دستگاه‌های دولتی حق رقابت با بخش خصوصی را ندارند/ موافقِ دادنِ حق کشف آثار تاریخی هستم/ سهم ایران از گردشگری ۳۰.۷ میلیارد است

به گزارش خبرنگار ایلنا، برنامه «نگاه یک» شب گذشته میزبان علی‌اصغر مونسان(معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان میراث فرهنگی) بود. این برنامه ساعت ۲۲:۳۰ یازدهم اسفندماه از شبکه یک سیما روی آنتن تلویزیون رفت.

علی‌اصغر مونسان (معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان میراث فرهنگی) در این برنامه درباره ایام سفرهای نوروزی گفت: موضوع نوروز و سفرهای نوروزی اوج گردشگری کشور است و بر همین اساس از یک‌ماه قبل ستاد سفرهای نوروزی تشکیل شده که در آن ۲۸ ستاد اجرایی حضور دارند و انشالله از ۲۵ اسفند آماده‌باش می‌شوند تا اتفاقات خوبی را رقم بزنند. به این ترتیب پیش‌بینی می‌کنیم که در نوروز شاهد رشد گردشگری داخلی باشیم. 

وی درباره آمارهای ارائه شده درباره سفر گردشگران توضیح داد: پیچیدگی سفر در همه جای دنیا وجود دارد و تنها مختص به ایران نیست. ما بر اساس اشغال مراکز اقامتی آمارهایمان را ارائه می‌دهیم که قریب به واقع است. حتی در این مدل افرادی که در ویلاهای شخصی خودشان یا مراکز غیرمجاز اقامت داشتند، شمرده نمی‌شوند. در نهایت باید بگویم که آمار ما آمار سفر مردم نبوده و آمار اقامت افراد در شب است.

مونسان درباره احتمال تغییر قیمت‌های اماکن گردشگری در نوروز نیز بیان کرد: با افتخار اعلام می‌کنم که با همراهی مردم ما تنها بخشی در کشور هستیم که هیچگونه افزایش قیمتی را نداشته و برای نوروز هم نخواهیم داشت. بر همین اساس هتل‌ها با همان قیمت قبلی به مردم ارائه می‌شوند و این قول را می‌دهیم که در ایام نوروز هیچگونه افزایش قیمتی نداشته باشند. البته هزینه‌های دیگری که با سفر مرتبط است افزایش پیدا کرده که به سازمان ما مربوط نبوده است. ولی خوشبختانه این موضوع سبب کاهش سفرهای مردم نشده است. در حال حاضر از طریق حمل و نقل ریلی و زمینی و اقامت‌گاه‌های بوم گردی بسته سفری مناسبی در اختیار مردم قرار می‌گیرد که خیل وسیعی از مردم می‌توانند با قیمت‌های مناسب از آن استفاده کنند.

رئیس سازمان میراث فرهنگی در بخش دیگری از صحبت‌هایش درباره وظایف ستاد سفر که ریاست آن را برعهده دارد، گفت: بخش گردشگری موضوعی فرابخشی بوده و دستگاه‌های بسیاری در آن دخیل هستند. بنابراین در ستاد سفر نیز همه باید وظایف خود را انجام دهند که من ‌از آنها تشکر می‌کنم. در ستاد سفر نیز هماهنگی بین این ستادها صورت می‌گیرد. اگر مردم شکایت داشته باشند مستقیما می‌توانند به خود دستگاه مربوط شکایت کنند. علاوه بر آن سامانه ۰۹۶۲۹ در اختیار ستاد بوده و سعی می‌شود که به سرعت به شکایات مردم رسیدگی شود. به نوعی هدف ما ایجاد و جلب رضایت مردم در رسیدگی به شکایات آنهاست.

