تجلیل از دینانی، ثبوت، عالم‌زاده و مرادی

به گزارش ایلنا، هفتمین نشست «یکشنبه‌های کتابخانه ملی» با تجلیل از غلامحسین ابراهیمی دینانی، اکبر ثبوت، هادی عالم‌زاده و نورالله مرادی، ظهر یکشنبه ۲۳ دی در تالار خوارزمی (نسخ خطی) سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران برگزار شد.

غلامحسین دینانی: عالم‌زاده استاد تاریخ است

در ابتدای این برنامه، «غلامحسین ابراهیمی دینانی» درباره هادی عالم‌زاده گفت: او نه تنها زاده خاندان علماست، خودش هم عالم است. استاد تاریخ است و از بهترین استادان تاریخ اسلام. دقیق‌ترین نظرات را در تاریخ دارد و در آن، تبحر دارد.

او ادامه داد: اما باید بدانیم تاریخ چیست و فرق آن با زمان در چیست. ما بدون تاریخ، هیچ نیستیم. و اینکه آیا تاریخ را انسان‌ها می‌سازند؟ که پاسخ مثبت است زیرا انسان تنها موجودی‌ست که تاریخ را می‌فهمد و می‌سازد. اما آیا ما تاریخ را می‌سازیم یا در تاریخ ساخته می‌شویم، آیا ما وقایع گذشت را به حال می‌آوریم یا ما به گذشته برمی‌گردیم. جواب آن است که ما در شط زمان شناوریم و تاریخ را به وجود می‌آوریم. و آیا ما در این شط زمان، شناوریم یا غرق شده ایم؟ واضح است که ما غرقیم اما شنا هم می‌کنیم و با شناوری خودمان در شط زمان، تاریخ را می‌سازیم.

این استاد فلسفه اضافه کرد:  متاسفانه آشنایی‌مان با تاریخ کم است و اگر آن را نشناسیم و در آن شنا نکنیم، غرق می‌شویم. مارسل پروست رمانی دارد به نام «در جتسجوی زمانِ از دست رفته» اگر به تاریخ آشنا نباشیم و آن را ندانیم، می‌شود زمانِ از دست رفته. فقط کافی است به تاریخ توجه کنیم و وقایع آن را بخوانیم. همه چیز در تاریخ آمده و در دل آن نهفته است. تاریخ ما را می‌سازد و ما هم باید تاریخ را بسازیم و در این شط شناور غرق نشویم.

سیدصادق سجادی: عالم‌زاده دقت خاصی درباره نکات جزئی تاریخی داشت

سپس، «سیدصادق سجادی»، درباره عالم‎زاده، نکاتی چند بیان کرد. او با ذکر این نکته که بیش از ۳۰ سال است که با این استاد تاریخ، هم به واسطه تصحیح مقالات و هم کلاس درس آشنایی دارد، گفت: او دقت خاصی در فهم تاریخ به‌خصوص برخی دشواری‌های تاریخ دارد که گاهی اسباب تعجب است. حتی گاهی می‌شد در کلاس‌های دکتری دانشکده الهیات دانشگاه تهران، درباره یک استنباط تاریخی چند جلسه صحبت می‌کرد.

این استاد تاریخ اسلام ادامه داد: در اسلام‌شناسی، به‌‍طور عموم وامدار راهنمایی‌ها و دقت‌های خاص او بوده و هنوز هم هستیم. عالم‌زاده از نادر کسانی است که درباره تاریخ اسلام صاحب‌نظر و اهل دقت است و حتی در این روزگارِ فاجعه پایان‌نامه‌ها، رساله‌های تحت راهنمایی او، خواندنی‌ست و همه در زمره بهترین رساله‌ها هستند.

«هادی عالِم‌زاده» نیز در سخنان کوتاهی، از بذل لطف استادان و همچنین سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران قدردانی کرد.

