرکت در مناقصه را داشتند. نوبت دوم آگهی نیز به تاریخ ۹/۹/۱۳۹۶ منتشر شد تا فرایند واگذاری و برگزاری مناقصه از حیث قوانین مرصح تکمیل‌تر به نظر آید. بهانه آن روزهای محمدپور نبود اعتبارات دولتی برای نگهداری فضاهای فرهنگی و تصمیم جدی دولت بر واگذاری امور به خود مردم بود. با این حال گویا این واگذاری به اتفاقات مبارکی منجر نمی‌شود.
اتفاقات عجیب این برنامه در حمایت از آثار هنری نیز تکرار می‌شود. در حالی که محمدپور از حمایت فیلم «پوست» به کارگردانی برادران ارک، از آثار موفق جشنواره ملی فیلم فجر می‌گوید؛ اما بعدها مشخص می‌شود این فیلم به صورت مستقل تولید شده است و گویی برای استان ساخت فیلم بومی چندان اهمیتی ندارد. این در حالی است که تبریز و استان آذربایجان‌شرقی از پتانسیل فرهنگی بالایی برخوردار است.
آنچه مشخص است، اینکه شعار بدل شدن تبریز به هاب قفقاز با چنین مدیریتی ممکن نیست. بدون حمایت دولت از دستگاه‌های فرهنگی، به سبب مشکلات عدیده در سیستم مدیریتی این مهم غیرممکن به نظر می‌رسد. امکانی که شاید حداقل در این روزها رخ ندهد.