وی در ادامه درباره اینکه چطور با وجود افزایش هزینه‌ها قیمت قسمت‌های گردشگری افزایش نداشته، توضیح داد: اینکه افزایش قیمت نداریم با همکاری خود اعضای گردشگری اتفاق افتاده است. به اعتقاده بنده بخش عمده‌ای از گرانی‌های ایجاد شده بی‌انصافی بوده که صورت گرفته است چراکه شاهد بودیم هنوز اتفاقی نیفتاده و اجزایی گران نشده، افراد به افزایش قیمت پرداختند ولی خوشبختانه این همراهی و انصاف از سوی بخش گردشگری بود و ما سعی کردیم از آنها بخواهیم که در عید نیز افزایش قیمت نداشته باشند تا کام مردم تلخ نشود. بعد از عید نیز مجددا به بحث قیمت خدمات گردشگری رسیدگی خواهیم کرد.

مونسان درباره بسته سفر ارزان بیان داشت: بسته سفری ارزان به این معنا نیست که ما پکیج آماده‌ای را در اختیار مردم قرار دهیم. به نوعی ما یک طرح کلی را طراحی کردیم که بر اساس آن اگر مردم از سفر زمینی و بوم‌گردی استفاده کنند، بسته سفری ارزانی در اختیارشان قرار می‌گیرد که همه از آن می‌توانند استفاده کنند. یعنی این بسته به معنای این نیست که هتل ۵ستاره را با قیمت پایین در اختیار مردم قرار می‌دهیم.

وی ادامه داد: البته مردم فکر نکنند که بوم‌گردی‌ها به سبب ارزان بودن، کیفیتی ندارند. بالاترین استقبال گردشگران خارجی از بوم‌گردی‌ها بود و بسیاری از این اقامتگاه‌ها تا دو ماه دیگر خود را بسته‌اند. این موضوع به معنای این است که هزینه‌های تمام شده آنها کمتر بوده و انصاف بیشتری در نرخ‌گذاری داشتند.

مونسان در بخش دیگری از صحبت‌هایش درباره بحث استفاده از مدارس به عنوان اقامتگاه نیز بیان کرد: این موضوع جزو سیاست‌های کلی دولت است که بخش دولتی حق رقابت با بخش خصوصی ندارد و بخش نظارتی این کار را منع کرده است. یعنی به نوعی دستگاه‌های دولتی حق ندارند وارد فضای هتل‌داری و اقامتی شوند و خود را به عنوان رقیب بخش خصوصی مطرح کنند. تا آنجا که بنده در جریانم آموزش و پرورش این کار را از آن جهت انجام داده تا بسته سفری ارزانی را در اختیار معلمان خود قرار دهد. بنده در نامه‌ای به جناب وزیر آموزش و پرورش اعلام کردم که حاضریم این بسته سفری ارزان‌تر را با کرامت در اختیار معلمات قرار دهیم.

وی افزود: مدرسه هیچ امکاناتی برای اقامت آنها را ندارد و این موضوع در شان معلمان ما نیست. اگر شما برای اقامت در کلاس درس ۱۰ هزار تومان هم بدهید به زعم‌من از ۱۰ میلیون بیشتر است. حتی مجانی بودن آن هم اتفاق بدی است. البته به استانداران این اختیار داده شده که اگر ظرفیت اقامتی استان تکمیل شد، آن زمان می‌توانند اجازه استفاده از ظرفیت مدارس را هم بدهند.

رئیس سازمان میراث فرهنگی در ادامه صحبت‌هایش گفت: روزگاری در زیرساخت گردشگری با مشکل مواجه بودیم. ولی انصافا اکنون در نقطه خوبی هستیم. البته با نقطه آرمانی فاصله داریم ولی در حال پیشرفت هستیم و این موضوع غیرقابل کتمان است. اکنون ۱۲۰ هزار میلیارد پروژه در حال انجام داریم که توسط بخش خصوصی سرمایه‌گذاری شده است. همین سرمایه‌گذاری از سوی بخش خصوصی نشان می‌دهد که اتفاق‌های خوبی در حال انجام است چراکه بخش خصوصی به سادگی سرمایه خود را هزینه نمی‌کند. همه این موارد نوید اتفاقات خوب برای صنعت گردشگری است.