سیدمحمود دعایی: دینانی در نظریاتش با صلابت بود

در ادامه، «سیدمحمود دعایی» درخصوص غلامحسین ابراهیمی دینانی اظهاراتی را مطرح کرد و گفت: من بیش از نیم قرن است که استاد دینانی را می‌شناسم. وقتی طلبه‌ای بودم و از کرمان به قم آمدم، در سال‌های آغاز نهضت امام خمینی و فعالیت‌های سیاسی ـ اجتماعی دوستان‌مان بود که به من هم جهت می‌داد. در آن زمان، من طلبه‌ای نوپا بودم و به دنبال شخصیت‌های برجسته‌ای که به آن تأسی کنم. در همین مسیر در مدرسه آقای بروجردی با استاد دینانی آشنا شدم که حجره‌هایمان نزدیک هم بود و افتخار هم‌لباسی داشتم.

مدیرمسئول روزنامه اطلاعات سپس گفت: من از همان زمان، در او تواضع و معرفت دیدم و بعدها به درجات علمی و مقامات معنوی‌اش واقف شدم. او از همان موقع، شهره به شجاعت و صلابت بود و ابایی از تخطئه نظریه‌ای که آن را نادرست می‌دانست، نداشت و حتی با وجود همین فروتنی، با آن نظریه نامطلوب برخورد می‌کرد و انعطاف‌ناپذیر بود. روایت شده که مرحوم علامه طباطبایی به تعداد معدودی از شاگردان خود افتخار می‌کرد که از آن جمله شهید مطهری، آیت‌الله جوادی آملی و البته دکتر ابراهیمی دینانی بود.

افشارزنجانی: هیچ‌گاه نمی‌گویم همه چیز را می‌دانم

در ادامه، «ابراهیم افشار زنجانی» درباره نورالله مرادی گفت: اولین بار که او را در سال ۱۳۵۶ دیدم. آن زمان دانشجوی دوره کارشناسی‌ارشد بودم.  در آن دوران استادان همیشه اقتدارگرا بودند اما یکی از نکاتی که از مرادی آموختم همین موضوع بود که در عین سادگی و برخوردهای دوستان ارتباط بسیار خوبی با شاگردانش داشت.

او اضافه کرد: درس دیگری که از او می‌توان آموخت، اینست که او با توجه به اینکه استادی برجسته است اما هیچ‌گاه نمی گوید همه چیز را می‌دانم.

افشار زنجانی در ادامه با بیان اینکه برخی روشنفکران دهه‌های ۳۰ و ۴۰ در این نشست حضور دارند گفت: مرادی با اساتید بزرگی مانند دریابندری، مصاحب، زریاب خویی و... فعالیت داشته است.

 او افزود: صحبت‌های مرادی همیشه با طنز همراه بوده است که این موضوع نشان از روحیه والای او دارد.

این پژوهشگر حوزه کتابداری گفت: چه کتاب‌ها و چه مقالات مرادی همیشه با نوشتار روان و جذاب همراه بوده است.

مرادی: در تمام عمر حرفه‌ای کتابدار بوده‌ام و به آن افتخار می‌کنم

سپس، «نورالله مرادی» در ادامه درباره فعالیت‌های خود گفت: از سازمان اسناد و کتابخانه ملی و خانم بروجردی به خاطر برگزاری چنین نشست‌هایی که فرصتی‌ست تا دور یکدیگر جمع شویم را برگزار می کنند تجلیل می‌کنم.

او گفت: برخی می گویند یک استاد زمانی موفق است که دانشجوهایش از او پیشی بگیرند و من امروز افتخار می کنم که بگویم دانشجویان فراوانی دارم که امروز از من بالاتر هستند پس من هم استاد موفقی بوده‌ام.

استاد برجسته کتابداری و آرشیو ایران اظهار کرد: از سال ۱۳۳۹ تا سال گذشته نزدیک به ۵۷ سال در صداوسیما و سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران و... فعالیت کرده‌ام. در تمام عمر حرفه‌ای کتابدار بوده‌ام و به آن افتخار می‌کنم.

او تاکید کرد: کتابداران میانجیان فرهنگی هستند که در دنیای امروز این نقش بسیار اهمیت دارد.