وی ادامه داد: فقط در دهه فجر ۵۰۰ پروژه گردشگری را به صورت ویدیو کنفرانس انجام دادیم. اما برای اینکه گردشگری ما به رقابت در حد کشورهای همسایه برسد باید از پروژه‌های جاذب گردشگری نیز حمایت شود. از جمله ایجاد شهربازی‌ها و مواردی از این قبیل که کشورهای همسایه در آن کارهای بسیاری را انجام دادند.

مونسان در بخش دیگری از صحبت‌هایش درباره توزیع سفر به نقاط مختلف کشور نیز توضیح داد: موضوع تبلیغات‌ در همه حوزه‌های اقتصادی موضوع مهمی بوده و اکنون همه به اهمیت آن پی برده‌اند. باید قبول کنیم که ما در معرفی و تبلیغات کم کار کردیم و این موضوع یکی از ضعف‌های اصلی ماست. می‌گویند چرا گردشگر بیشتر نمی‌آید خب ما چه کاری برای آن انجام دادیم. ما بودجه محدودی داریم و به تبلیغات به عنوان سرمایه‌گذاری نگاه نمی‌کنیم. با همین اندک بضاعت سعی کردیم از فضای مجازی استفاده کنیم و در تمام ادارات کل ستاد فضای مجازی تشکیل دادیم و اکنون کلیپ‌های یک دقیقه‌ای برای تبلیغات آماده شده و استفاده می‌شود.

وی افزود: همچنین پرتال جامع گردشگری ایران به آدرس vizitiran.ir را راه‌اندازی کردیم که در آن تمام جاذبه‌های ایران بارگذاری شده است. این موضوع به توزیع سفر کمک شایانی می‌کند. به این ترتیب امیدوارم مردم به استان‌های دیگری همچون استان سیستان و بلوچستان در غرب کشور نیز توجه ویژه کنند.

مونسان درباره اینکه آیا این استان‌ها امکانات اقامتی برای گردشگران را دارد، گفت: توزیع هتلینگ خوبی در کشور اتفاق افتاده و مکان‌هایی که مشکل اقامت داشتیم؛ مشکل با بوم‌گردی و اقامت‌گاه‌های تاریخی حل شده و آنها می‌توانند پذیرای گردشگران باشند. همچنین تلاشمان این است که از ۲۵ اسفندماه قطار گردشگری را راه بیاندازیم که مسیر به شدت زیبایی دارد و امیدواریم مردم از آن استقبال خوبی انجام دهند. ما اگر بتوانیم برای گردشگری داخلی خود رونق ایجاد کنیم، بازار بزرگی را ایجاد کردیم که همه از آن منتفع می‌شوند.

رئیس سازمان میراث فرهنگی در بخش دیگری از صحبت‌هایش درباره آسیب‌هایی که به برخی از آثار تاریخی وارد آمده است، توضیح داد: مردم‌ فکر می‌کنند که ما به آثارمان بی‌توجه هستیم ولی مسئولان میراث وقتی به یک‌ اثر آسیب می‌رسد، انگار به خودشان آسیب رسیده است. متاسفانه کل بودجه عمرانی ما به اندازه یک پروژه عمرانی کشور نیست. همین حالا ۲۰۰۰ هزار پروژه عمرانی داریم که هرکدام هزینه‌های بسیاری دارند. بودجه ما برای مرمت‌های تاریخی به شدت پایین است. البته افزایش‌هایی اتفاق افتاده ولی خیلی نمی‌تواند این هزینه‌های زیاد را جبران کند.

وی افزود: بر اساس گزارش بانک مرکزی از شورای سفر و گردشگری که مرکزی جدا از ماست، سهم مستقیم ما از گردشگری  ۱۱ و هشت دهم میلیارد است که اگر درآمدهای غیرمستقیم را هم در نظر بگیریم این مبلغ به  ۳۰ و هفت دهم میلیارد می‌رسد. باید بدانیم که وقتی اقتصاد گردشگری به حرکت درآید، همه اقتصاد کشور را به تحرک وادار می‌کند. اگر دنبال این هستیم که منبع درآمدی بالایی غیر از نفت را برای کشور ایجاد کنیم، گردشگری بهترین گزینه است چراکه با کمترین هزینه بیشترین سود را می‌دهد. ای کاش این موضوع زودتر جا بیفتد و نگاهمان را از پتروشیمی مقداری به سمت گردشگری هم ببریم.