مرادی افزود: کتابداران بین نسل‌های گذشته و آینده و همچنین میان کشورها با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند.

وی گفت: کتابداری امروز ارج واقعی خود را ندارد که این نقص ابتدا از سیستم آموزشی کشور و س‍پس از نارسایی سیستم تحقیقاتی است.

طارمی‌‌راد: ثبوت، دریای علمی نشات‌گرفته از ارتباطات بزرگان

سخنران بعد، «حسن طارمی‌‌راد» بود که درباره اکبر ثبوت گفت: کتاب‌های ثبوت همیشه آموزنده بوده است و من از این کتاب‌ها آموخته‌ام.

او در ادامه با بیان اینکه ثبوت از بزرگان اجازه نقل حدیث داشته گفت: ثبوت با بزرگان زیادی ارتباط داشته است و این دریای علمی که دارد از این ارتباطات نشات می‌گیرد.

حجت‌الاسلام‌ والمسلمین طارمی‌‌راد گفت: او اساتید بزرگی همچون شیخ آقا بزرگ، شیخ محمد تقی آملی، ابوالحسن شعرانی، میرزا محمود شهابی خراسانی، شیخ عبدالعزیز جوادی و... داشته است.

وی افزود: در گذشته به جهت احترام رسم بوده که نویسنده یک مطلب ابتدای نوشته خود ابتدا نام پدر را می آورده است.  در یک نوشته از ثبوت این نکته را دیدم که نام پدر خود را پیش از خود آورده است و این موضوع نشان از احترام او به پدرش است.

ثبوت: هر فعالیتی که داشته‌ام با نیت دفاع از فرهنگ، مذهب و آیین بوده است

در ادامه نشست اکبر ثبوت، استاد دانشگاه و پژوهشگر تاریخ و فلسفه اسلامی درباره فعالیت‌های خود گفت: در دنیا چیزی ندارم به جز اینکه نعمت بزرگ حضور در محضر بسیار از اساتید بزرگ را درک کرده‌ام.

او گفت: یکی از کارهایی که در نیمه دوم دهه ۴۰ انجام می‌دادم این بود که پولی به دست می‌آوردم تا بتوانم مدتی به شهرستان‌های دور افتاده و یا نجف بروم و در محضر بزرگان باشم.

ثبوت افزود: من در محضر بزرگانی همچون مرحوم محقق، محمدعلی حبیب آبادی، شیخ حسن حلی، میرزا باقر زنجانی، دکتر غلامحسین صدیقی و... بوده‌ام.

پژوهشگر تاریخ و فلسفه اسلامی اضافه کرد: هر کجا بزرگان سخنرانی داشتند من آن جا حضور می‌یافتم.

او در ادامه به دوران دانشجویی خود اشاره کرد و گفت: یکی از آرزوهای من این بود که از حق مظلوم و مردم دفاع کنم. برهمین اساس هم راه‌های خود را انتخاب کردم. در زمان انتخاب رشته تحصیلی نیز به همین دلیل حقوق را انتخاب کردم.

ثبوت تاکید کرد: پس از مدت‌ها متوجه شدم که مظلوم‌تر از مردم، تاریخ و فرهنگ این مردم و مملکت است. بنابراین سعی کردم به آن خدمت کنم.

او افزود: در برهه‌ای از دهه ۵۰ هم حس کردم تشیع مظلوم است و برهمین اساس هم ۴ مجلد از ۲۲ مجلد الغدیر را ترجمه کردم.

ثبوت اظهار کرد: برخی تهمت‌های ناروایی هم در برخی دوران به من زده شد. اما وجدان من آسوده است که من هر کجا که بوده‌ام و هر فعالیتی که داشته‌ام با نیت دفاع از فرهنگ، مذهب و آیین بوده است.

در سلسله نشست ‌«یکشنبه‌های کتابخانه ملی» که از تیرماه آغاز شده، در آخرین یکشنبه هرماه، از مفاخر متولدِ آن ماه تجلیل می‌شود.