مونسان درباره سرویس‌های بهداشتی بین راهی نیز توضیح داد: به دلیل کمبود امکانات سرویس‌های بهداشتی بین راهی را راه انداختیم ولی بحث نگهداری آنها موضوع مهمی بود که در ابتدا به آن توجه نشده بود. اکنون به این نتیجه رسیدیم که مجتمع‌های سرویس بهداشتی را راه بیاندازیم تا برای افراد سودآوری ایجاد کند و به این صورت نگهداری از آنها صورت گیرد. مجتمع‌های گردشگری بین راهی از جمله طرح‌های ما بوده که در حال ایجاد است.

وی درباره اقامتگاه‌های غیرمجاز نیز اظهار کرد: ما اقامتگاه‌های غیررسمی را قبول نداریم و اماکن ما در صورت متوجه آنها شدن قطعا با آنها برخورد خواهد کرد. هیچ‌کس حق ندارد که خانه خود را تبدیل به اقامتگاه کند. این کار جرم بوده و با آن برخورد می‌شود. یکی از وظایف اداره اماکن برخورد با همین اقامتگاه‌های غیرمجاز است. البته در مکان‌هایی که تعداد اقامتگاه‌های ما کم است، اگر این افراد مراجعه کنند، می‌توانند برای اخذ مجوز اقدامات خود را انجام دهند.

مونسان درباره بحث گردشگران عراقی که در شهر مشهد مطرح شده بود نیز بیان داشت: شایعه عراقی‌ها و بیان این موضوعات درست نبوده و نیست. تخلف در همه‌جا وجود دارد و نباید این موضوعات به صورت گسترده اعلام شود. چراکه همین موضوع در عراق برای ایرانی‌ها نیز گفته می‌شد که درست نبود. البته من نمی‌گویم که ما هیچ ایرادی نداریم. تخلف در همه جا وجود دارد. 

رئیس سازمان میراث فرهنگی درباره تورهای غیرمجاز که با عنوان ایجاد شادی تبلیغ می‌شوند، نیز گفت: ما مخالف شادی و نشاط نیستیم ولی معنی شادی و نشاط تورهای غیرمجاز نیست. در قیاس با بخش‌های دیگر باید بگویم که موارد گردشگری خیلی کم است. ما کاملا موضوعات را رصد می‌کنیم و با آنها برخورد می‌کنیم ولی انصافا آسیب‌های حوزه گردشگری به شدت کم و موردی بوده است. 

وی درباره تعداد گردشگران خارجی نیز اظهار داشت: تعداد گردشگران خارجی در سال گذشته ۵ میلیون و ۱۰۰ هزار نفر بوده است. در حالی که امسال تا پایان ۹ ماه از مرز ۶ میلیون گردشگر گذر کردیم و امیدواریم که تا پایان سال به عدد ۷ میلیون گردشگر برسیم که جهشی در گردشگری کشور است. این کار در این جهت ایجاد شد که ما سیاست گردشگری منطقه‌ای را در دستور کار خود قرار دادیم. البته در پاسخ به انتقادهای مطرح شده درباره اینکه گردشگران ما همسایه هستند باید بگویم که در همه جا ۷۰ درصد گردشگری از پیرامون کشور اتفاق می‌افتد و ما نیز از این قاعده مستثنا نیستم.

مونسان ادامه داد: خوشبختانه امسال آمارهای ما رشد خوبی داشته است. به عنوان مثال امسال نزدیک به ۷۰۰ هزار نفر از ترکیه در ۹ ماهه به کشور ما آمدند که  این عدد برای کل ۱۲ ماه در سال گذشته بیش از ۴۰۰ هزار نفر نبوده است. همچنین عمده گردشگران عراقی ما که گردشگران زیارتی بودند، به گردشگران ترکیبی ما تبدیل شدند و علاوه بر زیارت به طبیعت‌گردی و سلامت خود در ایران نیز می‌پردازند. به نوعی باید گفت که ما دیگر گردشگر صرفا زیارتی نداریم.

وی در ادامه در پاسخ به این سوال که آیا افزایش گردشگران در جهت کاهش ارزش پول ملی اتفاق افتاده است؛ گفت: مولفه نرخ ارز به نفع گردشگری بوده ولی این موضوع یک مولفه بیشتر نیست. در حالی که ده‌ها موضوع به ضرر ما اتفاق افتاده که یکی از آنها پروازهای مستقیم خارجی است که در آن متضرر شدیم. افزایش گردشگران محصول برنامه‌ریزی و کارهایی است که انجام شده است. به عنوان مثال اکنون حضور ما در عرصه‌های بین‌المللی پویا شده و در سازمان جهانی گردشگری جایگاه پیدا کردیم. به عنوان مثال رویداد همدان ۲۰۱۸ اتفاق خیلی خوبی را شاهد بودیم که برای یکی از شهرهای ما اتفاق افتاد. در گذشته چندین روز فرایند ویزا به طول می‌انجامید ولی اکنون ما ۴۸ ساعته ویزای الکترونیک می‌دهیم که به شدت در جذب گردشگران تاثیر گزار بوده است.

مونسان در پاسخ به صحبت‌های منتقدان حضور گردشگران خارجی که می‌توانند در فرهنگ ایرانیان تاثیرگذار باشند، بیان کرد: به هیچ‌عنوان کسی نمی‌تواند در فرهنگ ما تاثیرگذار باشد و این ما هستیم که روی آنها تاثیر می‌گزاریم چراکه شاهدیم که همه گردشگران خارجی که از ایران رفتند به سفیران فرهنگی ما تبدیل شدند و به تبلیغ ایران می‌پردازند. همچنین باید بگویم که محدودیت اسلامی ما محدودیت نبوده و قانون کشور است که اتفاقا گردشگران نیز به آن احترام می‌گذارند. به نوعی باید مشکلات دیگر را حل کرد. 

وی در ادامه بیان کرد: اگر منصفانه نگاه کنیم؛ سازمان میراث فرهنگی از جمله دستگاه‌هایی است که بهره‌وری بالایی دارد. ورودی بودجه ما به شدت پایین است و اگر آن را بگویم شب خوابتان نمی‌برد. باید گردشگری را جدی بگیریم تا شاهد اتفاق‌های بهتری در آن باشیم.

رئیس سازمان میراث فرهنگی درباره سرمایه‌گذاری خارجی در حوزه گردشگری نیز توضیح داد: سرمایه‌گذاری خارجی در حوزه گردشگری بوده ولی چون حوزه‌های جذاب‌تری همچون نفت و انرژی بوده در بخش گردشگری اتفاق چندانی نیفتاده است. وقتی هم‌ اتفاقی می‌افتد، مسئله تحریم ایجاد می‌شود و مشکلاتی ایجاد می‌کند. بنابراین در بخش سرمایه‌گذاری خارجی ضعیف هستیم ولی مشکلی نداریم و این موضوع توسط سرمایه‌گذاری داخلی حل شده و همان‌طور که گفتم ۱۲۰ هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری داخلی انجام می‌شود. البته منابع حجم زیادی از این موضوع توسط دولت تامین می‌شود و تلاش شده تا از سرمایه‌گذاران حمایت شود. سعی کردیم آنچه که در اختیار ما بوده را در اختیار بخش خصوصی قرار دهیم و آنها را اسیر بروکراسی اداری نکنیم.

وی درباره استفاده از استارت‌آپ‌ها برای تسهیل فرایند کار در گردشگری نیز گفت: ما استارت‌آپ‌ها در حوزه گردشگری فعال کردیم و در تهران حتی خانه‌ای را به آن اختصاص دادیم. همچنین به همکاران دستور دادیم تا فرایندهای کاری خود را هرچه سریع‌تر الکترونیکی کنند تا شفافیت آنها نیز بالاتر برود. خود بنده نیز در فضای مجازی پاسخگوی مردم هستم و بسیاری از اخبار را از سمت مردم می‌شنویم که اتفاق بسیار خوبی است.

مونسان درباره وضعیت صادرات صنایع دستی ایران نیز توضیح داد: سهم صادرات در حوزه صنایع دستی ما نسبت به گذشته بد نیست و پیشرفت داشتیم. همچنین اتفاقا ما به افق پیش‌رو خیلی توجه داریم و بر همین اساس هدف‌گذاری که در این حوزه یک میلیون دلار بود را به دو میلیون دلار افزایش دادیم. همچنین بسیاری از صنایع دستی ما نابود شده یا در حال نابودی بودند ولی اکنون رشته‌هایی از آنها تدریس می‌شود. به این ترتیب باید بگویم که در حال حاضر ما بیش از ۵۲۰ میلیون دلار صادرات صنایع دستی داریم که هدف‌گذاری رسیدن به ۲ میلیون دلار است.

وی با بیان اینکه در سال گذشته روی بسته‌بندی محصولات کار کردیم و پیشرفت خوبی را در این زمینه داشتیم، درباره مشکلات هنرمندان صنایع دستی کار که با افزایش مواد اولیه برای آنها به وجود آمده، گفت: ما وام‌های ارزان قیمت را در اختیار هنرمندان قرار می‌دهیم که یکی از ابزارهای پشتیبانی ماست. همچنین نمایشگاه‌های داخلی و خارجی با هزینه‌های ما صورت می‌گیرد. 

مونسان افزود: البته لازم است که این موضوع را توضیح دهم که افزایش قیمت مواد اولیه درست بوده ولی به همان نسبت قیمت محصول نیز افزایش داشته است. همچنین فروش به گردشگران خارجی با توجه به تفاوت نرخ ارزی درآمد خوبی را شامل آنها می‌کند. به اعتقاد بنده مشکل این عزیزان بحث بیمه بوده که در تلاش برای حل کردن آن هستیم. باید بگویم که ما در حال باز کردن بازار برای آنها هستیم. اکنون خرید صنایع دستی به یک جریان مردمی تبدیل شده و بسیاری طراحی خانه‌های خود را با صنایع دستی ایران انجام می‌دهند.

رئیس سازمان میراث فرهنگی درباره موضوع حق کشف آثار تاریخی که چندی پیش مطرح شده بود؛ توضیح داد: بالاخره قاچاق اشیا و حفاری‌ها واقعیتی است که وجود دارد. من جز طرفداران این موضوع هستم که کاری کنیم که به جای اینکه میراث تاریخی از کشور خارج شود، آن را شده حتی به نام افراد ثبت کنیم. حتی معامله شود ولی تحت نظارت ما باشد و به این صورت از کشور خارج نشود. بسیاری منتقد این موضوع هستند و معتقدند که این کار می‌تواند سبب تشویق افراد شود ولی در حال بررسی این موضوع هستیم.

وی افزود: خوشبختانه این کار با کلکسیون‌دارها آغاز کردیم و از طریق این موضوع موزه‌های شخصی بسیاری درست شده که در نوع خود اتفاق خوبی است. اکنون با اتفاقی که قبلا مقابله می‌کردیم به راهکار مشارکتی خوبی رسیدیم که در نوع خود اتفاق خوبی است. 

مونسان در پایان درباره فروش کاشی‌های تاریخی ایران در فضای مجازی نیز گفت: فروش کاشی‌هایی که در فضای مجازی اتفاق افتاده بود، مربوط به آثار فیک بود و به نوعی کلاهبرداری در حال اتفاق افتادن بود. این طور نیست که کسی جرات این را داشته باشد آثار تاریخی ایران را به این صورت به فروش برساند.